به گزارش خبرگزاری کردپرس، سالن جلسات مجتمع فرهنگی و هنری ارشاد ایلام در هفته دفاع مقدس، میزبان نشست نقد و بررسی رمان «فرار...فرار...» تازه ترین اثر مرتضی حاتمی نویسنده و روزنامه نگار ادبی با حضور دکتر علیرضا شوهانی استاد دانشگاه و حسین شکربیگی شاعر و داستان نویس ایلامی، خودآموز مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، شرفبیانی مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و جمعی از ناشران و اصحاب قلم برگزار شد.

در ابتدای این نشست علیرضا شوهانی با اشاره به اینکه مردم ایلام در طول هشت سال جنگ تحمیلی تبعات آن را با گوشت و پوست خود لمس کردند، اظهار کرد: بهترین بستر برای نهادینه کردن یک مسئله، پدیده و یا رویداد در هر جامعه و یا تمدنی، ادبیات است، در حقیقت سرنوشت جنگ در جبهه ها مشخص نمی شود و روشن شدن این ماجرا بعد از جنگ و در خاکریز ادبیات اتفاق می افتد.

وی ادامه داد: رمان «فرار...فرار...» در حوزه نوجوان نوشته شده است، نوشتن در زمینه ادبیات کودک و نوجوان هم ارزشمند است و هم دشوار؛ به این خاطر که این گروه سنی نیازمند آموزش و درک تجربه هستند و از طرف دیگر انتقال مفاهیم و رویدادهای دوران دفاع مقدس دشواری های خاص خود را دارد.

وی در خصوص تولید آثار داستانی در حوزه دفاع مقدس تاکید کرد: متاسفانه در زمینه داستان نویسی دفاع مقدس بسیار کم کار هستیم، به ویژه در استانی مثل ایلام که مستقیما در دل جنگ بود و روزهای سخت آن دوران را گذارند اما داستانش را دیگران نوشتند و مصادره کردند، از این منظر کار مرتضی حاتمی قابل ستایش و بررسی است.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر ادبیات خاطرنشان کرد: شعر در ایلام بسیار تنومند و قوی است مخصوصا این جهش را در دهه هفتاد چه در شعر فارسی و چه در سرایش شعر کردی به خوبی مشاهده کردیم، ولی ما همچنان دریغ می خوریم که داستان در ایلام نوپاست و در زمینه داستان نویسی دفاع مقدس بسیار شکننده و کم کار هستیم.

وی ادامه داد: از دیگر ویژگی های بارز این اثر کاربرد واژه های کردی در دیالوگ هاست، نویسنده به خوبی توانسته است پاره ای از واژه های زبان کردی را در دل اثر قرار دهد و این مسئله به ماندگاری رمان کمک می کند.

شوهانی افزود: عنصر تعلیق در این رمان به خوبی رعایت شده است و حتی اگر مخاطب بزرگسال باشد، دغدغه خواهد داشت که ادامه داستان و ماجرا چه خواهد شد، از دیگر ویژگی های این رمان بلاغت اثر هست، در حقیقت وقتی خاطرات نویسنده به سمت داستان گرایش پیدا می کند، یعنی ما با یک پرداخت داستانی مواجه هستیم.

وی خاطر نشان کرد: رمان خالی از ایرادات ساختاری، زبانی و نگارشی نیست و حتی نوعی گرته برداری در نوع زبان و قلم نویسنده دیده می شود، به این معنا که زبان مادری نویسنده لفظ به لفظ به فارسی ترجمه شده است.

حسین شکربیگی رمان نویس و شاعر برجسته ایلامی نیز در این نشست با اشاره به اینکه اهمیت رمان «فرار...فرار...» در این است که بخشی از وقایع مهم و اثرات جنگ بر مردم ایلام را روایت می کند، گفت: داستان ها و رمان هایی که در جهان درباره جنگ نوشته شده اند، جزو ماندگارترین و شاخص ترین آثار در زمینه داستان نویسی به حساب می آیند، بنابراین در استانی مثل ایلام که مستقیما درگیر جنگ و تبعات آن بوده، اهمیت تولید آثار داستانی دوچندان و غیر قابل انکار است.

وی بیان کرد: تقریبا در هر خانواده ی ایلامی حداقل یک شهید، جانباز و یا ایثارگر وجود دارد، به همین خاطر گردآوری خاطرات و سرگذشت این اشخاص درباره جنگ تحمیلی به غنای کار داستان نویسی دفاع مقدس کمک شایانی می کند، هر چند که در این حوزه کم کاری شده است و بسیاری از خاطراتی که می توانست تبدیل به داستان شوند را از دست دادیم.

این نویسنده و شاعر ایلامی تبیین کرد: توجه به جزییات دوران دفاع مقدس در ایلام در این رمان به خوبی مشاهده می شود و این یک نقطه قوت است، بسیاری از اسامی مکان ها و اشخاصی که در داستان هستند واقعیت دارند و این مسئله مستقلا یک امتیاز به حساب می آید.

شکربیگی افزود: این کتاب می تواند یک اعتبار تاریخی و جامعه شناختی هم داشته باشد، به این خاطر که به یک برهه از تاریخ استان ایلام اشاره می کند و کسانی که در این حوزه متخصص هستند می توانند به خوبی این اثر را تحلیل و بررسی کنند.

وی ادامه داد: بسیاری از آثار داستانی ایران در زمینه دفاع مقدس در حوزه جنوب اتفاق می افتد و درباره استان ایلام و منطقه غرب کشور لااقل از نظر کمیت باید بیشتر به این مقوله بپردازیم، ایلام ظرفیت های بسیاری را برای نوشتن آثار دراماتیک دارد.

وی در خصوص ایرادات اثر با این سوال آغاز کرد که آیا موضوع این اثر تبدیل به عمل داستانی شده است یا خیر؟ و در ادامه اظهار کرد: فرم داستان یک فرم دایره ای هست، از فروردین ماه آغاز می شود و در فروردین ماه به پایان می رسد، این مسئله به ما این امکان را می دهد که چهار فصل و تغییرات و تحولات را در قاب زمان بهتر ببینیم و طبیعت ایلام را به زیبایی لمس کنیم.

شکربیگی خاطرنشان کرد: درباره زبان این رمان باید گفت که زبان داستان با زبان شعر چه در لحن و چه در توصیف ها بسیار متفاوت است، لحن شاعرانه ی این کتاب بر لحن داستانی غلبه دارد و اغلب جمله بندی ها داستانی نیست و شاعرانه به حساب می آید، در جاهایی هم لحن ها متناسب با فضاها نیست و بهتر می بود که دقت بیشتری در این خصوص می شد.

در ادامه خودآموز مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بر اهمیت نقد و توسعه و نقش مهم آن در میان جامعه تاکید کرد و گفت: نقد منصفانه، آگاهانه و علمی نه تنها ارزش اثر را پایین نمی‌برد، بلکه موجب تقویت متن و محتوا می‌شود و بالندگی و رشد اثر و صاحب اثر را به دنبال خواهد داشت.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام ،ضمن تقدیر از نویسنده اثر که برای نوجوانان کتابی را با موضوع و محور دفاع نوشته ادامه داد: سعی کنید جلسات نقد و تحلیل پر رونق تر از قبل برگزار شود، زیرا امروز به فضای نقد منصفانه و آگاهانه احتیاج داریم.

خودآموز گفت: تقویت و توسعه نقد و فرهنگ نقادی در جامعه امروز، لازم است و بایستی تلاش کرد تا این فرهنگ در جامعه جا بیافتد.

وی در بخشی دیگر از سخنانش ادامه داد: تلاش کنید تا جلسات نقد و بررسی تعطیل نشود و این جریان را ادامه دهید.

گفتنی است سلسله جلسات نقد و بررسی کتاب از سوی موسسه فرهنگی هنری عصر پیام ایلام و با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام برگزار می شود.

رمان نوجوان «فرار...فرار...» نوشته مرتضی حاتمی، از سوی انتشارات آستان جانان، در دو نوبت چاپ در سال ۹۶ در هزار نسخه منتشر شد و در دومین دوره جایزه کتاب سال۹۶ استان ایلام، به مرحله دوم این جایزه راه یافت.