خبرگزاری کردپرس _ باغات پاوه و حومه یک میراث طبیعی از نسلهای پیشین ماست. همه مسئولانه باید دغدغه از بین رفتن تدریجی این میراث گرانبها را داشته باشیم. آنچه مشهود است وهمه نظاره گر آن هستیم مرگ تدریجی و کاهش محسوس کمی و کیفی این باغهای سبز و ارزشمند است. همه باید قصور و کوتاهی خود را در این فاجعه زیست محیطی بپذیرند و عزمی جدی٬ راسخ ٬ کارشناسی و علمی برای نجات این باغها در بین مسئولین و مردم شکل بگیرد.
وسعت باغهای بخش مرکزی پاوه طبق آمار رسمی حدود سه هزار هکتار می باشد و محدوده باغی و کشاورزی شهرستان حدود ۵۲۰۰ هکتار است. اگر سیاست گذاری و اعمال دقیق و قاطع قانون و همچنین سیاستها حمایتی و پشتیبانی راهگشا توسط مسئولین و همراهی و همکاری توسط مردم شکل نگیرد به جرات می توان گفت تا یک دهه دیگر آثاری از این باغها را دیگر نخواهیم دید و ویلاها و ارابه های مرگ آخرین نفس های این میراث طلایی را خواهند برید.
تغییر کاربری باغات و تبدیل آنها به فضاهای مسکونی در قالب طرحهای هادی و … اولین تیری بود که این باغها را نشانه گرفت. سیاستهای نادرست مسکن و شهرسازی در جایابی ٬تعیین و اختصاص محدوده های مسکونی به همراه اعطای غیر مسئولانه٬ غیر کارشناسی و نادرست امتیاز های آب ٬ برق ٬ گاز وتلفن به سادگی حاشیه جاده های بین باغی را مسکونی و یک فاجعه زیست محیطی و تخریب گام به گام باغ های منطقه را رقم زد. جاده های بین باغی که یکی از آنها اخیرا مطرح شد اولین گام برای مسکونی شدن قانونی و غیر قانونی باغهای حاشیه این جاده ها بوده و خواهد بود.
قانون ارث نسل به نسل وسعت واحدهای باغی منطقه را کاهش داد. انقلاب سفید و ایجاد قطبهای صنعتی سیل مهاجرت از روستاها به شهرها را روانه کرد و کشاورزی و باغداری به تدریج از اولویت اقتصادی خارج و بخش خدمات و صنعت و بازرگانی بطور ناقص جای باغداری و دامداری و کشاورزی را گرفت و باغهای منطقه دیگر بندرت کارکرد اقتصادی داشتند.
افزایش حمعیت شهری و روستایی و اولویت تامین آب شرب باعث شد با حفر چاههای عمیق و غصب آبها و چشمه های طبیعی٬ آبیاری طبیعی باغهای منطقه با اختلال و چالش مواجه شده و بجای آن فاضلابهای شهری و روستایی آلوده ٬ مسموم و مملو از مواد شوینده و سموم روند تخریب و مرگ باغهای منطقه را تسریع بخشید.
اکنون می طلبد همه مسئولین محلی و اداری اعم از فرمانداری٬ بخشداری٬ اداره های آب و فاضلاب٬ گاز ٬برق شهرداری٬ دهیاری ها٬ جهاد کشاورزی و منابع طبیعی٬ سمن ها و مجموعه ای زیست محیطی٬ مسئولین فرهنگی و اجتماعی با فراخوانی عمومی از کارشناسان از حوزه های مختلف مرتبط با این مساله و بحران با برنامه و عزمی جدی و مسئولانه برای نجات باغهای منطقه اقدام نمایند.
در این زمیینه پیشنهادات ذیل قابل ارائه است:
-آنچه که باید ثبت شود تا حفظ شود محدوده باغهای پاوه و حومه است. از نظر حقوقی امکان ثبت باغهای پاوه به عنوان یک منظر طبیعی ملی و منطقه ایی بررسی شود تا مقررات بسیار سخت و غیر ممکن برای تغییر کاربری آنها اعمال و شرایط به گونه ایی گردد که امکان تغییر کاربری باغها غیر ممکن باشد. این اولین و مهمترین اقدام برای حفظ باغهای منطقه است.
-با یک عزم جدی با مشارکت سمن ها و خود مردم و با مشارکت فعالین اجتماعی و اقتصادی زمینه قانونی٬ فرهنگی و اجتماعی برای تجمیع باغها و شکل گیری بلوکهای بزرگ باغی فراهم گردد. بصورت تاریخی و طبیعی تمام باغهایی که توسط یک جوب یا نهر مشروب می شوند بصورت طبیعی امکان تجمیع بصورت یک بلوک بزرگ باغی را دارند. بصورتی که تمام باغهای یک روستا را می توان در شش یا هفت بلوک بزرگ تجمیع کرد.
-این باغهای بزرگ تجمیع شده بصورت تعاونی اداره شده بصورت مکانیزه تسطیح و تجمیع شده و امکان طراحی باغهای مدرن ٬جدید و اقتصادی را فراهم می نماید.
-با مطالعه تخصصی و حرفه ایی گونه های درختی و باغی متناسب با شرایط طبیعی ٬ آب و و هوایی ٬ اقلیمی و خاک شناسی منطقه معرفی به تدریج و بصورت اصولی جایگزین گردند.
-سیستم های آبیاری مدرن و جدید با بهره وری بالا در این بلوکهای باغی بزرگ طراحی و اجرا گردد. این سیستم های جدید به شدت میزان راندمان آبیاری را بالا برده و نیاز های آبی منطقه را کاهش خواهد داد.
-این باغهای مدرن وجدید نه تنها زمینه اشتغال مستقیم عده زیادی را فراهم می کند بصورت غیر مستقیم صنایع مرتبط با فراوری و بسته بندی و… را نیز گسترش خواهد داد.
– باغهای مدرن ٬ جدید و مکانیزه با صنایع وابسته بصورت ثانویه ظرفیت جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم نموده٬ گردشگری در این بستر اقتصادی به نظر می رسد کمترین چالشهای زیست محیطی و فرهنگی را ایجاد خواهد کرد. ولی گردشگری بدون داشتن بستر اقتصادی بنیادین و محکم و ماندگار مانند باغداری و دامداری در منطقه قطعا آسیبهای جدی اجتماعی٬ فرهنگی و زیست محیطی به دنبال خواهد داشت.
بدیهی است عملی شدن این چشم انداز و ایده نیازمند کار تخصصی در گرایشها و تخصصهای مختلف بوده و نیازمند عزمی جدی و تیمی کاری و حرفه ایی و یک هماهنگی کامل سازمانی و اداری منطقه ایی می باشد.
شکی نیست باغداری یک مزیت طبیعی٬ اقتصادی و تاریخی منطقه بوده و اگر بصورت علمی و نخصصی مورد توجه دقیق و کامل مسئولین و مردم منطقه قرار گیرد٬ سهم عمده ایی در رفع مشکل اشتغال و توسعه پایدار منطقه خواهد داشت.
هرگونه اهمال و سهل انگاری مردم و بویژه مسئولین در این زمینه ما را به جایی خواهد رساند که سرودن مرثیه سبز دیگر کارگشا نخواهد بود.
آنچه به یاد داریم و اکنون به وضوح شاهد هستیم اینست که غیرت و اهتمام و تلاش و خستگی ناپذیری که در شرایط سخت فعلی باغداران برای آبیاری طاقت فرسا و سنتی باغها متحمل می شوند اگر با اهتمام و توجه مسئولین و راهنمایی و هدایت متخصصین منطقه همراه شود قطعا شاهد احیاء و طراوت مجدد سبز باغهای منطقه خواهیم بود .
*عضو هیات علمی گروه علوم زیستی دانشگاه کردستان
نظر شما