همواره بحث ورود جوانان به حلقه­های مدیریتی از بحث­های داغ، چه در ایام مختلف انتخابات و چه به عنوان مطالبه مردم بوده است، اما این خواسته با اما و اگرهایی نیز همراه است. با اطلاق این موضوع به انتخابات اخیر شوراها باید گفت که اعضای منتخب ششمین دوره شورای شهر در دهگلان لیستی تقریبا شوکه کننده بود چرا که کمتر کسی گمان می­کرد تمام اعضای منتخب از افراد این چنین جوان و با چهره­هایی ناشناس باشند. در این گزارش تلاش می شود تا چرایی و دلایل و عوامل شکل­گیری این لیست مورد بررسی قرار بگیرد و تا حد امکان به تهدیدها و فرصت های پیش روی این اعضا نگریسته شود.

مقوله شهروندی و حلقه مفقوده­ای به نام جامعه مدنی

سالیان مدیدی بود که جامعه به دو بخش توده و قشر الیت یا نخبه تقسیم بندی شده بود اما پس از ورود فضای مجازی به زندگی مردم از سویی و افزایش قشر دانشگاهی از سویی دیگر، بخش سومی به نام جامعه مدنی پا به عرصه وجود گذاشت. این قشر به عنوان پیونددهنده بین دو بخش دیگر عمل می کند و تلاش دارد تا واسطی باشد برای ارتباط بین اکثریت توده و اقلیت نخبه. نکته ای که قابل توجه است این است که بخش «جامعه مدنی» همواره در حال رشد و گسترش می باشد در حالی که بخش نخبه ثابت بوده و به سختی تغییر کرده و در بسیاری مواقع نیز به تقابل با بخش جامعه مدنی می پردازد تا بتواند جایگاه خود را همچنان حفظ نماید.

جامعه مدنی یک جامعه مدرن را شکل می دهد و دارای مولفه ها و شاخصه هایی می باشد که مهمترین ویژگی آن مشارکت شهروندان در امور شهری است. شهروندی یک کلمه کلیدی است که به مفهوم سطح برقراری ارتباط با نهادهای جامعه و توانایی تحلیل مسائل سیاسی و اجتماعی و ... است، موضوعی که در شهرستان دهگلان به شدت کمرنگ می باشد. عدم تمایل نخبگان جامعه برای ورود به مسایل اجتماعی و سیاسی شهرستان از یک سو و ورود برخی افراد با تحلیل­های سطحی و بعضاً منفعت طلبانه و تلاش در القای این گونه تحلیل­های سطحی نگرانه به کف جامعه باعث شده است که مفهومی به نام شهروندی به درستی در دهگلان شکل نگیرد و در نتیجه آن نیز جامعه مدنی به گونه ای که تاثیرگذاری مثبتی داشته باشد را در دهگلان شاهد نباشیم.

همچنین قابل ذکر است که جامعه مدنی با حضور فعالین مدنی معنا پیدا می کند، این فعالین خود را در بستر صنف ها و انجمن ها و تشکل های غیر سیاسی بروز می دهند و به روند و مسیر جامعه شکل می دهند. این در حالی است که تعداد معدودی از تشکل ها و صنف ها که در دهگلان وجود دارد منفعل بوده و هیچ بازخوردی از آنها را در جامعه نمی بینیم که البته بررسی دلایل آن در این مقوله نمی گنجد. لذا عدم حضور و وجود فعالین مدنی واقعی راه را برای حضور شبه فعالین مدنی باز می کند تا بتوانند به لطف عدم حضور رقیبی درخور توجه، عرض اندامی داشته باشند.

انقطاع

نکته ای که بسیار مهم به نظر می رسد این است که دلایل خروج نخبگان و عدم تمایل آنها برای ورود به عرصه های سیاسی و اجتماعی جامعه در شهرستان دهگلان چه می باشد؟ واکاوی این مسئله می تواند به حل بسیاری از مشکلات این شهرستان کمک کند. چرا که ریشه اکثر مشکلات شهر و شهرستان به تصمیم­گیری­ها و انتخاب­های غلط و اشتباه مسئولین و مدیران و یا ناتوانی و ناکارمدی آنها بازمی­گردد لذا انتخابی صحیح می­تواند مانع به وجود آمدن مشکلات بیشتر شود. در صورت ورود نخبگان به عرصه، می توان شاهد پویایی در جامعه و پیشنهاد انتخابهای صحیح از سوی آنها به توده مردم بود.

شاید بتوان یکی از دلایل عمده کناره­گیری قشر نخبه از مسائل جامعه در دهگلان را حضور افراد «شبه فعال مدنی» دانست که عمدتا با تخریب نخبگان سیاسی و اجتماعی سعی داشته­اند تا جایگاهی برای خود دست و پا کنند و همین امر باعث سرخوردگی و عدم تمایل این قشر برای نمود در جامعه می شود. انقطاع قشر نخبه از جامعه آسیب های فراوانی را در درازمدت برای آن جامعه در پی دارد لذا «فعالین مدنی» باید تلاش کنند تا با کنار زدن «شبه فعالین مدنی» و ترمیم ارتباط گسسته نخبگان با جامعه، این قشر را با توده مردم آشتی داده تا زمینه توسعه و پیشرفت شهر حاصل شود.

آفت قبیله گرایی و غفلت از شایسته سالاری

یکی از تفاوت های جامعه مدرن با جوامع سنتی در این است که در جوامع مدرن، بر اساس تخصص و شایسته سالاری جایگاه و نقش افراد مشخص می شود اما در جوامع سنتی بر اساس قبیله گرایی. شهرستان دهگلان پس از چند دهه تبدیل شدن به شهرستان همچنان قبیله گرایی بر انتخاب افراد غالب است که باعث می شود انتخابی غلط صورت گرفته و یا گاها در برخی ادوار، قدرت در انحصار برخی خانواده ها محصور بماند که همین امر یعنی عدم تنوع در حلقه قدرت باعث وجود بسیاری از اشتباهات و در جا زدن ها و عدم خلاقیت در حل مسائل می شود.قبیله گرایی همواره آفتی برای رشد جوامع مدرن محسوب می شود چرا که مانع محکمی برای ورود افراد توانمند و کارامدی می شود که از وجود قبیله بزرگ به عنوان حامی و پشتیبان محرومند.

غفلت از ظرفیت های فضای مجازی

فضای مجازی با وجود بسیاری معضلات و تهدیدها اما بستری بسیار مناسب برای آگاهی بخشی محسوب می شود. یکی از ظرفیت های قابل توجه فضای مجازی بهره مندی از برگزاری نشست های مجازی با وجود محدودیت های کرونایی می باشد. برگزاری نشست های مجازی باعث می شود تا مردم با قدرت بیان، قدرت استدلال و توانایی حل مسئله کاندیدای مورد نظر آشنا شوند. در همین راستا در حالی که به عنوان یک شهروند به برخی از کاندیداها پیشنهاد برگزاری نشست زنده در شبکه مجازی را داشتم متاسفانه این امر با عدم تمایل برخی از کاندیداها مواجه شد لذا به عنوان یک شهروند به جز ایجاد گروههای مختلف تلگرامی و عضوگیریهای ممتد و آزاردهنده از سوی ادمین های این گروها و خواندن کًری از سوی هر یک از هواداران، هیچ معیاری برای تشخیص کاندید اصلح در اختیار نبود. امید است در سال های آتی از این ظرفیت بیشتر بهره برده شود تا بتوان با طیب خاطر به طرح سوالات و مسائل و سنجیدن صلاحیت هر یک از کاندیداها اقدام کرد.

تهدیدها و فرصت­های جوان­گرایی

جوان­گرایی بدون توجه به سبقه مدیریتی و توانایی و تخصص آنها برای گماشتن در نقش و جایگاهی باعث می شود زمانی که این جوانان به روی کار می آیند به دلیل عدم آشنایی با مسیر و روند جاری، رشته کار عمدتا از دست این افراد خارج شده و بدست حلقه اطرافیان بیفتد. این حلقه از جمله تهدیدهایی است که همواره همه کاربدستان با تجربه و بی­تجربه را تهدید می کند به گونه ای که می توان گفت این تهدید برای جوانان بی تجربه می تواند بزرگ تر و سهمگین تر باشد.

جوانان منتخب شورای شهر دهگلان باید بدانند که از هم اکنون این حلقه در اطراف آنها در حال شکل گیری و دادن خط مشی به آنها برای زمانی است که تکیه بر مسند شورای شهر دهگلان بزنند. آنها باید این آگاهی را داشته باشند که منفعت­طلبی اولویت اول این حلقه می­باشد و این اولویت باعث چشم پوشی و غفلت از بسیاری از مسائل و مشکلات موجود در شهر می­شود.

سخن آخر

باید اذعان کرد یکی از وظایف مهم شورا، انتخاب شهرداری قوی با توانایی مدیریتی بالا در کنار تخصص و تعهد می باشد که از هم اکنون و در این فاصله چند ماهه که در اختیار دارند باید مد نظر قرار داده و از اهم وظایف و اولویت های خود بدانند.

همچنین شاید بتوان ادعا کرد که مردم می­توانستند به چند نفر از اعضای فعلی شورای شهر مجددا اعتماد کرده و آنها را برای دوره­ای دیگر حفظ کنند. این اعتماد مجدد باعث می شد تا تجربه در کنار جوان گرایی قرار گرفته و ائتلاف قابل اعتنایی را شکل دهد. در هر صورت و به هر دلیل این امر صورت نگرفت اما اعضای منتخب می توانند از برخی از این اعضا به عنوان مشاور برخی مسائل و مشکلات برای روشن شدن مسیر در کنار خود بهره بگیرند. توصیه دیگر به اعضای منتخب این است که تنوع را در آرا و مشاورین مد نظر قرار دهند تا بتوانند همواره خلاقیت را در تصمیمات خود حفظ کنند و از سویی دیگر از شکل گیری باندهای کوچک و زیرپوستی در اطراف خود جلوگیری نمایند.

گزارش از: ظریفه احمدی