عبدالله اوجالان رهبر دربند حزب کارگران کردستان (PKK) از حزب سیاسی کردهای ترکیه درخواست کرد در انتخابات شهرداری استانبول که فردا یکشنبه برگزار می شود «بی طرف» بماند؛ اقدامی که بسیاری آن را به صورت درخواستی برای عدم حمایت از نامزد اپوزیسیون و کمک به حزب رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه برای به دست گرفتن کنترل استانبول ارزیابی کردند.
اما حزب چپ گرای دموکراتیک خلق ها (HDP) اعلام کرد به حمایت از اکرم امام اوغلو ادامه خواهد داد. امام اوغلو در انتخابات 31 مارس با اختلافی اندک پیروز شده بود اما مقامات انتخاباتی ادعاهای رقیب وی را مبنی بر قانون شکنی در برگزاری انتخابات پذیرفتند و به برگزاری مجدد انتخابات رأی دادند.
ورود غیر منتظرۀ اوجالان به رقابت بر سر شهرداری استانبول نشان می دهد که حدود 1.2 میلیون رأی HDP در استانبول تا چه حد در نتیجۀ انتخابات تأثیر گذار و حیاتی است. امام اوغلو نامزد حزب جمهوری خواه خلق (CHP) در دور نخست توانست کردها را به حمایت از خود متقاعد کند و به این ترتیب بینالی یلدریم نامزد حزب عدالت و توسعه (AKP) را با اختلافی اندک شکست داد.
شامگاه پنج شنبه خبرگزاری دولتی آناتولی ترکیه در یک رشته توئیت از بیانیه ای منتسب به اوجالان خبر داد که در آن از HDP خواسته است از دخالت در انتخابات خودداری کند. اوجالان که بسیاری از ترک ها به خاطر رهبری PKK تا سال 1999 که دستگیر شد، از او نفرت دارند، سال ها در انزوا نگاه داشته شده است.
از سال 1984 که PKK سلاح به دست گرفته است تا کنون بیش از 40 هزار تن کشته شده اند. این گروه در ترکیه، ایالات متحده و اروپا به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می شود. اوجالان اینک حبس مادام العمر خود را در زندان جزیرۀ امرالی در دریای مرمره سپری می کند.
اوجالان درخواست خود را در یک نامه مطرح کرده و آن را به وکلایش داده که روز سه شنبه به دیدار وی رفته بودند؛ همان روزی که صلاح الدین دمیرتاش رئیس مشترک پیشین HDP از زندانی در فاصلۀ 150 مایلی امرالی در توئیتی گفت کردها باید از امام اوغلو حمایت کنند چرا که او وعده داده شکاف هایی را که توسط حکومت اردوغان در ترکیه به وجود آمده اند ترمیم کند.
وکلای اوجالان زمانی نامه را منتشر کردند که رسانه های طرفدار حکومت تصاویری از نامۀ دست نویس اوجالان منتشر کردند. رهبر 71 سالۀ گریلاهای PKK در این نامه نوشته است: «مفهوم ائتلاف دموکراتیک که در قالب HDP تجسم یافته است نباید به یک طرف یا رکن در بحث های انتخاباتی جاری تبدیل شود. اهمیت و معنای تاریخی ائتلاف دموکراتیک در خودداری آن از درگیر شدن در دوگانگی های موجود و پافشاری بر شیوۀ بی طرفانۀ آن در انتخابات است، همان گونه که تا امروز چنین بوده است.»
پروین بولدان و سزایی تملی رؤسای مشترک HDP در پاسخ به این نامه در بیانیه ای گفتند این حزب استراتژی انتخاباتی خود را تغییر نخواهد داد و اردوغان را متهم کردند که نامه را از سر «استیصال» و به صورتی «غیر اخلاقی» افشا کرده تا بتواند بزرگ ترین شهر ترکیه را از امام اوغلو پس بگیرد.
بولدان و تملی جانب احتیاط را نیز رعایت کرده و گفتند HDP در راستای «راه سوم» که اوجالان در نامۀ خود بر لزوم حفظ آن برای جلوگیری از دو دستگی تأکید کرده، حرکت می کند. اما آنها این را نیز خاطر نشان کردند که اوجالان غالباً در حبس انفرادی نگهداری می شود و در بیان کامل دیدگاه هایش با مشکل مواجه است.
اردوغان نیز به نوبۀ خود گفت این نامه نشان داد که میان اوجالان و دمیرتاش (چهرۀ کاریزماتیک و وکیل حقوق بشری که پیش از زندانی شدن به خاطر سخنرانی هایش توانست غیر کردها را نیز به سوی HDP جذب کند) یک جنگ قدرت در جریان است. اردوغان گفت HDP بیشتر با PKK هم راستا است تا با اوجالان، اگر چه اوجالان این گروه شورشی را تأسیس و رهبری کرده است.
HDP می گوید هیچ ارتباط مستقیمی با PKK ندارد و همواره از ترکیه و PKK خواسته است برای رسیدن راه حلی صلح آمیز گفتگو کنند. این حزب معتقد است اوجالان نقشی بی بدیل در دست یافتن به راه حلی برای پایان دادن به این درگیری ها دارد.
سونر چاغاپتای پژوهشگر مؤسسۀ سیاست خاور نزدیک در واشنگتن می گوید کردها که با انتخابی میان تبعیت از حزب سیاسی خود یا اوجالان مواجه شده اند، احتمالاً از رهنمود اوجالان تبعیت خواهند کرد که در میان ناسیونالیست ها حتی یک جایگاه اسطوره ای دارد.
چاغاپتای به المانیتور گفت: «اوجالان تأثیر زیادی روی جنبش ناسیونالیستی کردها در ترکیه دارد... و [نامۀ وی] می تواند با هدایت حجم عظیمی از آرای کردها پیروزی را به یلدریم تقدیم کند.»
وی گفت: «اوجالان مایل است یک بار دیگر برای حل مسألۀ کردها طرف مذاکره واقع شود و به صورت مجازی با اردوغان پشت میز مذاکره بنشیند.» چاغاپتای این را نیز افزود که ممکن است اوجالان این کار را برای منافع شخصی خود کرده باشد، مثلاً در مقابل بهبود شرایط زندان وی.
اردوغان مدت ها است که تأکید می کند پس از تلاشی که در سال 2015 با شکست مواجه شد، و شدیدترین درگیری های دو دهۀ پیش را رقم زد، دیگر هرگز مذاکرات صلح را از سر نخواهد گرفت.
وارد کردن اوجالان در کمپین انتخاباتی نشانۀ تغییری جدی در انتخابات است، چرا که حزب حاکم برای منصب مهم شهرداری استانبول که از سال 1994 در دست دارد، می جنگد. اردوغان پیش از انتخابات ماه مارس با «تروریست» خواندن HDP و ادعای این که ائتلاف ضمنی این حزب با امام اوغلو برای بقای ملی ترکیه خطرناک است، رأی دهندگان کرد را از خود راند.
اما پس از آن که نظرسنجی ها نشان دادند امام اوغلو با 2 درصد اختلاف از رقیب خود جلوتر است (در مقایسه با اختلاف 0.17 درصدی انتخابات 31 مارس)، حکومت دست به اقداماتی زد تا کردها را به سوی خود باز گرداند؛ از جمله یلدریم در شهر کردنشین دیاربکر یک کمپین انتخاباتی برگزار کرد و به اوجالان اجازه داده شد با وکلا و خانوادۀ خود دیدار کند.
در همین حال نامزد پیشتاز رقابت شهرداری استانبول از روند وقایع ابراز شگفتی می کند. امام اوغلو به روزنامه نگاران گفت: «من در همۀ عمرم چنین آکروبات بازی نا متقارنی ندیده ام.»
نویسنده: آیلا ژان یاکلی
منبع: المانیتور
ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه
بیشتر بخوانید:
اردوغان در یک انتخابات دو بار شکست می خورد؟
تاکتیک های حزب حاکم رأی کردهای استانبول را بر نمی گرداند
خرید S-400 و تغییر نقش ژئو استراتژیک ترکیه
ترکیه و آمریکا؛ کردها، S-400 و احتمال یک طلاق استراتژیک
اکونومیست: کردهای سوریه دارند دولت خود را تأسیس می کنند
انقلاب یا انتخابات؛ آیندۀ انتقال قدرت در ترکیه
از درسیم تا تونجلی: تاریخچۀ ترک سازی در کردستان ترکیه
رمزی کارتال رهبر ارشد PKK در گفتگو با احوال: تا اردوغان هست PKK وارد پروسۀ آشتی نخواهد شد
نظر شما