کردپرس: نزدیک به 7 ماه از برگزاری انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان می گذرد، اما تاکنون گفتگوهای تشکیل دولت جدید در میانه‌ رقابت و سهم خواهی احزاب بی نتیجه بوده است. احزاب اسلامی بر خلاف دوره گذشته هیچ جایگاهی در گفتگوهای تشکیل دولت نداشته اند. اتحاد اسلامی کردستان (یکگرتو) در تصمیمی زودهنگام و پس از کاهش آرا و کرسی ها به نصف در مقایسه با دوره قبل، در تصمیمی زودهنگام، اپوزیسیون بودن خود طی چهار سال آینده را اعلام کرد. نتایج جنبش اسلامی هم چنان ضعیف بود که نشان داد ائتلاف با اتحاد نیز نمی تواند به داد این حزب برسد و در گفتگوهای تشکیل دولت مخاطب هیچ یک از احزاب پیروز قرار نگرفت. در میان احزاب اسلامی این جماعت (کومل) بود که به صورت نسبی جایگاه پیشین خود را حفظ و با 7 کرسی در میان احزاب اسلامی در صدر ایستاد. کومل که طی سال های اخیر به ویژه پس از رفراندوم استقلال 2017 و رویدادهای 16 اکتبر همان سال، احزاب حاکم و به ویژه حزب دمکرات (پارتی) را آماج تبلیغات رسانه ای و انتقادات شدید خود قرار داد، با آغاز مذاکرات تشکیل دولت جدید، تصمیم گیری نهایی خود برای مشارکت در دولت و یا فعالیت به عنوان اپوزیسیون را منوط به تحولات و روند گفتگوها کرد. نکته قابل تأمل در مذاکرات تشکیل دولت این بود که حزب پیروز و مأمور تشکیل کابینه هیچ گفتگو و مذاکره ای با جماعت اسلامی در این باره انجام نداد. کردپرس در گفتگو با ریبوار حمد سخنگوی رسمی جماعت اسلامی کردستان مواضع و دیدگاه های این حزب در ارتباط با روند مذاکرات تشکیل دولت و دلایل عدم گفتگو با این حزب در روند مذاکرات و سیاست و رویکرد حزب، طی چهار سال آینده را جویا شد که در ادامه می خوانید:

کردپرس: دیدگاه و تحلیل حزب جماعت اسلامی نسبت به روند تشکیل دولت جدید در اقلیم کردستان و ارزیابی شما از مذاکرات برای به نتیجه رسیدن این مهم چیست؟

ریبوار حمد: به عقیده ما در جماعت اسلامی کردستان، روند تشکیل دولت جدید در اقلیم کردستان بسیار طولانی شده است و این نیز بر ابعاد مختلف زندگی شهروندان در اقلیم کردستان تأثیر منفی داشته است. هیچ توجیهی برای چنین تأخیری وجود ندارد و می بایست در کمترین زمان ممکن پس از نهایی شدن نتایج انتخابات پارلمانی، شهروندان شاهد تشکیل دولت می بودند.

از سوی دیگر، باید اشاره کنم که از نظر کومل، مهم تر از تشکیل دولت جدید و زمان آن، برنامه کاری این دولت می باشد. مهم این است که این دولت به دولت رفاه ملی تبدیل شود. دولتی که تبلور اراده همه شهروندان و مطالبات آن ها از هر طیفی باشد و عملکردی متفاوت از دولت های پیشین داشته باشد.

کومل، پیشتر و با آغاز گفتگوها برای تشکیل دولت جدید صراحتاً و به‌ صورت شفاف اعلام کرد که تمایل چندانی به حضور در دولت جدید ندارد و همزمان هیچ نوع تصمیم گیری ای برای بایکوت کابینه و تبدیل شدن به حزب اپوزیسیون، اتخاذ نشد.

قرار بر این شد تصمیم نهایی در این باره اتخاذ نشود و منتظر رویداها و تحولات سیاسی مربوط به تشکیل کابینه جدید باشیم و پس از بررسی جامع وضعیت، تصمیم گیری نهایی اعلام گردد.

جماعت اسلامی کردستان تجربه اپوزیسیون بودن و همچنین حضور در دولت را دارد و هر تصمیمی در این باره اتخاذ شود؛ یعنی حضور در دولت یا اپوزیسیون بودن، می توانیم نقش برجسته خود را در راه خدمت به شهروندان اقلیم کردستان ایفا نماییم.

ما از آغاز؛ این واقعیت را اعلام کرده ایم که در تصمیم گیری برای اپوزیسیون شدن و یا حضور در دولت، عجله نخواهیم کرد. تصمیم گیری برای انتخاب هر کدام از دو گزینه منوط به درک این واقعیت بود که آیا دولت جدید می تواند به دولتی ملی در راستای خدمت به شهروندان تبدیل شود یا خیر و این که آیا برنامه و نقشه سیاسی دولت چگونه خواهد بود. واقعیات سیاسی اقلیم کردستان و ویژگی های کشمکش های سیاسی میان احزاب در گذشته به گونه ای بوده است که هم اکنون اثرات منفی آن بر روند تشکیل دولت داشته است.

آن چه نزد جماعت اسلامی کردستان مهم می باشد این واقعیت است که در هر جایگاهی باشیم، اپوزسیون یا دولت، می توانیم بر اساس طرح ها و برنامه های خود به شهروندان اقلیم کردستان خدمت کنیم.

کردپرس: به عقیده شما چرا حزب دمکرات به عنوان حزب پیروز انتخابات تنها با جماعت اسلامی بر سر تشکیل دولت جدید گفتگو نکرد؟

ریبوار حمد: اصل این سؤال باید از حزب دمکرات مطرح شود. جماعت اسلامی کردستان به عنوان یک حزب سیاسی فعال و تأثیرگذار دارای استحقاقات ویژه خود است و با رأی و اعتماد مردم به مجلس نمایندگان راه یافته است.

باید اشاره کنم که چند دیدار با حزب دمکرات داشته ایم، هم آن ها به دیدار ما آمدند و هم هیئت ما به دیدار آن ها رفت، البته دیدارها و گفتگوهای انجام شده بر سر روابط سیاسی میان دو حزب بود و گفتگویی بر سر تشکیل دولت انجام نشده است. پاسخ این سؤال که در مذاکرات تشکیل دولت چرا حزب دمکرات به سراغ جماعت اسلامی نیامد سوالی است که این حزب به عنوان مأمور تشکیل دولت جدید پاسخ دهد.

جماعت اسلامی دارای مجموعه ای از اصول و برنامه و مانیفست خاص خود است و به آن ها پایبند می باشد، حال در دولت حضور داشته باشد یا این که خارج از آن فعالیت کند و این را نیز به اثبات رسانده‌ ایم و تعامل ما با اعضا و هواداران و همچنین مردم اقلیم کردستان بر اساس اصل صداقت می باشد و هیچ گاه بر سر اصول خود سازش نخواهیم کرد و این مهم بر رفتار حزب دمکرات در مقابل ما تأثیرگذار بوده است.

کردپرس: ارزیابی شما از گفتگوهای تشکیل دولت میان سه حزب اصلی یعنی حزب دمکرات، اتحادیه میهنی و جنبش تغییر و سهم خواهی های آن ها از دولت جدید چیست و به عقیده شما نتیجه این مذاکرات، تشکیل دولتی کارآمد خواهد بود؟

ریبوار حمد: باید منتظر رویدادهای آینده باشیم. دولتی کارآمد باید به فکر خدمت به مردم و انجام اصلاحات و از میان بردن فساد اقتصادی و همچنین دولتی مشارکتی باشد. در این میان، توافقات سیاسی میان احزاب نزد ما امری طبیعی است، اما آن چه نزد ما از اهمیت برخوردار است این مهم می باشد که نتیجه توافق های سیاسی میان احزاب تأمین منافع مردم باشد نه این که انحصارطلبی و سهم خواهی صرف از قدرت و منافع سیاسی و اقتصادی.

تجربه گذشته از توافق های سیاسی میان احزاب، تقسیم مناصب و ثروت و سرمایه های اقلیم کردستان در راستای تأمین منافع احزاب بوده است و این تجربه ای تلخ می باشد و کمترین منافع این توافق ها به مردم و شهروندان رسیده است. مهم این است که این توافق ها بر تأمین منافع شهروندان متمرکز گردد و نتایج آن برای مردم مثبت باشد.

بی گمان جماعت اسلامی کردستان همیشه بر وجود اتحاد و همکاری میان احزاب سیاسی و تفاهم در نحوه اداره این اقلیم تاکید کرده است.

کردپرس: اشاره کردید که برای‌ تصمیم گیری نهایی در خصوص مشارکت در دولت و یا اپوزیسیون بودن منتظر تحولات و رویدادهای سیاسی در آینده هستید. در صورت تصمیم گیری نهایی؛ شروط جماعت اسلامی برای حضور در دولت چه خواهد بود؟

ریبوار حمد: به دلیل این که جماعت اسلامی کردستان تاکنون به صورت رسمی وارد گفتگوها و مذاکرات تشکیل دولت نشده است، بر سر مسائل مربوط به تشکیل دولت اظهارنظر نکرده ایم، اما مانیفست و برنامه ما برای نحوه اداره اقلیم کردستان مشخص و واضح است و قبلاً در دو تجربه حضور در دولت و اپوزیسیون، بر اصول خود تاکید و برای تحقق آن ها تلاش کرده ایم.

کردپرس: طی دوره های قبل و همان گونه که اشاره فرمودید جماعت اسلامی کردستان تجربه اپوزیسیون بودن را داشته است، اما این در شرایط و وضعیت سیاسی خاصی بوده است و در مقطع مورد اشاره جنبش تغییر (گوران) و احزاب دیگری هم اپوزیسیون بوده اند. همان گونه که استحضار دارید گوران تصمیم به مشارکت در دولت گرفته است و ناظران بر این امر اتفاق نظر دارند که جماعت اسلامی بدون این حزب نخواهد توانست اپوزیسیونی فعال و تأثیرگذار باشد، حزب شما چه کارت هایی برای نقش آفرینی تأثیرگذار به عنوان یک حزب اپوزیسیون کارآمد در اختیار دارد؟

ریبوار حمد: اظهارات اینچنینی را قبول ندارم و بر این عقیده نیستم که جماعت اسلامی به تنهایی نمی تواند اپوزیسیونی تأثیرگذار باشد. طی دوره های قبل با جنبش تغییر و برخی دیگر از احزاب سیاسی به دلیل مشترکات سیاسی و اجماع در خصوص مسائلی چون نظام سیاسی اقلیم کردستان تصمیمات و اقدامات مشترکی داشتیم و در مسائل و رویدادهای صحنه سیاسی اقلیم تأثیرگذار بودیم. جماعت اسلامی کردستان یک حزب دارای استقلال رأی می باشد و توانایی نقش آفرینی و تاثیرگذاری در صحنه سیاسی و تحولات را دارد و همچنین قادر به در پیش گرفتن سیاست جدید می باشد به ویژه در مقطع کنونی که نقشه سیاسی اقلیم کردستان و جبهه بندی های سیاسی تغییراتی به خود دیده است. جماعت اسلامی در همه مراحل و مقاطع می تواند تأثیر خود را داشته باشد، حتی اگر خود را تنها ببیند.

کردپرس: احزاب اسلامی اقلیم کردستان در انتخابات پارلمانی طی چند دوره اخیر، نه تنها رشد و اعتلایی نداشتند، بلکه با کاهش آرا و جایگاه روبرو شدند و در روند تشکیل دولت جدید نیز برخلاف دوره های پیشین نقشی در این مهم ندارند. وضعیت موجود تا چه‌ اندازه‌ نتیجه انشقاق احزاب اسلامگرای اقلیم کردستان می باشد؟

ریبوار حمد: تفاوت آرای سیاسی، بر نقش آفرینی احزاب اسلامی در صحنه سیاسی اقلیم کردستان تأثیر منفی داشته است. جماعت اسلامی همیشه بر تصمیم و اقدام مشترک احزاب اسلامی تاکید داشته است و سیاست و رویکرد جماعت در این باره روشن بوده و هست و در آینده هم بر اصول خود در وجود انسجام و اتحاد و هماهنگی میان احزاب اسلامی پافشاری و تاکید خواهد کرد.

کردپرس: طی مدت اخیر جماعت اسلامی کردستان دیدارهایی با اتحادیه میهنی نیز داشته است. آیا این دیدار و گفتگوهای فی مابین به تشکیل دولت جدید ارتباطی دارد و روابط شما با این حزب در چه وضعیتی است؟

ریبوار حمد: جماعت اسلامی کردستان در آخرین نشست خود بر عادی سازی روابط با دیگر احزاب سیاسی تاکید و در این باره تصمیم گیری کرد. ما ضمن این که در رویدادهای سیاسی دارای سیاست و موضع خاص خود خواهیم بود، بر اصول حزبی خود تاکید خواهیم داشت و در روابط با دیگر احزاب، حاضر به عدول از سیاست ها و مواضع خود نخواهیم بود. مواضع ما نتیجه اصول و تصمیم گیری و استقلال رأی ما خواهد بود. همزمان به روابط با دیگر احزاب اهمیت داده و در این راستا همان گونه که برای عادی سازی روابط با حزب دمکرات اقدام کرده ایم بر همین اساس روابط با اتحادیه میهنی را مدنظر داریم. همه دیدار و گفتگوها با این دو حزب بیش از هر چیز بر وجود روابطی سالم و شفاف همچون گذشته بوده است و این رویکرد شامل تمامی احزاب خواهد شد.

* مصاحبه: حسن صالحی - سرویس عراق و اقلیم کردستان خبرگزاری کردپرس