كنگره‌ي مشاهير كُرد و نگاه حاشیه‌ای به زبان و ادب کُردی جنوبی / ظاهر سارایی*

سرویس ایلام – به نظر مي‌رسد زبان و ادب كُردي جنوبي براي برگزاركنندگان اهميتي حاشيه‌اي داشته است و با دعوت از چند شاعر و يك مجري، مثلاً خواسته‌اند وانمود كنند كه سهم آنان را هم گزارده‌اند.

به گزارش خبرگزاری کردپرس، كنگره‌ي مشاهير كرد، پس از ماه‌ها كار و آماده‌سازي مقدمات نهايتاً در روزهاي 11 و 12 و 13 تيرماه در شهر سنندج برگزار گرديد، هر چند كه برنامه‌هاي جنبي اين كنگره عملاً از روز 9 تيرماه آغاز شده بود و تا شب چهاردهم هم ادامه داشت.

در اين كنگره از ليستي بيست‌نفره از شاعران و چهره‌هاي فرهنگي و مديريتي استان ايلام هم دعوت شده بود كه نزديك به دوسوم اين تعداد در اين كنگره حضور يافتند.

روز نهم تيرماه من و حبيب‌الله بخشوده و نعمت‌الله داوديان و كرم‌الله پاليزبان به سوي سنندج حركت كرديم. عصر به سنندج رسيديم و در محل اسكانمان، يعني باشگاه فرهنگيان كردستان، كيومرث مرادي و نبي احمدي از شاعران دهلران و آبدانان و نيز عباس محمدزاده و علي‌رضا خاني را ديديم كه براي شركت در اين كنگره حضور يافته بودند. روز بعد داريوش همتي و محمد نصاري و حسين‌پور را در سالن برگزاري همايش ديديم و مديركل ارشاد و همراهان هم به گواهي تصويرهاي منتشر شده در اين كنگره حضور داشته‌اند.

كار اسكان و پذيرش به كندي و دشواري و ناهماهنگي زياد صورت گرفت؛ چرا كه متصديان اين امر، با هم ناهماهنگ بودند و ليست‌هاي متفاوت و متناقضي از مهمان در دست داشتند و فاقد آمادگي و كفايت لازم براي انجام اين امر بودند.

شب نهم تير ماه، در محل عمارت خسروخان شب شعري برگزار بود و قرار بود حبيب‌الله بخشوده در اين مراسم شعر بخواند. شب در محل حضور يافتيم و حبيب‌الله بخشوده در بخش آغازين غزل زيبايي خواند و پس از آن برنامه تا پاسي از شب ادامه داشت. حضور مردم سنندج در اين شب شعر بسيار چشمگير بود و كل حياط عمارت خسروخان مملو از حاضران مشتاق بود. در خلال اين مراسم، البته موسيقي‌هاي بسيار زيبايي هم اجرا شد. روز دهم، كار خاصي نداشتيم و اوقات را به گشت و گذار در شهر و ديدار از آبيدر و البته همكلامي با شاعران مناطق ديگر مخصوصاً شاعران بيجار و گيلان‌غرب، از جمله سعيد عبادتيان و حمزه‌ي كرمي و ماشاءالله فرماني گذرانديم.

روز يازدهم، روز آغاز رسمي مراسم بود و محل برگزاي آن سالن مولوي دانشگاه كردستان تعيين شده بود. كسي كه مامور پذيرايي و هدايت ما بود، تأكيد كرد كه تنها افراد با دعوت‌نامه‌ي رسمي مي‌توانند در اين مراسم حضور يابند و شماره‌ي صندلي هر كس مشخص است و ماشين‌هايي خواهند آمد و شما را از باشگاه فرهنگيان به محل سالن خواهند برد. تا ساعت نه صبح صبر كرديم، خبري از ماشين نشد، به ناچار خودمان را با عجله به محل سالن رسانديم، از فرش قرمز عبور كرديم و از دستگاه امنيتي ويژه‌اي گذشتيم و به درب سالن رسيديم، اما سالن پيش از ما كاملاً پر شده بود و به زحمت توانستيم جايي براي نشستن پيدا كنيم.

مراسم با سرود و خوش‌آمد مجريان آغاز شد. يك مجري سوراني‌زبان و يك مجري كرمانشاهي كار اجراي مراسم را بر عهده‌ داشتند. آقاي يونسي پيام رئيس جمهور را قرائت كرد و پس از آن رئيس دانشگاه كردستان خير مقدم گفت و پس از آن «آيت‌الله شاهرودي» سخنان مبسوط و خسته‌ كننده‌اي ايراد داشت و باز نوبت به آقاي يونسي رسيد كه سخنراني كند. پس از سخنراني ايشان، علي‌اكبر مرادي، اسطوره‌‌ي تنبورنوازي ايران به اجراي نواختن تنبور مشغول شد كه با آغاز تنبورنوازي، جناب شهرام ناظري وارد مراسم شد و تا حد زياد جو سالن، آرامش خود را از دست داد و ورود ايشان بر تنبورنوازي استاد مرادي سايه‌ انداخت كه همين امر هم گويا باعث رنجش استاد مرادي شد و با دلخوري از اينكه چرا حاضران، به ساز ويژه‌ي كردي يعني تنبور بي‌توجه بوده‌اند، صحنه را ترك كرد.

نمايندگاني از جانب نچيروان بارزاني، رئيس اقليم كردستان و اتحاديه‌ي ميهني سخن گفتند كه سخنان نفر دوم با تنش‌هايي همراه بود و گويا بعضي از حرف‌هايشان به مذاق بعضي از حاضران خوش نيامد. البته در اين خلال استاندار كردستان، و استاندار سليمانيه هم سخن گفتند كه سخنراني استاندار سليمانيه به نظر من بسيار شيوا و فصيح و عالي آمد.

در پايان هم مراسم فارغ‌التحصيلي دانش‌آموختگان اولين دوره‌ي دانشجويان كارشناسي رشته‌ي زبان وادب كردي برگزار گرديد. دانشجويان و استادان با لباس‌هاي مخصوص در صحنه حاضر شدند. يكي از استادان رشته‌ي زبان و ادبيات كُردي دانشگاه كردستان، دكتر بهروز چمن‌آرا است كه حضورش در دانشگاه كردستان و تدريس در اين رشته مايه‌ي مباهات و افتخار است. ايشان يكي از دست‌اندركاران اين كنگره بود كه براي برگزاري آن زحمت بسياري كشيد و چنان مشغول بود كه نتوانستيم به ديدارش نائل شويم. سرانجام، بختيار سجادي، يكي از استادان اين دوره، سخنان مبسوطي ايراد كرد و در خلال سخنانش به همه‌ چيز اشاره كرد جز اشاره به بزرگان و مشاهير كردي جنوبي و حتي زماني كه از مشاهير كردي گوراني سخن مي‌گفت انتظار داشتم كه اشارتي به شاكه و خان و منصور و غلام‌رضاخان اركوازي بكند كه نكرد، و سرانجام مراسم سوگند اين دانشجويان برگزار گرديد و دانشجويان سوگندنامه‌ي مطولي را قرائت كردند.

چهره‌هاي برجسته‌اي در اين جمع حضور داشتند كه علاوه بر ناظري و مرادي و خالقي مي‌توان به صديق تعريف، انور قره‌داغي و چهره‌هاي آشناي ديگري اشاره كرد. حضور مظهر خالقي پس از 38 سال از زادگاهش، بسيار معنادار بود و اينكه چنين فضايي ايجاد شده كه او در اين كنگره حاضر شود، خود نشان از تغيير نگاه به مسائل فرهنگي مرتبط با كرد و كردستان دارد.

قرار بود در پنج‌شنبه شب، يعني چهاردهم تيرماه، من در شب شعري كه شاعران ديگر مناطق كردستان حضور مي‌يافتند، شعر بخوانم، اما من و دوستان همراهم، عصر همين‌روز سنندج را به مقصد ايلام ترك كرديم، چرا كه هر كدام كاري داشتيم و بيش از آن نمي‌توانستيم در آنجا بمانيم، مضافاً اينكه مي‌دانستيم قرار نيست از چهره‌اي ايلامي تجليل شود. پس از آن، از طريق رسانه‌ها اخبار مربوط به كنگره را دنبال كردم، اينكه استادان و شخصیت‌ها اجراي موسيقي داشته‌اند و سخن رانده‌اند و از مشاهير تقدير شده و مدال و كليد شهروندي به آنان عطا شده و مابقي ‌ماجرا.

در ميان تقديرشدگان البته، نشاني از چهره‌اي ايلامي نبود، كه اين امر مايه‌ي بهت و حيرت خاص و عام شده و در فضاي مجازي هم در سطح وسيعي به آن توجه شده است. استان ايلام با جمعيت بالغ بر 85 درصد كُرد، و داشتن چهره‌هاي برجسته‌اي در حوزه‌ي شعر و هنر و ورزش و علم بايسته نبود كه نماينده‌اي در اين بين نداشته باشد. دليلش به‌درستي مشخص نيست و گويا برنامه‌ريزان اين كنگره هنوز شناخت درستي از فضاي فرهنگي و علمي ايلام ندارند و يا كساني را نداشته‌ايم كه به آنان مشورت لازم را بدهند و شايد لازم بود كه مسئولين فرهنگي و حتي سياسي استان، به اين موضوع توجه مي‌داشتند و يا دست كم، اينك مراتب اعتراض خود را به اين بي‌توجهي ابراز دارند. هر چند كه بعيد مي‌دانم چنين امري براي مسئولين محترم اولويت داشته باشد.

به نظر مي‌رسد زبان و ادب كُردي جنوبي براي برگزاركنندگان اهميتي حاشيه‌اي داشته و با دعوت از چند شاعر و يك مجري، مثلاً خواسته‌اند وانمود كنند كه سهم آنان را هم گزارده‌اند. اين بي‌توجهي‌ها و اين نگاه از بالا، اين ضرورت را گوشزد مي‌كند كه زبان و ادبيات كردي جنوبي (ايلامي و كرمانشاهي و لكي) بايد روي پاي خود بايستد و منتظر توجه و عنايت ديگران نباشد، چرا كه شاعران و هنرمندان بزرگي در اين زبان وجود دارند و مردم نيز به زبان مادري خود اقبال خاص دارند.

باري، ناگفته پيداست كه اين كنگره حركتي بزرگ بوده و توفيقات بسياري داشته است و اخبار آن در سطح ملي و منطقه‌اي بازتاب يافته است و اميد است در صورت تكرار برگزاري چنين كنگره‌هايي، به كل مناطق كُردنشين ايران توجه شود.

کد خبر 123406

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha