به گزارش کردپرس، در بررسی طرح انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به دریاچه ارومیه در ایران، مشخص نشد که کدامیک از طرفین از دیگری درخواست این انتقال را کرده اند. حتی در این سناریوی مبهم مشخص نشد که بالاخره مطالعات این طرح انتقال آب انجام گرفته است یا نه، موضوعی که روایت های متفاوتی را از سه سال پیش تا کنون داشته است.

این ادعا نخستین بار زمانی مطرح شد، که کلانتری تنها در ستاد احیای دریاچه ارومیه سمت داشت و هنوز به سازمان حفاظت محیط زیست نرفته بود. طرحی که کلانتری در یک نشست خبری در مردادماه سال ۹۵ در توجیه آن گفت: «دریاچه وان گرفتار زیادی آب است؛ ارتفاع آب در این دریاچه به قدری بالا آمده که شرایط بی هوازی در کف دریاچه ایجاد کرده و موجودات داخل آب در حال از بین رفتن هستند».

کلانتری اصرار داشت؛ «نه تنها همه چیز برای انتقال آب از دریاچه وان در ترکیه به دریاچه ارومیه در کشورمان مهیاست، که این اتفاق به نفع هر دو کشور است».

در مطالعه شیمیایی مشخص شد انتقال آب وان به دریاچه ارومیه به صلاح نیست

یک سال بعد از این طرح مسئله، اینبار مدیردفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه از نبود برنامه و طرح ستاد احیای دریاچه ارومیه برای انتقال آب دریاچه وان به دریاچه ارومیه خبر داد.

در همان زمان پایگاه خبری تحلیلی آب ایران، به نقل از مسعود تجریشی نوشت؛ انتقال آب این دریاچه مد نظر ستاد احیای دریاچه ارومیه نیست و این پیشنهادی است که طرف های ترک به ایران ارایه کرده اند و یک گروه تحقیقاتی متشکل از پنج دانشگاه داخلی و خارجی ( دانشگاه وان ترکیه و یک دانشگاه اروپایی ) تشکیل و در حال بررسی علمی، فنی و اینکه انتقال آب چه آثاری ممکن است به همراه داشته باشد، هستند.

رییس کارگروه علمی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره بررسی این پیشنهاد گفت: با توجه به این که قرار بود هر اقدامی که می تواند به دریاچه ارومیه کمک کند، حتی اگر ستاد مخالف آن بود، مطالعاتش انجام شود، مطالعه انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به دریاچه ارومیه نیز انجام شده است که شامل مطالعات شیمیایی، زیست محیطی، بیولوژیکی و فنی است.

تجریشی تاکید کرد:حدود یک ماه پیش نتایج این مطالعه مشخص شد و در مطالعه شیمیایی به این جمع بندی رسیدیم که این انتقال آب به صلاح نیست.

عدم سازگاری عوامل شیمیایی آب وان با دریاچه ارومیه / خبر انتقال شایعه است

این موضوع بارها و بارها عنوان شد، حتی عده ایی از مسئولین از طرح مطالعاتی این طرح خبر داده اند و عده ایی دیگر آن را از اساس کذب دانستند. تا اینکه اردیبهشت سال گذشته مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی آب خط بطلانی بر ادعاهای مطالعات انجام گرفته توسط مسئولان کشید و گفت؛ برنامه ای در مورد انتقال آب وان ترکیه به دریاچه ارومیه وجود ندارد و خبرهایی که در این ارتباط منتشر شده است را تکذیب می‌کنم.

فرهاد سرخوش در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت: دریای خزر یا دریاچه وان از لحاظ نوع آب عوامل شیمیایی سازگاری با آب دریاچه ارومیه ندارند و نمی‌توان از آب آن‌ها برای احیای این دریاچه استفاده کرد، بنابراین هر گونه طرح انتقال آب از خارج کشور از جمله ترکیه به دریاچه ارومیه صحت ندارد و فقط شایعه‌ای در بین مردم پخش شده است.

مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی تصریح کرد: تنها پروژه انتقال آب به این دریاچه از داخل کشور به صورت حوضه به حوضه از سد کانی سیب است و طرح دیگری برای انتقال آب به دریاچه ارومیه وجود ندارد.

تکرار دوباره سناریوی انتقال آب وان به دریاچه ارومیه/ آیا مطالعاتی انجام گرفته است؟!

زمانی عیسی کلانتری از که سمت رییس ستاد احیای دریاچه ارومیه به ریاست سازمان محیط زیست کشور رسید، دوباره این ادعای مطرح شده در زمان ریاستش در ستاد احیا را بازگو کرد.

او در دیدار با دریا اورس، سفیر ترکیه در تهران درخواست کرد تا آب اضافی دریاچه وان ترکیه به دریاچه ارومیه انتقال یابد چرا که خشکی این دریاچه تهدیدی جدی برای منطقه است.

کلانتری گفت:«بخشی از مطالعات این طرح صورت گرفته و در حال تکمیل است. مطالعات این پروژه از لحاظ شیمیایی توسط دانشگاه‌های مراغه، تربیت مدرس و ارومیه صورت گرفته و نتایج آن به سوئیس ارسال شده است. شوری دریاچه وان کمتر از دریاچه ارومیه است و PH آن ۹.۲، که با توجه به اینکه PH دریاچه ارومیه ۷.۴ است، از لحاظ شیمیایی ترکیب آن‌ها مشکلی ندارد».

با این حال یک سال پیش مسعود باقرزاده کریمی، سرپرست دفتر امور تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد؛ نمی‌دانم ایده انتقال آب وان به دریاچه ارومیه از طرف کدام دستگاه مطرح شده است و در جریان این موضوع نیستم. هنوز از من به عنوان کارشناس حوزه تالاب‌ها در مورد موضوع انتقال آب وان به دریاچه ارومیه استعلام و نظرخواهی نشده و حتی این موضوع در ستاد احیای دریاچه ارومیه به طور رسمی مطرح نشده است

وی ادامه داد: درستی و امکان‌پذیری اجرای چنین ایده‌هایی باید به تایید کارشناسان برسد، ولی هنوز ترکیب آب و ترکیب بیولوژی دریاچه وان استخراج نشده و مطالعه‌ای روی مقایسه مشخصات آب دو دریاچه وان و ارومیه صورت نگرفته است و به‌طور قطع بدون برخورداری از مطالعه نمی‌توان درباره این موضوع تصمیم‌گیری کرد.

در نهایت؛ انتقال آب دریاچه وان ترکیه به دریاچه ارومیه هیچ مشکل زیست محیطی ندارد

رویایی که از سال 95 تا کنون عیسی کلانتری آن را در سر می پروراند به همین جا ختم نمی شود، اخیرا مؤسس نخستین سمن ایرانی در سازمان ملل متحد نیز از تأیید انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به دریاچه ارومیه توسط چهار دانشگاه بین المللی خبر داد و گفت: این موضوع هیچ مشکل زیست محیطی ندارد. هم اکنون طرح مطالعاتی آن آماده است و استاندار آذربایجان غربی نیز پس از مطالعه آن قول مساعد داد تا برای اجرای آن با رئیس جمهوری وارد مذاکره شود.

ایرنا نوشت؛ فرهاد افشار در جلسه بررسی انتقال آب به دریاچه ارومیه اظهار داشت: طرف ترکیه ای و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از طرح انتقال آب از وان به دریاچه ارومیه استقبال کرده‌اند، همچنین طرف ترکیه ای نیز خواستار احداث یک نیروگاه برق آبی در مسیر این خط انتقال است تا انرژی حاصل از آن به ترکیه منتقل شود.

وی تاکید کرد: برای اجرای این طرح حتی به یک ریال بودجه دولتی نیاز نیست و ترکیه در قبال انرژی تولیدی، تمامی اقدامات اجرایی این خط انتقال را انجام می‌دهد. طبق برنامه ریزی انجام شده، طرح خط انتقال آب از وان به دریاچه ارومیه طی یک سال می‌تواند به بهره برداری برسد و در مدت سه سال منجر به احیای کامل نگین آبی آذربایجان شود.

اگر ترکیه نگران خشک شدن دریاچه ارومیه است، چرا پروژه گاپ را متوقف نمی کند؟

در حالیکه مؤسس نخستین سمن ایرانی در سازمان ملل متحد با اشاره به اینکه ترکیه به پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه در منطقه واقف است، اظهار داشت: «خشک شدن این دریاچه می‌تواند پیامدهای زیست محیطی ناگواری برای ترکیه، ایران و عراق در پی داشته باشد».

اما همین کشور ترکیه در قالب پروژه‌ای تحت عنوان «گاپ» اقدام به ساخت سدهایی بین مرزهای ایران و عراق کرده است که یکی از این سد‌ها به نام "ایلیسو" گنجایش بسیار عظیمی دارد و در حال آبگیری است. این موضوع در بین فعالان زیست محیطی واکنش های فراوانی روبه رو شد.

نماینده مهاباد در مجلس شورای اسلامی نیز پیشتر با طرح سوال خود از محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه گفت: آبگیری این سد باعث می‌شود تا ورودی آب به تالاب هورالعظیم در بخش عراقی و ایرانی 70 درصد کاهش یابد و بیش از 60 درصد حوزه هور العظیم خشک شود که این مسئله تبعات زیست محیطی بدی بر ایران، عراق و کشورهای همسایه خواهد داشت.

وی با بیان اینکه آبگیری این سد ورود آب از حوزه‌های آبریز مرزی و از رودخانه‌های مرزی به داخل ایران و عراق را کاملا تحت تأثیر قرار می‌دهد، تصریح کرد: اگر آبگیری این سد تکمیل شود، هورالعظیم خشک شده و گرد و خاک ناشی از آن خوزستان و استان‌های غربی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و گرد‌ و‌ غبار آن به تدریج شهر‌های مرکزی کشور را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد و تبعات بسیار محیط زیستی را برای ایران، عراق و بخش‌های از ترکیه ایجاد خواهد کرد.

به گزارش کردپرس، ترکیه براساس طرح «گاپ» می‌خواهد بیش از 20 سد بسازد که تاکنون نیز 19 سد را ساخته است، این مسئله که می تواند پیامد های بسیار ناگوارتری از خشک شدن دریاچه ارومیه برای غرب کشور در پی داشته باشد نیاز به پیگیری های بین المللی دارد و باید بررسی شود که در این میان طرح انتقال آب از دریاچه وان به صرفه تر است یا تجدید نظر در پروژه های داخلی ستاد احیای دریاچه ارومیه؟!

گزارش از تانیا شعفی