افشین غلامی-سید محمد بیاتیان معتقد است: زمانی که دلار ۷ تومان بود و یا زمانی که دلار به ۳۰۰ تومان رسید کُردستان درگیر جنگ بود. جنگ سال ۶۷ تمام شد اما باز کُردستان تا سال ۷۵ درگیر مباحث پس از جنگ بود و این شاید در ذهن برخی از مسئولان جا خوش کرده باشد که هنوز در کُردستان جنگ است.من معتقدم برخی شاید به دنبال امنیتی کردن کُردستان باشند آن هم به دلیل آنکه نانشان در این باشد،اما همه باید بدانند کُردستان از قلب پایتخت امن‌تر است و این امنیت کاملا ملموس است.
استان کُردستان یکی از استان‌های نابرخوردار کشور از لحاظ شاخص‌های رشد و توسعه است به نحویی که با وجود جمعیت یک‌میلیون و پانصد هزار نفری اما در ردیف اول تا سوم استان‌های بیکار کشور قرار دارد.با آنکه پس از صد سال از ورود راه‌آهن به ایران،استان کُردستان فاقد یک‌کیلومتر خط ریلی و یک سانتیمتر آزاد راه است و همچنین با وجود پتانسیل عظیم مرزی هم نتوانسته است زمینه تحرک شاخص‌های رشدی را برای استان فراهم کند.در این رابطه «سید محمد بیاتیان »نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی معتقد است:نسخه‌های توسعه در استان غیرکارآمد و غیر عملی هستند و این باعث می‌شود مدیران بومی هم نتوانند کار زیادی برای استان انجام دهند.این نماینده سابق مجلس حضور و شرکت کُردها در ساختار حاکمیت و دولت را ضروری می‌داند و می‌گوید:واجب است نیروهای توانمند کُرد در مناصب بالای حاکمیتی و دولتی قرار بگیرند تا به همان نسبت دغدغه توسعه نیز افزایش یابد.او اذعان کرد:ممکن است بگویند فلان شخص کُرد است یا وزیر کُردی در کابینه وجود دارد اما این به تنهایی کافی نیست و نیازمند اصلاح رویه در جهت بکارگیری نیروهای توانمند کُرد در ساختار هستیم تا حس در قدرت بودن کُردها در ساختار حکومت ارضاء شود.کُردپرس در ادامه گفت‌وگوهای خود در پرونده توسعه مناطق غرب کشور و ایران، سری به این نماینده سابق بیجار زده است و نظرات او را در این حوزه جویا شده که در پایین می‌خوانید:
کُردپرس-چون شما در دوره نهم مجلس شورای اسلامی نماینده شهرستان بیجار بودید،می‌خواهم برای آغاز از این حوزه شروع کنم،در چند سال اخیر شاهد افزایش مهاجرت شهروندان بیجاری به نقاط مختلف کشور و بخصوص پایتخت هستیم،دلیل این امر چیست؟
باید ابتدا به قدمت و جمعیت شهرستان بیجار نگاهی بیاندازیم.جمعیت شهرستان بیجار در اویل انقلاب ۱۴۰ هزار نفر بوده که امروز به کمتر از ۹۰ هزار نفر رسیده است،یعنی ما شاهد یک کاهش جمعیتی منفی وحشتناک در این شهرستان بوده‌ایم.از طرف دیگر براساس اسناد سازمان ثبت اسناد، جمعیتی نزدیک به ۳۵۰ الی ۴۰۰ هزار نفر بیجاری باواسطه یا بی‌واسطه، در پایتخت و اطراف تهران زندگی می‌کنند.این نشاندهنده این است که هیچگاه قابلیت‌های بالقوه بیجار بصورت بالفعل درنیامده است.شهرستان بیجار از لحاظ وسعت یک پنجم وسعت استان کُردستان است ولی جمعیت آن نسبت به وسعت آن کم است.دلایل فراوانی در این امر دخیل است اما اصل‌ترین سبب ،مسئله اشتغال است.شاید آن تفکر آرمان‌گرایانه بیجاری‌ها نسبت به زندگی است که باعث مهاجرتشان می‌شود که در این میان قضیه اشتغال مهمترین دلیل کوچ بیجاری‌ها به پایتخت است.
کُردپرس-شهرستان بیجار را می‌توان یکی از قطب‌های معدنی استان بنامیم،چقدر صنعت معدن در رشد اقتصادی شهرستان موثر بوده است؟
تاثیری زیادی نداشته اما بی‌تاثیر هم نبوده است.در حوزه صنعت و معدن ما کارخانه سیمان کُردستان را در بیجار داریم که بصورت مستقیم برای ۱۰۰۰ الی ۱۲۰۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است.در حوزه معادن تا چند سال گذشته خام‌فروشی می‌کردیم اما امروز خام‌فروشی در معادن شهرستان به حداقل رسیده است.خود معدندار به این نتیجه رسیده که اگر به فرآوری بپردازد سود بیشتری به دست می‌آورد.در این حوزه اشتغال قابل قبولی نه،اما در حد متوسط ایجاد شده است اما این به معنای حل مسئله بیکاری در شهرستان بیجار نیست.
کُردپرس-بیجاری‌ها نسبت به عدم بکارگیری نیروهای بومی در حوزه معدن و صنایع شهرستان انتقاد شدیدی دارند،این امر چقدر صحت دارد؟
انتقاد درستی است،اشتغال غیربومی‌ها نسبت بومی‌ها در حوزه صنعت و معدن بیجار بیشتر است، این گلایه‌آمیز است و باید مدیران سطوح بالا به قضیه ورود کنند و برای حل آن راهکاری ارائه نمایند.نیروی تحصیل کرده فراوان و نیروی کار کارگری زیادی در شهرستان و استان داریم که واجب است در معادن بیجار بکار گرفته شوند.در حوزه کاری تا مقدار قابل قبولی این نگاه اجرایی شده اما در حوزه کارشناسی این سیاست هنوز اجرایی نگردیده است.
کُردپرس-وجود معادن یک نعمت عظیم برای تحول اقتصادی در یک منطقه است،به نظر شما که دانش‌آموخته معماری و تحول استراتژیک هستید،چرا با وجود این پتانسیل زیاد معدنی که در بیجار و استان وجود دارد،توسعه اقتصادی شهرستان بیجار و استان کُردستان آنقدر ضعیف است؟
اگر به صنعت با تعریف عام آن مبتنی بر تولیدات بومی نگاه کنیم ما هزاران سال است که در حوزه صنعت تولید می‌کنیم و معدن نیز در دو قرن اخیر با ارتقاء دانش بشر به روز شده است. اما متاسفانه به دلیل ضعف مدیریت کلان در حوزه معدن ما موفق به بهر‌ه‌برداری بهینه از معادن نبوده‌ایم. تنها مشکل استان معادن نیستند بلکه در حوزه کشاورزی و باغداری هم ما با این مشکل روبروییم. با به بروزرسانی پتانسیل‌هایی مانند کشاورزی و باغداری در تولید و توزیع،می‌توانیم خدمت بزرگی به مبحث اشتغال نماییم و شهرستان و استان را از بند بیکاری نجات دهیم.همانطور که عنوان کردم۱۴۰ نفر جمعیت بیجار بوده که امروز به کمتر از ۹۰ هزار نفر رسیده است و همه‌ش به دلیل بیکاری است.با جرات می‌توان گفت بیش از ۳۰ درصد جمعیت بیجار،بیکار هستند و این درصد در میان تحصیلکردگان بیشتر است.
کُردپرس-شما دلیل این حجم زیاد بیکاری را در چه می‌بینید؟
اگر بخواهیم علت این مسئله را در بیجار و کل استان کُردستان پیدا کنیم به دلایل فراوانی برمی‌خوریم.یکی از دلایل، نظام دیوانسالاری ناقص الخلقه در استان کُردستان است.پیش از آن که شما به اینجا بیایید یک کارآفرین با بنده تماس گرفت که پروژ‌های در دست دارد.این پروژه بصورت مستقیم برای ۴۰ نفر کار ایجاد می کند اما در پروسه اداری و بانکی دچار مشکل شده و کارش را بدرستی راه نمی‌اندازند.می‌خواهم بگویم بعضی اوقات نگاه سلیقه‌ای و کم تحرکی اداری ما منجر به عدم سرمایه‌گذاری صاحبان حرفه‌ها و مشاغل در استان می‌شود.
کُردپرس-قدری وسیع‌تر به قضیه نگاه کنیم.این عدم توسعه‌یافتگی در شهرستان بیجار و استان کُردستان چقدر مولد ضعف مدیریتی برنامه‌ریزان است؟
اگر کمی کلان‌تر به مسئله بنگریم،نگاه دولت‌های مختلف به استان کُردستان که پس از جنگ آرامش به خود دید،نسخه تکراری و غیر قابل انجامی بوده که تا به امروز سودی نداشته‌اند.در حوزه گردشگری در استان کمترین سرمایه‌گذاری را انجام داده‌ایم و نتواسته‌ایم بخش خصوصی را به استان بکشانیم.استان زیرساخت لازم را برای توسعه در دست ندارد.ما در کُردستان هنوز یک سانتیمتر آزادراه نداریم،هنوز یک سانتیمتر خط آهن نداریم و هنوز فرودگاه کم ظرفیت سنندج ،امکان حمل و نقل هوایی مناسب را در اختیار ندارد.
کُردپرس-در حوزه گردشگری استان کُردستان در دو سه سال اخیر کمی مورد توجه قرار گرفته است،نقش توریسم و گردشگری در اقتصاد استان را چگونه می‌سنجید؟
یک از مباحث مهم اشتغالزایی و درآمدزایی حوزه گردشگری است که اگر راهکاری تعبیه گردد و استان کُردستان به چرخه گردشگری کشور بپیوندد به اقتصاد کُردستان کمک شایانی می‌شود.بنده معتقدم با توجه به آن که جمعیت امروز استان یک میلیون و پانصدهزار نفر است.استان می‌تواند تا سه میلیون نفر سکونت در خود جای بدهد اگر که مسئله اشتغال حل گردد و این نیازمند آن است که از فرمول‌هایی مانند صنعتی‌شدن،تولید ثروت در کُردستان استفاده کنیم.
کُردپرس-برخی علت ناتواتی برنامه‌های توسعه در استان را نگاه تبعیض‌آمیز می‌دانند،چقدر این گفته صحیح است؟
ببینید،دولت‌ها همیشه یک نگاه ابزاری به انتخابات در کُردستان داشته‌اند و بعد از انتخابات وعده‌هایشان را به دست فراموشی سپرده‌اند.زمانی که دلار ۷ تومان بود ما درگیر جنگ بودیم و در دلار ۳۰۰ تومانی هم باز کُردستان درگیر جنگ بود.جنگ سال ۶۷ تمام‌شد اما کُردستان تا سال ۷۵ درگیر مباحث پس از جنگ بود و این شاید در ذهن برخی از مسئولان جا خوش کرده باشد که هنوز در کُردستان جنگ است.من معتقدم برخی شاید به دنبال امنیتی کردن کُردستان باشند آن هم به دلیل آنکه نانشان در این باشد،اما همه باید بدانند کُردستان از قلب پایتخت امن‌تر است و این امنیت کاملا ملموس است.
کُردپرس-نقش دولت بعنوان مسئول اجرایی در امر توسعه در استانی مانند کُردستان چقدر است؟
نه این دولت بلکه دولت‌های قبل هم ستاره اقبالی درخشانی در کُردستان ندارند.مردم استان همیشه نگاه امیدوارانه‌ای به دولت‌های مختلف داشته‌اند،ولی دولت‌های مختلف موفق عمل نکرده‌اند.
کُردپرس-شما دلیل را از ضعف مدیران بومی می‌بدانید یا ضعف کلان است؟
نیروهای متعهد و توانمند کُرد در مدیریت کشور سهمی آنچنانی ندارند و هنوز چه در ساختار حاکمیت و چه در ساختار دولتی جایگاهی ندارند.هر چقدر این معادله تغییر کند و نیروهای توانمند در مناصب بالای حاکمیتی و دولتی قرار بگیرند به همان نسبت دغدغه توسعه نیز افزایش می‌یابد.ممکن است بگویند فلان شخص کُرد است یا وزیر کُردی در کابینه وجود دارد اما این به تنهایی کافی نیست و نیازمند اصلاح رویه در جهت بکارگیری نیروهای توانمند کُرد در ساختار هستیم تا حس در قدرت بودن کُردها در ساختار حکومت ارضاء شود.
کُردپرس-آیا مشکل استان مسئول غیربومی است؟
در کُردستان مدیریت غیربومی زیادی آمده و رفته‌اند و مدیریت‌های بومی هم به دلیل تنش‌های سیاسی یا قومیتی و رقابت‌های درون گروهی موفق نبوده‌اند.امروز استاندار کُردستان کُرد و بومی است اما به دلیل همان رقابت‌های ناسالم سیاسی همان مدیران بومی او را کمک نمی‌کنند و بلکه در مقابلش می‌ایستند.هیچ وقت به این اندازه در کُردستان فضا برای رشد و توسعه آرام و محیا نبوده اما نه مدیریت محلی و نه مدیریت دولتی موفق عمل نکردند.
کُردپرس-با توجه به وضعیت اقتصادی نفتی و تحریم‌ها شما چه راهکارهایی برای خروج از عدم توسعه‌یافتگی استان کُردستان پیشنهاد می‌کنید؟
نگاه به بخش خصوصی و جذب سرمایه مهمترین راهکار خروج از این وضعیت است.تنها سرمایه‌گذاری است که می‌تواند عقب‌افتادگی کُردستان را سامان دهد.ما نیازمند سرمایه‌گذاری در تمام بخش‌ها هستیم منتهی مطالعاتی که انجام می‌شوند باید مبتنی بر واقعیت‌ها و ظرفیت‌های استان باشند.اگر روحیه از خودگذشتی در نهادها و ادارات دولتی و غیردولتی افزایش یابد در مواقعی که سرمایه‌گذاری به کُردستان می‌آید می‌توانند سرمایه‌گذار را جذب کنند.
کُردپرس-دیروز در خبرها آمده بود که سهم استان‌هایی مانند کُردستان،ایلام،کرمانشاه و برخی نقاط دیگر نسبت به جذب سرمایه‌گذاری خارجی به نسبت استان‌های همجوار صفر مطلق است،این به چه معنی است؟
این یعنی که هیچ سرمایه‌گذار خارجی به استان نمی‌آید.ممکن است در ایام انتخابات کاندیدای مجلس،نماینده مجلس و دولت مستقر برای به روی کار امدن در دوره بعدی، یکسری اقدامات و اخبار را منتشر کند،ولی هیچکدام به فعلیت نرسیده است و در حد خبر باقی مانده اند.من فکر می‌کنم دولت حداقل در حوزه سرمایه‌گذار بخش خصوصی،یکسری مشوق‌های ویژه به کُردستان بدهد.استان‌هایی مانند کُردستان،ایلام،کرمانشاه،سیستان و بلوچستان و برخی استان‌ها که درصد بیکاری بالایی دارند،استان‌های ویژه محروم هستند که باید نگاه ویژه‌ای به آن‌ها بشود.هم در فصل بودجه‌نویسی و هم در موضوع سرمایه‌گذاری این استان‌ها باید مورد توجه مخصوص قرار بگیرند.
کُردپرس-شما نقش مرز در توسعه استان را چگونه می‌بینید؟
پتانسیل مرز و حسن همجواری یکی از خصوصیات منحصربفرد استان کُردستان است که بخوبی از آن بهره‌گیری نمی‌شود.ما برای مرز برنامه‌ای نداریم.طرف عراقی شاید آماده باشد و زمینه را محیا ببیند کما انکه استانداران دو طرف مرز سفرهایی داشته‌اند و توافقاتی انجام داده‌اند اما هنوز این توافقات به مرحله فعلیت نرسیده است.من معتقدم که دولت نباید زیاد در حوزه‌ها دخالت کند و تنها نقش هماهنگ کننده را برعهده بگیرد و اجازه دهد صادرکنندگان و تولیدکنندگان با یکدیگر ارتباط بیشتری برقرار کنند.عراق و اقلیم کُردستان یک بازار مصرف کننده صرف هستند و ما می‌توانیم از این ظرفیت به نحو احسنت برای رشد اقتصاد استان استفاده نماییم.
کُردپرس-بعنوان آخرین سوال می‌خواهم تحلیل شما را از شرایط تحریم‌های امروز آمریکا علیه کشور بدانم و اساسا آیا تحرکات اخیر نظامی آمریکا و انگلستان در قبال نفت‌کشهای ایران زمینه را برای جنگ نظامی آماده نمی‌کند؟
من معتقدم دشمنان این نظام از ابتدای پیروزی تا به امروز از هر حربه‌ای برای ضربه‌زدن و براندازی استفاده کرده‌اند اما هیچگاه موفق نشدند و هرگاه ما مقاومت کرده‌ایم دشمن شکست خورده است.هر وقت ما ضعیف عمل کرده‌ایم دشمن سعی در نفوذ داشته است.در موقع شروع مذاکرات برجام که ما در مجلس حضور داشتیم،تذکر دادیم که نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد برجام قرار دهیم،اما دولت تمام تخم‌مرغ‌ها را در سبد برجام قرار داد و در نهایت هم هیچ نتیجه‌ای نگرفتیم.آنزمان در نطقی به آقای روحانی گفتم که اقای رییس جمهور بهترین حالت برای مذاکره این است که با رییس آینده دولت ایالات متحده مذاکره شود نه این دولت که پایان عمر خود را سپری می‌کند.آنزمان‌خیلی مورد نقد قرار گرفتم که ضد دولت عمل می‌کنم اما ما براساس واقعیت حرف زدیم. اما امروز مشخص شد که برجام یک‌بازی غربی برای در تنگنا قرار نهادن ایران بود.همانطور که رهبری فرمودند که ما باید مشی مقاومت را در پیش بگیرم،معتقدم‌اگر ما در همه حوزه‌ها مقاومت کنیم، موفق خواهیم شد.در هر جایی که مقاومت کرده ایم،پیروز میدان بوده‌ایم.امروز علی‌رغم تهدید‌های امریکا و ترامپ،ایران در اوج عزتمندی قرار دارد.تحریم‌ها به شدیدترین نحو ممکن وجود دارد اما ما به سمت بلااثری تحریم‌ها حرکت می‌کنیم چونکه به این حقیقت پی برده‌ایم که اقتصاد نفت جوابگوی شرایط موجود نیست و باید به سمت قطع وابستگی از نفت برویم.
نظر شما