انتخابات 31 مارس 2019 میلادی ترکیه در واقع یک تحول بسیار مهمی بود که تمام معادلاتی را که بر روی کاغذ وجود داشت، بر هم زد. شکست ائتلاف جمهور در کلانشهرهای ترکیه در برابر ائتلاف ملت که با حمایت حزب کردی دموکراتیک خلق ها (HDP) به وجود آمد یک پدیده نوینی را در عرصه انتخاباتی ترکیه بعد از 17 سال حاکمیت بلامنازع حزب عدالت و توسعه (AKP) در کلانشهرهای ترکیه به وجود آورد که از آن می توان به عنوان نقطه عطفی برای انتخابات بسیار مهم ترکیه در سال 2023 یاد برد. علاوه بر این طرح تاسیس حزبی جدید که از بدنه حزب حاکم جدا شده و اسامی بسیار مهمی را با خود به همراه می آورد یکی دیگر از مولفه های تاثیر گذار در تغییر معادلات سیاسی در داخل ترکیه است. از همین رو با توجه به این تحولات در این یادداشت به بررسی سناریوهای احتمالی ائتلاف احزاب اپوزیسیون در انتخابات آینده ترکیه خواهیم پرداخت {استفاده از انتخابات آینده به جای انتخابات 2023 میلادی به دلیل احتمال بالای برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه بوده و از همین رو با در نظر گرفتن این که بسیار از کارشناسان متفق القول از برگزاری انتخابات در ترکیه بیش از سال 2023 سخن می گویند ما نیز "انتخابات آینده" را جایگزین "انتخابات 2023" می کنیم}.

سناریوی شماره یک: در واقع محتمل ترین سناریویی که می توانیم برای انتخابات آینده ترکیه طراحی کنیم تکرار مدل انتخابات شهرداری های 31 مارس 2019 میلادی در ترکیه است. سناریویی که موفقیت آن با پیروزی احزاب اپوزیسیون در کلانشهرهای مهمی همچون استانبول، آنکارا، آنتالیا، ازمیر، مرسین، آدانا و ... در انتخابات شهرداری ها به اثبات رسید. این سناریو ائتلاف حزب جمهوری خواه خلق ترکیه (CHP) با حزب خوب – حزب سعادت و حزب دموکرات و همچنین حمایت حزب کردی دموکراتیک خلق ها (HDP) از این ائتلاف بدون ورود به آن است. یکی از ویژگی های این ائتلاف حمایت HDP از اپوزیسیون ترکیه بدون ایجاد حساسیت در میان طرفداران ملی گرایی است که موقعیت بسیار لرزانی در حمایت از اپوزیسیون در برابر ائتلاف حاکم تحت عنوان ائتلاف جمهور دارند. از نواقص این سناریو عدم شناسایی نقش بازیگری مهم برای حزب کردی HDP خواهد بود. اگرچه HDP در انتخابات شهرداری ها با عدم معرفی نامزد از کلانشهرهای ترکیه و حمایت از نامزد اپوزیسیون در برابر نامزد حزب حاکم راه پیروزی را برای اپوزیسیون باز کرد ولی در روند بعد از آن که تجزیه شهرداری های وابسته به HDP از سوی حاکمیت ترکیه آغاز شد، اپوزیسیون سکوت اختیار کرده و از حزبی که مسیر پیروزی اش را باز کرده بود حمایت نکرد. از آنجایی که HDP در این سناریو حزب در سایه بوده و نمی تواند نقش کلیدی خود را به طور روشنی نشان دهد احتمال این که این حزب یک بار دیگر وارد چنین سناریویی نشود بالا است.

سناریو شماره دو: یکی از سناریوهایی که نشانه های آن هم در جریان های سیاسی چند وقت اخیر در ترکیه به طور ملموسی خود را نشان داده است جدایی حزب خوب از CHP و ائتلاف با "جریان سوم" است. منظور از جریان سوم حزبی است که توسط اعضای جدا شده از AKP قرار است تاسیس شود. افرادی همچون احمد داوود اوغلو، علی باباجان، عبدالله گل، حسین چلیک و ... با جدا شدن از حزب آک پارتی در پی تاسیس حزب جدیدی در ترکیه هستند که تحت عنوان جریان سوم از آنان می توان یاد کرد. بعد از نزدیکی CHP به حزب کردی HDP اعتراض ها از سوی حزب ملی گرای خوب بالا گرفته و همین مسئله سناریوی شماره دو ما را تشکیل می دهد. ائتلاف CHP – HDP و ائتلاف حزب خوب – حزب سعادت - حزب دموکرات با جریان سوم در ترکیه. این سناریو که از آن می توان به عنوان تفکیک چپ و راست در اپوزیسیون یاد کرد یک راست میانه رو را در برابر راست محافظه کار حاکمیتی به وجود می آورد که با توجه به پتانسیل جریان سوم خواهد توانست رای قابل توجهی را از حاکمیت سیاسی و طرفداران راست میانه رو محافظه کار آن به دست آورد.

سناریو شماره سه: یکی دیگر از سناریوهایی که می توان از آن برای ائتلاف اپوزیسیون در انتخابات آینده ترکیه سخن گفت، ائتلاف جریان سوم با ائتلاف ملت است. سناریویی که در پی دیدار روز گذشته کمال قلیچدار اوغلو رهبر CHP با احمد داوود اوغلو و تمل کارا ملا اوغلو رهبر حزب سعادت تقویت نیز شده است. در واقع این سناریو، سناریوی جایگزین کردن جریان سوم توسط اپوزیسیون به جای HDP است. حزب CHP و ائتلاف ملت برای آینده سیاسی و برای به دست گرفتن حاکمیت ترکیه به شدت به یک پایگاه مردمی در شرق و جنوب شرق ترکیه نیاز دارد. این پایگاه مردمی را پیش از طرح جدی جریان سوم تلاش می کرد تا از طریق HDP به دست آورد. با طرح جریان سوم و پتانسیلی که این جریان در کسب آراء کردهای محافظه کار میانه رو شرق و جنوب شرق ترکیه دارد در واقع برای اپوزیسیون یک آلترناتیو به وجود آورده است که سناریوی شماره سه ما را تشکیل می دهد. در این سناریو HDP به مانند انتخابات 2018 میلادی با ائتلاف جریان های سیاسی و احزاب کوچک کرد شرق و جنوب شرق ترکیه وارد کارزار انتخابات خواهد شد.

خبرگزاری کردپرس/سرویس ترکیه