رشید احمدی فر، استاد دانشگاه کردستان در گفت و گو با خبرنگار کُردپرس، درباره طرح پژوهشی خود با عنوان «دو گانه مرز و تحصیل» توضیح می دهد: مبادلات مرزی، قاچاق، اقتصاد سیاه و بازارچه های مرزی همیشه مسائلی بوده که در تحصیلات روستاهای مرزی مورد بحث بوده بنابراین این طرح برای بررسی این مسائل به ویژه در شهرهای بانه و مریوان به سفارش اداره کل آموزش و پرورش کردستان انجام شد.

او ادامه داد: در این پژوهش این سوال مطرح شد که هر چه رونق و درآمد اقتصادی خانوارهای حاشیه مرزها بیشتر می شود چه تاثیری بر روی فرهنگ و همچنین انگیزه و اشتیاق تحصیلی در میان دانش آموزان سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم به تفکیک جنسیت دارد.

او افزود: این پژوهش به ویژه از این بعد بسیار حائز اهمیت است که یک مسئله جامعه شناختی به روز را مورد بررسی قرار داد یعنی بحث دانش اموز کولبرها که یک مورد سقوط از کوه به خاطر خرید گوشی روی داد. در این پژوهش تاثیرات مرز، مبادلات مرزی و به ویژه قاچاق در نواحی ای که تحت تاثیر کریدور یا دالان انتقال کالاهای مرزی به شهرستان های همجوار مورد بررسی قرار گرفت.

احمدی فر درباره علت اینکه طرح پژوهشی دو گانه مرز و تحصیل حائز رتبه اول کشوری شد و مورد تقدیر وزیر آموزش و پرورش قرار گرفت، توضیح داد: در این طرح مصاحبه های عمقی هم با دانش آموزان و هم والدین آنها و هم تعدادی نخبگان محلی که بر اوضاع مسلط بودند، انجام و طبقه اجتماعی خانوارها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در این طرح از یک روش آمیخته یا ترکیبی استفاده شده و به داده های آماری روتین و آنچه که ادارات نسبت به ترک و افت تحصیل دانش آموزان ارائه می دهند و گاها پوشش تحصیلی را بالا اعلام می کنند، بسنده نشد که این ویژگی های خاص، طرح مورد را حائز رتبه اول کشوری کرد.

او خاطرنشان کرد: نتیجه کار این پژوهش این بود که جامعه اموزش و پرورش را متوجه آسیب های مناطق مرزی برای دانش آموزان کنیم و آسیب هایی که مراودات مرزی و قاچاق در مرز متوجه نوجوانان، جوانان و دانش اموزان می کند، برجسته شد که بتوانند از طریق اتخاذ راهکارهایی یک نوع تبعیض مثبت برای آنها قائل شوند تا از این طریق هم افت تحصیلی و هم نرخ ترک تحصیل کاهش یابد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه دو مفهوم حق به مرز و حق به توسعه در این پژوهش استفاده شد، تصریح کرد: نکته جالب این پژوهش بود که نه تنها نرخ ترک تحصیل روستاهای مرزی شامل نوجوانان پسر می شود بلکه از همان طریق به علت ضعف گذرگاه های توسعه در استان و به ویژه در مناطق مرزی، دانش آموزان دختر را هم تحت تاثیر قرار می دهد و باعث ترک تحصیل آنها نیز می شود.