در پی سفر اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به روسیه و دیدار با ولادمیر پوتین، همتای روسی خود در مسکو شاهد تغییرات محسوسی در رفتار و بیان سیاستمداران ترکیه در قبال ادلب هستیم. ترکیه که قبل از سفر اردوغان به مسکو اعزام کاروان های نظامی خود به ادلب را افزایش داده و در سخنان مقامات این کشور ادلب به یکی از مهم ترین موضوعات تبدیل شده بود بعد از بازگشت اردوغان از مسکو به نحو کاملا محسوسی هم اعزام کاروان های نظامی ارتش ترکیه به ادلب متوقف شده و هم در ادبیات سیاسی و بیانات مقامات ترکیه، ادلب از اولویت سطح اول خارج شد. چنین به نظر می رسد که ترکیه و روسیه در آخرین دیدار روسای جمهورشان بر سر مسائلی به توافق رسیده باشند که در وهله اول توافق آنکارا – مسکو در از میان برداشتن گروه تروریستی تحریر الشام (النصره سابق) در ادلب به یک توافق اولیه رسیده اند. اگرچه ترکیه تحریر الشام را به عنوان گروه تروریستی شناسایی کرده است ولی این گروه تحت عنوان گروه های مخالف سوری در ادلب همواره تحت حمایت ترکیه بوده است. پیشروی نیروهای ارتش سوریه از جنوب ادلب و شکست های متعدد تحریر الشام در جبهه های مختلف از نیروهای ارتش سوریه، ترکیه را در آستانه یک تغییر در سیاست های حمایتی خود از گروهک های مختلف در سوریه قرار داده است. {تغییر سیاستی که پیش از این نیز بعد از شکست داعش در منبج از نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه/ YPG شاهد آن بودیم} از همین رو آنکارا قبل از آنکه تحریر الشام به طور کامل تضعیف شده و در برابر دولت مرکزی سوریه شکست کامل را بخورد معامله ای باید می کرد. بهترین کار برای اردوغان و ترکیه معامله بر سر بقایای این گروه تروریستی است؛ ادلب در برابر شرق فرات.

همانگونه که رئیس جمهور ترکیه نیز در اظهارات خود بیان کرده است؛ شرق فرات برای ترکیه اولویت شماره یک این روزهای سیاست خارجی آنکارا در سوریه است. ایجاد منطقه امن در شرق فرات و عقب راندن نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه و یگان های مدافع خلق YPG از این مناطق طرحی است که ترکیه به شدت در پی عملی کردن آن بوده و در این راه نیاز مبرمی به حمایت روسیه به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای حاضر در سوریه دارد. از همین رو فرضیه "ادلب در برابر شرق فرات" تقویت پیدا می کند. به خصوص این فرضیه زمانی قوت بیشتر به خود می گیرد که ولادمیر پوتین رسماً ایجاد منطقه امن در شرق فرات را مثبت تلقی کرده و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در آخرین اظهارات خود تأکید می کند: "شرق فرات یک منطقه متفاوت از سوریه است؛ شمال شرق. رجب طیب اردوغان، اعلام کرده است که امنیت آنکارا را بایستی از آنجا تأمین کرد. رئیس جمهور روسیه نیز این منافع امنیتی ترکیه را مشروع دانسته است و با شرط احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه این طرح را مثبت تلقی کرده است".

حال با در نظر گرفتن تمامی این ها چنین به نظر می رسد که ترکیه و روسیه بر سر تحولات اخیر در سوریه توافق کرده اند. ترکیه حمایت های خود را از گروه تروریستی تحریر الشام در ادلب برخواهد داشت و در برابر عملیات های مشترک نیروهای ارتش سوریه – ارتش روسیه به ادلب سکوت خواهد کرد و روسیه نیز در برابر پروژه ایجاد منطقه امن در شرق فرات مانع تراشی نکرده و دولت مرکزی سوریه را برای این طرح راضی خواهد کرد.

نباید فراموش کرد که پیش از این روسیه یک بار بعد از طرح جدی مسئله منطقه امن در شرق فرات با قاطعیت تمام آن را رد کرده بود و به جای ایجاد منطقه امن در شرق فرات موضوع توافقنامه 1998 آدانا را پیش کشیده بود. راکد ماندن ایجاد منطقه امن در شرق فرات در آن تاریخ به طور قطع به مخالفت های روسیه با این طرح برمی گشت و اردوغان به خوبی می دانست که بدون تأییدیه روس ها نخواهد توانست این پروژه را به خوبی پیش ببرد. بنابراین موافقت این روزهای روسیه با منطقه امن در شرق فرات قطعاً در پی یک معامله برد – برد میان مسکو – آنکارا به وجود آمده است. نیروهای ارتش سوریه به حرکت نظامی خود در ادلب ادامه می دهند ولی این حرکت به مانند حرکات پیش از کنترل خان شیخون سریع و ضربتی دنبال نمی شود که این کاهش سرعت در پی روند مذاکرات آنکارا – مسکو به وجود آمده است. چنین به نظر می رسد همزمان با پیشروی پروژه ایجاد منطقه امن در شرق فرات؛ حرکت نظامی ارتش سوریه در ادلب نیز سرعت خواهد گرفت.

خبرگزاری کردپرس/سرویس ترکیه