خبرگزاری کردپرس _ توسعه با کندن و ساختن و بارویی پی افکندن عجین است. بدون کندن و ساختن دست کم بخشی از توسعه محقق نمی‌شود. ولی قطعا هر کندن و ساختنی هم توسعه را به دنبال نمی‌آورد. بشر از تاریخی نه چندان دور به بعد متوجه شد که هر ساختنی آبادانی نیست و هر توسعه‌ای پذیرفتنی نیست چراکه برخی از کندن‌ها و ساختن‌ها چنان آسیب‌هایی در پی‌ دارند که از ماهیت اولیه تهی شده و به جای آبادانی ویرانی پدید می‌آورند. بنابراین دکترین توسعه پایدار مطرح شد و برای تحقق آن تهیه پیوست‌هایی همچون ارزیابی تاثیر زیست محیطی و ارزیابی تاثیر فرهنگی اجتماعی را برای پروژه‌های توسعه‌ای ضروری دانستند.

راه و تسهیل اتصال نقاط جغرافیایی به همدیگر وجهی از ساختن و توسعه است که همواره به اشکال مختلف در طول تاریخ وجود داشته و بشر همواره بخشی از هم خود را صرف بهبود آن کرده است. کنار گذر شهر پاوه نیز در این مقوله قرار میگیرد. اگر برخی نکات مهم در احداث این راه مورد توجه قرار گیرد نتیجه توسعه و آبادانی خواهد بود و در غیر اینصورت اقدامی ضد توسعه‌ای بجای خواهد ماند.

با این مقدمه کوتاه میخواهم نکاتی در مورد طرح کنار گذر شهر پاوه مطرح کنم. امیدوارم مورد توجه مردم و متولیان امر قرار گیرد.

با تاسف بسیار باید بگویم؛ جامعه ایران در مواجه با هر طرح و اقدامی در دو طیف موافق و مخالف دسته بندی می‌شوند. موافقین چشم را بر هر نقدی می‌بندند و تمام قد از کار خود دفاع می‌کنند و مخالفین فریاد وا اسفا سر داده و سر ناسازگاری می‌گذارند. مشاهدات واکنش‌های دو روز اخیر در فضای مجازی به طرح مورد اشاره عموما در این دو طیف هستند. بهتر است هر دو طرف ماجرا راه گفتگو را در پیش گیرند. بر کسی پوشیده نیست که راه‌ و جاده‌های پاوه متناسب با افزایش جمعیت و نیازهای ارتباطی توسعه نیافته است و اقدام اخیر بخشی از کمبودها را جبران می‌کند. بنابراین با پذیرش اصل موضوع باید با نقد و تبادل نظر موجب بهبود طرح شویم.، معایب را به حداقل رسانده و مزایا را حداکثر کنیم.

انتظار میرود متولیان امر به جای کلی گویی و اطلاعات مبهم دادن خود را در اتاق شیشه‌ای ببینند. در ارائه اطلاعات به اقناع مخاطب توجه کنند. آنچه ارائه میشود باید روشن و دقیق باشد. مخاطب را قانع کند. به نظر میرسد این مهم در مورد احداث کنارگذر اتفاق نیفتاده است. برعکس مردم احساس می‌کنند خواست و نظر آنها نادیده گرفته شده است. لازمه موفقیت هر طرحی این است که مردم با آن همنوایی داشته باشند. طرح را از آن خود بدانند. بدون اقناع مخاطب همنوایی شکل نخواهد گرفت. اگر این حس در جامعه ایجاد شود مشارکت عمومی به مدد آمده و موفقیت طرح را تضمین می‌کند. در غیر اینصورت…

گفته شده است مطالعات این طرح از سه دهه پیش انجام شده است. مطالعات سه دهه پیش هرگز گره گشای مشکل امروز نیست و باید بروز شود. البته با توجه به اینکه عمر شرکت مهندسین مشاور تهیه کننده طرح کمتر از بیست سال است، (شرکت مهندسین مشاور بهاب نواندیش سال ۱۳۸۱ تاسیس شده است) مطالعات بروز شده است. پیشنهاد میشود نتایج این کار در اختیار جامعه قرار گیرد. همچنین کلیات طرح و سابقه مطالعات برای افکار عمومی منتشر شود.

همانطور که در مقدمه اشاره شد، انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی و بررسی تاثیرات اجتماعی فرهنگی ضامن قرار گیری پروژه‌های توسعه‌ای در زمره توسعه پایدار است. پیشنهاد می‌شود این مطالعات اگر انجام شده است منتشر شود و اگر نه، پروژه تا انجام این ارزیابی‌ها متوقف شود.

بخش زیادی از مشکلات ترافیکی پاوه منشاء انسانی دارد. باید برای اصلاح رفتارها و الگوی زندگی اقدام شود. اگر رفتارهای شهروندی و الگوی زندگی اصلاح نشود، تمام شهر را جاده و خیابان کنیم باز گره‌های ترافیکی وجود خواهد داشت. پیشنهاد می‌شود در کنار ۲۵۵ میلیارد تومان بودجه احداث کنارگذر ۵ میلیارد هم به توسعه اجتماعی اختصاص یابد. یقین دارم تاثیر این ۵ میلیارد اگر بیشتر از آن ۲۵۵ میلیارد نباشد کمتر نیست.

پ ن یک- گسترش صنایع و رشد صعودی بخش های مختلف اقتصادی در کشورهای پیشرفته بدون توجه به ملاحظات زیست محیطی موجب تخریب اکوسیستم های طبیعی شده که این روند به مرور مشکلات زیادی را از جمله بروز انواع بیماری ها، آسیب به لایه ازن به عنوان سپر حفاظتی زمین، گرمایش جهانی و بروز خشکسالی، سیل و طوفان، آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع و… به وجود آورده است؛ همه این عوامل موجب شد تا متخصصان و مسئولان، مفاهیم جدیدی را برای جلوگیری از تخریب محیط زیست تعریف کنند که نتیجه آن تهیه گزارش های ارزیابی زیست محیطی برای پروژه ها است تا بعد از اجرا کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کنند.

بر این اساس برای اولین بار فرآیند تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی در سال ۱۹۶۹ با وضع قانون سیاست زیست محیطی ملی در آمریکا جنبه رسمی به خود گرفت، بعد از کنفرانس استکهلم در سـال ۱۹۷۲ میلادی بسیاری از کشورها خود را موظف به انجام این مطالعات قبل از اجرای طرح ها کردند، در ایران اما به رغم اینکه اصل پنجاهم قانون اساسی حفاظت از محیط زیست را وظیفه همگانی می داند؛ با این حال انجام این مطالعات در کشور با وقفه ای چند ساله و پس از صورت جلسه فروردین ۱۳۷۳ شورای عالی حفاظـت محیط زیست کشور الزامی شد که بر این اساس مجریان پروژه ها ملزم شدند به همراه گزارش های امکان سنجی و مکان یابی نسبت به تهیه گزارش جامع ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه ها اقدام کنند.

پ ن دو- ضرورت در نظر گرفتن تبعات و اثرات اجتماعی اجرای انواع مختلف پروژه های اقتصادی، عمرانی و به طور کل هر گونه طرح و برنامه ای که در راستای توسعه جامعه به دست کارگزاران مختلف، از دولت گرفته تا شرکت های فعال در بخش خصوصی امری انکار ناپذیر است.

تاکنون رویکرد و دیدگاه غالب در ارائه و اجرای طرح های مختلف، در سطح ملی، منطقه ای و محلی اقتصادی و مهندسی بوده است. در این نوع نگاه، جای آدم ها و فرهنگ و سبک زندگی شان خالی است. به همین خاطر اثرات منفی احتمالی اجرای پروژه ها بر زندگی آنها مورد توجه قرار نمی گیرد. این در حالی است که هدف نهایی هر طرح و برنامه ای بهبود کیفیت زندگی انسانها است و باید قبل، بعد و در حین اجرای پروژه پیامدها و نتایج مثبت و منفی آنها به شدت مورد توجه قرار گیرد. تدوین آیین‌نامه پیوست اجتماعی یکی از خواسته های قانون برنامه ششم توسعه است. درواقع، تدوین پیوست اجتماعی ذیل ماده ۸۰ قانون برنامه ششم توسعه آمده است.

* کارشناس مسائل شهری

منبع: پاوه پرس