به گزارش کردپرس، حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک از سال 2014 به یک بازیگر تاثیرگذار در صحنه سیاسی عراق تبدیل شده است.این گروه به طور موثری با داعش بویژه در استان نینوای عراق جنگید. جوامع مختلف با حضور این گروه در شنگال و نقش آن در این منطقه همراهی کردند. داعش بی رحمانه ترین اقدامات خود را علیه ایزدیها در این منطقه انجام داد. پ.ک.ک همچنان در کوهستان قندیل، مخمور و منطقه آمیدی فعال است. حضور و نفوذ پ.ک.ک در عراق به معنی ایفای نقش در تعاملات ژئوپلتیکال این سازمان کردی ترکیه ای در کشور عراق است.

پ.ک.ک استراتژی روشنی در عراق دارد. پ.ک.ک به بهانه محافظت از جوامع محلی، نهادهای شبه نظامی وابسته به خود را در شنگال مستقر کرده است. این گروه همچنین به دنبال حمایت از چندین گروه شبه نظامی در منطقه مانند یگان های مدافع شنگال است که از ایدئولوژی پ.ک.ک پیروی می کنند.

ترکیه دهها سال است رویکرد نظامی و سیاسی قاطعی در مقابله با منافع پ.ک.ک در پیش گرفته است. این کشور اجازه نمی دهد که جنگجویان کرد شنگال را به منطقه امنی برای فعالیت های تهاجمی خود تبدیل کنند. ترکیه از عراق، اقلیم کردستان و آمرکیا می خواهد با ترکیه در بیرون کردن پ.ک.ک از شنگال همکاری کنند. رییس جمهور ترکیه اصرار دارد که حضور پ.ک.ک در این منطقه ژوئپلتیک به ایجاد تهدیدهای امنیتی خطرناک منجر خواهد شد. بسیاری از تحلیلگران، این اصرارهای ترکیه را به عنوان بهانه ای برای جنگ این کشور علیه پ.ک.ک در عراق قلمداد کرده اند.

وقتی پ.ک.ک در عراق پس از آغاز جنگ با داعش ظاهر شد گمان می رفت که عراق از این نیرو در راستای منافع خود استفاده کند. طرف های مختلفی فکر می کردند که عراق پ.ک.ک را مسلح می کند تا با داعش مبارزه کند. آنها مطمئن بودند که این اقدام بعدا منجر به از بین رفتن توازن در شمال عراق خواهد شد. احزاب سیاسی اقلیم کردستان عراق بویژه حزب حاکم دموکرات کردستان عراق اعلام کردند که با همه توان با این اقدام مخالفت خواهند کرد زیرا اقدام به تسلیح پ.ک.ک فقط باید از طریق ائتلاف مبارزه با داعش صورت بگیرد. ترکیه گمان می کرد که بغداد از پ.ک.ک به عنوان اهرمی برای فشار بر ترکیه برای خروج نیروهای این کشور از منطقه بعشیقه عراق استفاده می کند. به همین دلایل، اربیل و آنکارا تلاش کردند بغداد را نسبت به خودداری از تسلیح پ.ک.ک متقاعد کنند.

ترکیه و اقلیم کردستان عراق بیم دارند پ.ک.ک در منطقه نفت خیز کرکوک نقش مهمی را ایفا کند. آنها بر این باورند که ممکن است نیروهای مردمی مستقر در کرکوک با پ.ک.ک متحد شوند تا از بازگشت حزب دموکرات به کرکوک و اعمال هژمونی این حزب در آنجا جلوگیری کنند. اگرچه پ.ک.ک و نیروهای حشد شعبی از نظر ایدئولوژیک تفاوت هایی با هم دارند اما به نوعی دشمنان مشترکی دارند که عبارتند از: ترکیه، حزب دموکرات و داعش. پ.ک.ک از طریق این ائتلاف می توانست به عنصر مهمی در سیاست عراق نسبت به مناطق مورد مناقشه تبدیل شود. حزب دموکرات کردستان برای نشان دادن این تحول محتمل اشاره کرده است که نیروهای حشد شعبی در برابر تلاش ها برای بیرون رفتن پ.ک.ک از شنگال مقاومت کرده است. این حزب تاکید می کند که پ.ک.ک به تشکیل نیروهای محلی پرداخته که اکنون نزدیک به نیروی حشد شعبی هستند تا بتوانند بر شهر شنگال کنترل داشته باشند. حزب دموکرات از این نگران است که این مدل برای مقابله با این حزب در دیگر نقاط عراق پیروی شود. بنابراین، ترکیه تاکید کرده است که نمی گذارد پ.ک.ک هیچ شانسی برای ماندن در کرکوک و شنگال داشته باشد.

حزب دموکرات در بهترین حالت رابطه ای متزلزل با پ.ک.ک داشته است. حزب دموکرات پ.ک.ک را متهم کرده است که از حزب رقیبش یعنی اتحادیه میهنی در جریان جنگ داخلی کردستان عراق که در سال 1994 آغاز شد حمایت کرده است. این حزب همچنین تاکید می کند که پ.ک.ک در حال حاضر به دنبال بی ثبات کردن وضعیت در شنگال است تا از بازگشت آن به دامان حکومت اقلیم کردستان عراق جلوگیری کند. حزب دموکرات همچنین ادعا کرده است که پ.ک.ک مرتبا به خط لوله نفتی کرکوک که نفت اقلیم کردستان را به بندر جیحان ترکیه منتقل می کند صدمه زده است. اعضای این حزب همچنین پ.ک.ک را مسبب دخالت نظامی ترکیه در اقلیم کردستان دانسته اند. علی عونی، از اعضای حزب دموکرات می گوید: « پ.ک.ک و نیروهای وابسته به آن همیشه حزب دموکرات را متهم می کنند که به نیروهای ترکیه اجازه داده است وارد مناطق مرزی دهوک شود اما این رفتار پ.ک.ک است که باعث ورود ارتش ترکیه به منطقه شده است.»

ترکیه نگرانی های ژئوپلتیک دیگری پیرامون نقش آفرینی پ.ک.ک در عراق دارد. ترکیه می گوید این سازمان که در دهه 1980 در عراق ظهور کرد، از مناطق هم مرز میان ترکیه، عراق و ایران برای ضربه زدن به امنیت ملی ترکیه استفاده می کند. این کشور استدلال می کند که پ.ک.ک تاکنون از ویژگیهای جغرافیایی این منطقه برای تقویت توان نظامی خود استفاده کرده است. ترکیه همچنین در ژانویه 2019 اعلام کرد که پ.ک.ک ساکنان کرد شهر دهوک در اقلیم کردستان را ترغیب کرده است تا به پایگاه نظامی ترکیه در این منطقه حمله کنند. علاوه بر آن، سرویس جاسوسی ترکیه اخیرا گفته است که قتل یکی ازدیپلمات های ترکیه در اقلیم کردستان به دست پ.ک.ک صورت گرفته است. مقامات ترکیه همچنین گفته اند که پ.ک.ک ارتباطاتی با نیروهای کرد سوریه دارد و آنها قصد دارند با ایجاد منطقه خودمختار کردی در مرزهای سوریه با ترکیه، یکپارچگی خاک ترکیه را مورد تهدید قرار دهند. اگر این سناریو سر بگیرد پ.ک.ک می تواند منطقه ای وسیع از عراق تا مدیترانه را کنترل کند. سیاستمداران ترکیه تاکید کرده اند که مکانیزاسیون منطقه ای پ.ک.ک را تحمل نخواهند کرد.

ایالات متحده آمریکا پ.ک.ک را یک سازمان تروریستی می داند. با این حال، ترکیه بر این باور است که آمریکا عدم اجازه ترکیه به استفاده از خاک این کشور توسط آمریکا را برای اشغال عراق در سال 2003 از یاد نبرده است. بنابراین، ترکیه بر این باور است که آمریکا به فکر انتقام از ترکیه با حمایت از پ.ک.ک در عراق و سوریه باشد. به همین دلیل، ترکیه در حال حاضر مشغول عملیات نظامی علیه پ.ک.ک در عراق است تا به حمایت فرضی آمریکا از پ.ک.ک پایان دهد. آنکارا می گوید به دنبال نابود کردن مسیرهایی است که آمریکا از طریق آنها به ارسال کمک های غذایی، دارویی، سلاح و مهمات برای اعضای پ.ک.ک در عراق اقدام می کند. این مسائل به تشدید تنش در روابط میان آنکارا و واشنگتن افزوده و می تواند مانع به ثمر رسیدن تلاش های آینده برای ترمیم روابط دو طرف شود.

فارغ از این که در آینده چه اتفاقی بیفتد، پ.ک.ک در حال حاضر فاکتور جدیدی در صحنه ژئوپلتیک عراق به شمار می رود. پ.ک.ک به بازیگر موثری محاسبات سیاسی و نظامی شمال عراق و روابط میان اربیل و بغداد تبدیل شده است. این گروه همچنین جایی برای خود در میان بازی پیچیده ای که میان آنکارا، تهران و واشنگتن در خاورمیانه گره خورده باز کرده است. عراق به تعامل و راه حلی داخلی و معامله ای منطقه ای برای حل مسائل موجود و مشکلات بالقوه در آینده، که با حضور این رقیب دید بوجود آمده، نیاز دارد.

منبع: نشریه انگلیسی زبان 1001 تفکر عراقی

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101