خبرگزاری کردپرس _ منطقه هورامان ایران واقع شده در بین دو استان کرمانشاه و کردستان در آخرین نشست جهانی یونسکو که درکشور چین برگزار شد، ثبت جهانی گردید و در فهرست آثار یونسکو قرار گرفت.

اگر میخواستم حق مطلب را ادا کرده باشم، می بایست این یادداشت را به زبان کردی هورامی بنویسم چرا که زبان هورامی یکی از شاخصه ها و پتانسیل های ارزشمند هورامان است که بخش عظیمی از میراث منطقه به این زبان ثبت و ضبط شده و خود زبان هورامی میراث معنوی و انسانی است که باید ارج نهاده شود و حالا که منطقه هورامان ثبت جهانی شده است، زبانش نیز ثبت و ضبط شود و یا حداقل در شهرها و روستاهای هورامان در مقاطع تحصیلی تدریس شود تا این زبان باستانی از خطر هضم در زبان های مجاور و احتمالا حذف رهایی یابد.

و اما ثبت جهانی هورامان چه پیامدها، منفعت ها و یا ضررهایی برای منطقه دارد؟

یکی از پیامدهای این ثبت جهانی بی شک معرفی این منطقه به گردشگران داخلی و خارجی است تا با حضور خود رونقی هر چند اندک به منطقه و کسب و کار و اشتغال و چرخه اقتصاد محلی بدهند. بالاخره گردشگران داخلی به صورت جدی منطقه هورامان را در فهرست لیست مناطق دیدنی، باستانی و خوش و آب و هوا گنجانده و گردشگران خارجی که به ایران می آید تنها به اصفهان، شیراز و ... راهنمایی نشده بلکه مقصد تازه تر و شگفت انگیزتری در دو استان کرمانشاه و کردستان روبه روی خود دارند که شگفتی ها و دیدنی های بسیاری اعم از تاریخی، باستانی، تفریحی، معماری، زبان، ادبیات، صنایع دستی ویژه و خرمی و خوش آب و هوایی را در همه فصول سال دارد. با این حضور ارزشمند صنایع دستی منطقه باید تکانی بخورد و مسئولین امر و مردم و نهادهای مدنی با پویایی و نوگرایی همپای با زنده کردن سنت ها، آداب و رسوم، صنایع دستی و فرهنگ غذاهای محلی و معماری بومی منطقه را درست و صحیح و بهینه و امروزی معرفی کنند.

نباید از یاد برد که نگاه موزه ای به فرهنگ منطقه باید از بین رفته و فرهنگ را با توجه به تغییرات عمده و ساختاری جهان و تکنولوژی و علم، نو کرده و از نو خلق کرد تا رشد کند در غیر این صورت در جا می زند و مردم منطقه در قالب موزه ای خود ثابت مانده و رشد نکرده و در ادامه پتانسیل موجود نیز روز به روز افت می نماید و مادامی که این شرایط حاکم باشد، از بین خواهد رفت.

فرهنگ هیچ گاه در محیط بسته رشد نمی کند بلکه بایستی حالا که جهانی شده ایم ارتباط ها نیز در مقیاس جهانی و در مقایسه با دیگر مناطق جهانی شده باشد تا بتوان در راستای تعالی و رشد منطقه و مردم آن گام برداشت.

دولت نیز برای فراهم نمودن هر چه بیشتر زیرساخت ها باید اقدام به طرح های زیربنایی کرده و سرمایه گذاری نماید. انتظار این است که تلویزیون و یا حداقل رادیویی را در مرکز هورامان یعنی شهرستان پاوه راه اندازی نموده و همچنین با راه اندازی تالار و سالن همایش های درخور و شایسته نام منطقه و شهرستان پاوه ،در چاپ و نشر آثار نخبگان فرهنگی، ادبی و هنری منطقه نیز کوشا باشد و منطقه دارای یک مجله یا هفته نامه حرفه ای و در صورت توان چند زبانه باشد.

نکته اساسی که حائز اهمیت است و مردم منطقه و ساکنان و مسئولین استان و دولتمردان باید به آن توجه کنند این است که باید بیشتر از قبل در حفظ ساختار و موجودیت فعلی منطقه و منظر فرهنگی آن کوشا باشیم و نگذاریم معماری، فرهنگ، زبان، صنایع دستی، سنت های غذا و شادی، آداب و رسوم و جشن ها و مراسم های تاریخی و ویژه منطقه دستخوش تغییر و تحلیل در فرهنگ های دیگر شود. زبان و لباس و پوشش بیشتر از دیگر عناصرفرهنگی در معرض خطر نابودی و حذف شدن هستند که باید این مسئله را جدی پیگیری و دنبال کرد.

باید هوشمندانه با این ثبت جهانی روبرو شد زیرا اگر منطقه مقصد گردشگرانی قرار بگیرد که صرفا هدف آنها تفریح و سرگرمی باشد، منطقه ما آسیب دیده و مانند منطقه شمال ایران و اماکن گردشگری دیگر محل انباشت زباله ی گردشگران خواهد شد.

پس همه افراد منطقه اعم از: انجمن های فرهنگی،ادبی،مدنی و گروه ها، نخبگان، هنرمندان و ... باید بکوشند تا همیشه دستاورد یا کالایی فرهنگی و نو و بومی داشته باشند که گردشگران را جذب نموده و آن را از مقصد خوش آب و هوا و سرگرمی و تفریح صرف در آورد . باید در همین راستا به منابع آب و خاک و باغ ها و جنگل ها و چشمه ها و رودخانه ها توجه بیشتری شود تا این منابع همیشه پویا و تمیز و مانا باشند و از رانت خواری و جنگل خواری عده ای به نام اشتغال و ایجاد کسب و کار جلوگیری شده تا نه صرفا گردشگران بلکه همه مردم منطقه نیز از آن بهره ببرند. توسعه پایدار بدون حفظ منظر طبیعی و طبیعت بکر و دیدنی منطقه ممکن نبوده پس باید از آسیب های احتمالی به منظر طبیعی و طبیعت بکر آن جلوگیری کرده و هشدارهای لازم را به همه اعلام نمود.

این مطلب را نیز باید اضافه کنم که نباید از جامعه جهانی انتظار حفاظت از میراث و منظر فرهنگی هورامان داشته باشیم و باید یادآور شوم که حافظ اصلی این میراث، خود مردم منطقه است که باید بیش از گذشته نسبت به حفظ و نگهداری آن کوشا بوده و با تشکیل نهادهای مدنی و مردمی میراث و منظر فرهنگی هورامان در آگاه سازی مردم منطقه و گردشگران و حفظ منابع موجود فعالیت و اهداف و فعالیت های خود را ساماندهی نمایند.

به نظر می رسد محور همه این تحولات باید در مرکز هورامان یعنی شهرستان پاوه کلید بخورد نه در مراکز استان های کرمانشاه و کردستان چرا که پروژه ثبت جهانی برای منطقه موردنظر و با تلاش و کوشش نخبگان منطقه و البته مسئولین استانی به ثمر نشسته است. امروز شهرستان پاوه به عنوان پایتخت سیاسی و فرهنگی هورامان و قلب تپنده میراث فرهنگی منطقه باید به عنوان مرکز این رویداد بزرگ معرفی شده چرا که پاوه بستر و ظرفیت آن را به صورت مستقیم و بدون واسطه دارد و در نیم قرن اخیر مرکز گستره فرهنگی هورامان ایران و عراق بوده است.

هورامان استان کرمانشاه در شهرستان پاوه واقع شده که سه شهر مهم هورامان را در بر می گیرد، نودشه با گیوه جهانی و فرهنگ غنی خود، نوسود با وجود آثار باستانی و پایتخت تاریخی منطقه و شهر پاوه پایتخت فرهنگی منطقه هورامان با معماری شهری و روستایی بکر و دیدنی مانند روستاهای نسمه، هجیج، داریان، شرکان و ... می تواند محور اصلی گردشگران منطقه جهانی شده هورامان باشد. صد البته محور باستانی و معماری بکر و زیبای هورامان تخت و روستاهای اطراف آن و محور ژاوه رود و گاوه رود نیز آثار طبیعی و فرهنگی زیبایی دارد که مقصد بعدی گردشگران داخلی و خارجی خواهد بود.

گفتنی است برای رفتن به روستاهای دیدنی محور سلین و بلبر و ژیوار و ‌... نیز می توان از مسیر پاوه و روستای هجیج را انتخاب کرد که بهترین و راحت ترین مسیر برای رفتن به این روستاهای دیدنی خواهد بود.

انتظار دوری نخواهد بود اگر دوباره مطالبه و خواسته های مردم منطقه هورامان به ویژه شهرستان پاوه را دوباره به بهانه ثبت جهانی هورامان مطرح کرد و آن هم زنده کردن راه و جاده مواصلاتی روستای داریان به روستاهای اسپریز و زوم است که متاسفانه با بستن سد داریان بخشی از این جاده زیر آب رفته و مسئولین وزارت نیرو از این مطالبه به حق مردم منطقه چشم پوشیدند که می طلبد نماینده اورامانات در مجلس شورای اسلامی آن را پیگیری کند. اگر این مسیر دوباره زنده شود پاوه را به کامیاران و سروآباد و مریوان وصل کرده و روستاهای بسیاری را دوباره به هم متصل خواهد کرد. این محور با توجه به نوع آب و هوای شرجی، دشت و تپه های حاصلخیز و آب فراوان سد داریان و رودخانه سیروان به محور تولیدات کشاورزی و باغی و دامداری منطقه تبدیل شده ، برای جوانان منطقه ایجاد اشتغال و کسب و کار کرده و با محصولات ارگانیک و با کیفیت، نیاز منطقه و استان را تامین خواهد نمود.

هورامان جهانی شده اما هنوز در مرکز استان کرمانشاه ترمینالی که در شان و شخصیت مردم منطقه و کشور و گردشگران باشد ، ندارد . اگر چه این مشکل را بارها در یادداشت های مختلف تذکر داده و به آن اشاره نموده ام اما متاسفانه تا به امروز این معضل اساسی برای مسافران و سیستم حمل و نقل منطقه مرتفع نشده است، از آقای دکتر لهونی انتظار می رود این مشکل را به طور جدی پیگیری نموده تا منطقه اورامانات استان کرمانشاه شامل شهرهای پاوه ، جوانرود،روانسر ، ثلاث باباجانی و هورامان استان کردستان شامل شهرهای مریوان و سروآباد و سنندج نیز ترمینالی شایسته مثل ترمینال راه کربلای منطقه اسلام آباد غرب و قصرشیرین در مرکز استان داشته باشد و مسافران را از سرگردانی دربیاورد.

به نظر می رسد اگر با برنامه و با انگیزه و هدف و چشم انداز بلند به این مسئله نگاه کنیم، بی شک می توان دستاوردهای خوبی را انتظار داشت و رصد کرد و اما اگر مثل گذشته بی تفاوت و صرفا جهت سرگرمی و بیکار نبودن خود را به فعالیت های کوچک سرگرم کنیم، شکی نیست آنچه را که امروز داریم، در آینده نزدیک از دست خواهیم داد.

پس تکلیف است بر مسئولین و مردم منطقه به ویژه مسئولان شهرستان پاوه با این موضوع منطقی، جدی و دلسوزانه و مسئولانه نگاه کرده تا این منبع عظیم خدمت به مردم و منطقه و کشور از بین نرفته و کسانی بیرون از دایره منطقه برای ما تصمیم گیری نکنند، چرا که معایب و ضررهای آن بیش از همه به خود ما بر می گردد . چون ما هستیم که در منطقه حضور داریم و دود این بی تفاوتی در قدم اول به چشم ما و خانواده و مردم ما می رسد.

برای آنکه هورامان، هورامان شود و هورامان باقی بماند زحمت کشیده ایم و خون دل خورده ایم و مانده ایم تا هورامان بماند، اکنون این میراث و منطقه فرهنگی متعلق به جهانیان و همه مردم ایران است ، پس باید همه ایرانیان اعم از مردم و مسئولان دغدغه این موضوع را داشته باشیم که منطقه شاهد تحولات خوب و مثبت و توسعه پایدار باشد تا هورامان مثل نگینی طلایی در غرب کشور همچنان بدرخشد و جهانیان را به سوی خود بکشاند.