همانگونه که پیش از این نیز در یادداشت های مختلف به آن اشاره شده بود مسئله شرق مدیترانه و نقشه توزیع منابع هیدروکربنی به دست آمده از دریای مدیترانه در بازار جهانی این موضوع را به یک موضوع چندجانبه جهانی تبدیل کرده است که کشورهای مختلفی را درگیر خود می کند. این موضوع صف آرایی و استراتژی های جدیدی را در منطقه مطرح کرده است که می تواند در روزهای پیش رو به یکی از فاکتورهای مهم در ایجاد ائتلاف های بین المللی کشورهای مختلف با اهداف و مقاصد گوناگون در حوزه مدیترانه شرقی تبدیل شود.

بعد از آن که ائتلاف کشورهایی مانند مصر، اسرائیل، قبرس، یونان با حمایت آمریکا و حضور شرکت های قدرتمند غربی و آمریکایی در این ائتلاف مطرح شد ترکیه خود را در مدیترانه شرقی تنها احساس کرده و در تلاش برای برهم زدن بازی برآمده است. در پی تحولات اخیر در عرصه منطقه ای در مدیترانه شرقی و با توجه به ائتلاف به وجود آمده مصر به عنوان یک کشور کلیدی در مدیترانه شرقی تبدیل شده است. با توجه به اختلاف نظرات شدید ترکیه با مصر بعد از برکناری و کشته شدن محمد مرسی در این کشور، این تنش های سیاسی در مدیترانه شرقی نیز به وضوح خود را نشان داده و مصر با رفتن به سمت اسرائیل صف آرایی جدیدی را در منطقه صورت داد. تنش ها در مثلث کشورهای ترکیه – اسرائیل – مصر که پیش از این در مسئله قبرس نیز مطرح بود بدون آن که حل و فصلی برای آن صورت بگیرد مسئله مدیترانه شرقی را نیز به آن اضافه کرده و با ورود کشورهایی مانند آمریکا و به تازگی روسیه و کشورهای کوچک دیگر به همراه شرکت های گازی و نفتی به یک موضوع بسیار مهم و بین المللی تبدیل شده است.

بعد از آن که ائتلاف مصر – ایتالیا – اسرائیل – فلسطین – قبرس جنوبی – اردن و یونان در مدیترانه شرقی با حمایت های آمریکا شکل گرفت از ابتدا مشخص بود که این ائتلاف برای مقابله با ترکیه در مدیترانه شرقی است. حتی مذاکرات چهار جانبه آمریکا – اسرائیل – یونان – قبرس جنوبی که در ماه مارس 2019 با موضوع امنیت در مدیترانه شرقی صورت گرفت به نوعی جبهه بندی این ائتلاف را در مقابل ترکیه نشان می داد.

افزایش تنش ها در مدیترانه شرقی با ورود کشتی های اکتشافی ترکیه به این منطقه به منظور اکتشاف و استخراج گاز طبیعی و انتشار اخبار مختلف به خصوص در رسانه های یونان مبنی بر دستیابی ترکیه به میدان گاز طبیعی در اطراف سواحل قبرس شمالی باعث شد که تنش های اواخر سال 2019 میلادی در مدیترانه شرقی به اوج خود برسد و حتی ترکیه اقدام به اعزام هواپیماها و بمب افکن های بدون سرنشین خود به قبرس شمالی کرده و یونان به نیروهای نظامی خود دستور آماده باش بدهد. در پی این تحولات بازیگر دیگری به نام روسیه که تا این تاریخ بیشتر روند را نظاره گری می کرد وارد تحولات شده و پیامی مهم به بازیگران حاضر در مدیترانه شرقی صادر کرد.

رزمایش نظامی اخیر روسیه و سوریه در دریای مدیترانه شرقی یک آلترناتیو هرچند سخت برای ترکیه به وجود آورده است که در صورت حل مسائل دیگر در خاورمیانه بتواند ائتلافی در برابر ائتلاف غربی مصر و اسرائیل در دریای مدیترانه شرقی به وجود آورد. اگرچه قرار گرفتن ترکیه و سوریه در کنار یکدیگر در قالب یک ائتلاف در حال حاضر سخت به نظر می رسد ولی به هیچ عنوان غیر ممکن نیست. به خصوص نقش روسیه در میانجی گری و قدرت چانه زنی این کشور در سوریه و ترکیه می تواند به عنوان یک تضمین بسیار قوی در ایجاد چنین ائتلافی در دریای مدیترانه شرقی باشد. شاید اظهارات اخیر بشار اسد، رئیس جمهور سوریه که عنوان کرده بود "از ایستادن کنار اردوغان احساس غرور و شرف نخواهم کرد ولی اگر منافع ملی در کار باشد از احساسات شخصی دوری خواهم کرد" نیز تا حد زیادی بتواند در همین راستا قابل تجزیه و تحلیل باشد.

مسئله مهم در اینجا حل و فصل بحران کنونی در شرق فرات و در ادلب است. اگر ترکیه – سوریه – روسیه بتوانند از عهده مسائل در شرق فرات و ادلب برآیند خواهند توانست تا با ایجاد یک ائتلاف چهارجانبه ترکیه – روسیه – سوریه – قبرس شمالی ائتلافی در برابر آمریکا - مصر – ایتالیا – اسرائیل – فلسطین – قبرس جنوبی – اردن و یونان به وجود بیاورند که باعث ایجاد موازنه های جدید در مدیترانه شرقی شده و تا حد زیادی سیاست بین الملل در سال 2020 میلادی را تحت تاثیر خود قرار دهد. روسیه و سوریه با انجام رزمایش نظامی در آب های دریای مدیترانه شرقی پیامی آشکار به تمام طرف ها حاضر در منطقه داده است. ترکیه که بیش از پیش خود را در دریای مدیترانه شرقی تنها احساس می کند در صورتی که بتوانند حلقه های بحران در شمال سوریه را حل و فصل کند خواهد توانست در شرق مدیترانه به آلترناتیوی مستحکم در برابر مصر و همدستان غربی اش دست پیدا کند.

خبرگزاری کردپرس/ سرویس ترکیه