به گزارش کُردپرس،بر اساس تعریف های سازمان جهانی جهانگردی (UN-WTO)یکی از اهدافی که می تواند گردشگر را برانگیزد تا عزم سفر کند، مسافرت برای کسب سلامتی است. چیزی که از آن به گردشگری سلامت تعبیر می کنند. در حقیقت گردشگری سلامت، نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیشتر از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال صورت می گیرد. به این ترتیب یک توریست سلامت با مسافرت از محل دائم زندگی خود می تواند از خدمات درمانی مقصد استفاده کند تا سلامت جسمی و روحی اش را به دست بیاورد. نوعی از گردشگری که این روزها در ایران رواج پیدا کرده و توریست های زیادی را از کشورهای منطقه برای بهره مندی از خدمات پزشکی و درمانی ایران، به کشور می کشاند. البته بد نیست بدانیم که توریسم سلامت در ایران تاریخچه بسیار کوتاهی دارد. در حقیقت در سال ۸۲ برای اولین بار توریسم درمانی در گردشگری ایران از سوی وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت؛ البته وزارت بهداشت بیشتر با هدف اشتغالزایی برای دانش‌آموختگان پزشکی به این مبحث پرداخت و نه رونق توریسم درمانی.کم کم از سال ۸۳ و درست پس از ادغام سازمان میراث فرهنگی و سازمان‌ ایرانگردی و جهانگردی توریسم درمانی به صورت مستقل در ایران ایجاد شد و مورد توجه بیشتری قرار گرفت.

اما در این میان عراق یکی از آن کشورهای‌هایی است که روزانه تعداد زیادی برای استفاده از خدمات پزشکی ایران،از مرزهای مختلف وارد کشور می‌شوند،که در این میان سهم اقلیم کُردستان‌ عراق سهم‌ بسزایی است.براساس آمار،هر روزبصورت میانگین 500 نفر برای دریافت ویزا به کنسولخانه ایران در سلیمانیه و اربیل مبادرت میکنند،که در فصل بهار وتابستان این رقم به 1000نفر میرسد.در این بین از این تعداد 70 درصد به ویزای پزشکی اختصاص دارد که این تعداد از طریق مرززمینی مریوان-پیرانشهر وخسروی یا از طریق خطوط هوایی اربیل-تهران یا سلیمانیه-تهران وارد کشور میشوند.

بعد از فروپاشی رژیم بعث و طی سندهای همکاری که بین ایران و مسئولین اقلیم کردستان امضاء شد،سطح روابط تجاری و اقتصادی و توریستی ایران و اقلیم بصورت قابل توجهی افزایش یافت به نحوی که در مبحث مسافرتهای بین مرزی،اقلیم کردستان ورود شهروندان ایرانی را بدون ویزا اعلام کرد تا علاوه بر اینکه به جنبه اقتصادی ان توجه کند راه را برای سرمایه گذاری تاجران ایرانی باز نگه دارد.یکی از صنعتهایی که امروز ارز فراوانی را از طریق عراق و اقلیم کردستان به کشور وارد میکند،موضوع توریسم و بخصوص مبحث توریسم درمانی است.این صنعت توانسته است علاوه براینکه ارزاوری فراوانی را عاید کشور کند به توسعه کسب و کارهای مرزی و بین راهی هم کمک نماید.در این باره معمولا در این چند سال گذشته دست ها و رابطه هایی بوجود آمده و افراد و گروهایی توانسته اند در زمینه ترانزیت (مسافر- درمان)هم خدماتی به شهروندان اقلیم بدهند و هم از این وسیله امرار و معاش کنند.با توجه به اینکه ورود این مسافران در رونق کسب و کار مرزنشینان شایان توجه است اما نکات اساسی نیز در آن قابل مشاهده است.معمولا کسانیکه برای معالجه و استفاده از مهارت پزشکی به کشور وارد میشوند در 90 درصد ماجرا بسوی تهران میایند و در این زمینه بعلت کمبود تخصص‌های پزشکی مناطق مرزی این ارزو مبادله به مرکز-تهران سرازیر می‌شود.

مسافران از طریق خطوط هوایی و زمینی و اکثرا توسط خطوط اتوبوسرانی سلیمانیه-تهران و اربیل—تهران وارد کشور میشوند به نحویکه هر روزه ازترمینال غرب و بالعکس اتوبوس‌هایی بین مرزی حرکت می‌کنند. همچنین در خود مرزها نیز کسانی وجود دارند که بعنوان مترجم و بوسیله ماشین های سواری و شخصی خودشان این کار را بصورت حرفه خود دراورده اند ودر ترانزیت(مسافر-درمان)فعالیت میکنند.درصدی نیز بدلیل رفت و آمدهای فراوان و نزدیکی زبانهای کردی و فارسی مستقلا به کارهای پزشکی خود سروسامان می‌دهند.در مرز کسانی بعنوان راهنما و مترجم و با ماشین‌های خود کار انتقال توریست‌ها به تهران و نوبت گیری جهت ویزیت پزشکان را انجام می‌دهند.کسانی نیز وجود دارند که با چاپ کارت و پخش شماره خود این کار توریست ها را جذب می‌کنند و چند شرکت خصوصی نیز هستند که بصورت کاملا حرفه ای و با قراردادهای ویژه با پزشکان و بیمارستانها این کار را انجام می‌دهند.در چندسال گذشته و اسان سازی ورود و خروج مرزی تقریبا این کار رونق یافته و امراومعاش تعدادی از همین راه انجام میگیرد.

با توجه به اینکه درفصل بهار و تابستان جمعیت قابل توجهی از عراق و اقلیم و کشورهای اطراف مبادرت به مسافرت به تهران و شمال کشور جهت امور پزشکی و سیاحتی را دارند مسافرخانه ها و هتل های ارزان و میانه قیمت مرکز شهر بدست نمی‌ایدو معوولا در این فصول به اسانی نمی‌توان در مراکز شلوغی چون میدان امام خمینی (توپخانه)ناصرخسرو ،فردوسی،دروازه دولت و...هتل رزرو نمود.بطوری که در این فصول اگر عصرها در منطقه میدان امام خمینی تهران قدری پیاده روی کنید،حضور مسافران کرد و عرب را به وضوح خواهی دید.که به نسبت در فصول دیگر کم و زیاد میشوند وهمین موضوع در مراکز رفاهی و تفریحی تهران از جمله برج میلاد،پارک جمشیدیه،دنیای ابی،پارک ارم،پارک اب واتش و بخصوص دربند قابل مشاهده است به نحویکه فروشنده ها و کارمندان رستوران در منطقه دربند با زبان کردی و عربی مسافرین را دعوت میکنند تا به مغازه یا رستوران انها بروند.یعنی به صورتی دیدن مسافران عرب و کرد عادی شده است و بعنوان کاری روزمره به ان نگریسته میشود.

اما موضوع رابطه میان (مسافر-درمان)از اهمیت بسزایی برخوردار است.بعلت اینکه نظارت کافی بر رفت و آمدهای پزشکی وجود ندارد،پاسخگویی از سوی دلالان و مترجمان‌هم وجود ندارد و این شغل تقریبا بدون ضمانت یا تعهد کاری است.افراد و یا گروهها و یا مراکزی وجود دارند که کارحمل و نقل و نوبت گیری و هماهنگی‌های بین بیمار و پزشکان را انجام می‌دهند و توانسته اند با این کار رابطه بین مریض،پزشک و بیمارستان را انجام دهند و درصدی را بعنوان حق پورسانت از پزشک یا بیمارستان دریافت کنند.معمولا این کار چون با توافق پزشک و رابطین و بیمارستان انجام میگیرد از سقف 10 درصد،15درصد تا 20 درصد پرداخت را شامل میشود که مورد رضایت طرفین باشد.بیشتر مراجعات پزشکی برای مراکز و پزشک های چشم،زیبایی،کاشت مو،فقرات وقلب انجام می‌گیرد.ورود و خروج و امد و رفت بیماران به بعضی از مراکز ومطب پزشکان که شهرتی پیدا نموده اند به صورتی است که منشیان،پرستاران و دکترها با زبان کردی و عربی اشنایی نسبی پیدا نموده اند و تقریبا به کمک مترجمان میایند و در بعضی از مراکز پزشکی چون کلینیک فوق تخصصی چشم پزشکی بصیر اتاق ویژه ای را به مسافران عراقی اختصاص داده اند.جالب اینجاست که پرداخت ها اکثرا بصورت دلار است و مراکز درمانی و مطبهای خصوصی دلار را بجای ریال ترجیح میدهند.

در همین رابطه یکی از مسئولان مدیریت کلینیک فوق تخصص بصیر در گفت‌وگو با کُردپرس،اظهار کرد:در سال بصورت میانگین در حدود 200 الا 250 نفر از اقلیم کردستان برای خدمات چشم پزشکی به این کلینیک مراجعه میکنند که اکثرا بخاطر مشکلات شبکیه و اب مروارید تحت مداوا قرار میگیرند.

علت حضور مسافران و استفاده از خدمات پزشکی در ایران

در هتل مینای تهران واقع در خیابان مفتح،بشدارمحمد ساکن سیدصادق از توابع استان سلیمانیه در پاسخ به این سوال که چرا برای درمان و معالجه پزشکی به ایران امده ای،میگوید:در دو سه سال گذشته و با کاهش ارزش پول ایران فرصتی بدست امده تا بتوانیم بصورت ارزان تر به ایران سفر کنیم و مشکلات پزشکی خود را دنبال نماییم همچنین کمبود وسایل پزشکی و از همه مهمتر پزشکان متبحر و متخصص دلیلی شده که به ایران بیاییم. در هتل قناعت واقع در توپخانه ی تهران محمد محمود ساکن حلبچه در پاسخ به این سوال که چرا به کشورهای همجوار نمیروید و ایران را انتخاب نموده اید،گفت:اولا تخصص پزشکان ایرانی در منطقه بی نظیر است و همچنین درصد خدمات پزشکی و هزینه خدمات پزشکی در ایران نصف کشوری مانند ترکیه است و بدلیل نزدیکی فرهنگها و زبانهای دوطرف ایران بهترین گزینه برای برای مسافرت خواهد بود.

نظارت برکار توریست درمانی و مترجمین

دکتر سیفی از پزشکان یکی از بیمارستاهای خصوصی گفت،چون هیچ نهادی تا اکنون نظارتی بر این موضوع نداشته و بصورت توافقی بین رابطین و پزشکان مسائل انجام شده،ضرورتا سروسامانی به این جریان داده نشده و گروهای زیادی ازاین راه امرارمعاش میکنند.در این باره از یکی از مترجمان بنام رسول پرسیده شد در ازای هر روز کار ترجمه چقدر از مسافر گرفته میشود،گفت از ۱۵ دلار تا ۲۰ دلار در نوسان است که چه زمان و چه امکاناتی به او ارائه داده باشی.همچنین گفت برای یک روز ترجمه همراه با ماشین از مناطق مرزی تا تهران که برای مسافر فراهم شود از رقمی در حدود 150 هزار تا ۴۰ هزار گرفته میشود.

در این باره دکتر پناهی مسئول و دبیر کمیته سلامت و امور توریست درمانی سازمان گردشگری کشور گفت:هر ساله گردشگران فراوانی از عراق به ایران مراجعت میکنند که درصد قابل توجهی از این تعداد به امور پزشکی اختصاص دارد و نزدیک به20درصد از این جمعیت هم از طریق مرزهای اقلیم کردستان وارد میشوند. ایشان بازار هدف را موضوع گسترده ای توصیف کردند و اعلام داشتند که در کنگره ای که در ماه پیش در خوزستان تحت عنوان توریسم درمانی در غرب و جنوب غربی کشور برگزار شد تمهیداتی در نظر گرفته شده که ورود و نحوه مراجعت موارد پزشکی را اسانتر نموده است و بازار هدف تا سه میلیون نفر در نظر گرفته شده است.همچنین در این باره اقای طالبی کارشناس ارشد حوزه سلامت در مورد اینکه ایا نهادهایی کار ترانزیت مسافران در مبحث توریسم درمانی را انجام میدهند گفت:تا کنون هیچ گونه مجوزی صادر نشده و این در دستور کار شورای راهبری تامین گذاشته شده تا مورد بررسی قرار گیرد وی همچنین از درخواستهای فراوانی در زمینه ثبت این گونه شرکتها اشاره نمودند.

توجه به توسعه امور پزشکی در استانهای مرزی

این کار علاوه بر اینکه ارز فراوان را وارد کشور میکند یکی از راههای سوداوری بدون هزینه است که میتواند به رونق اقتصادی کشور کمک کند.با این حال اگر مناطق کردنشین ایران از لحاظ تجهیزات پزشکی و متخصصین متبحر در وضعیت بهتری قرار داشت میتوانست درصدی از این ارز اوری را به خود اختصاص دهد و به رونق بیشتر این مناطق کمک کند.به همین خاطر شایسته است تا مسولین استانی نگاه ویژه تری به موضوع داشته باشند و با بهینه سازی و مجرب گردانی مراکز پزشکی منطقه کوشش کنند تا این ارز آوری بیشتر به مناطق مرزی اختصاص یابد.