به گزارش خبرنگار کردپرس، جاده های آذربایجان غربی هر سال در شروع فصل پاییز، رنگی دیگر به خود می گیرند. از دور که به جاده نگاه کنی، انگار فرشی پر از طرح و گل های زرد و قرمز دست بافت، کف جاده را پوشانده است. اما نزدیک تر که شدی، می بینی فرش کف جاده، نه با «بته جقه» و «اسلیمی»، بلکه با انواع رنگ، سیب های زرد و قرمز ملون شده است.

سیب ها هر سال با هزینه و دسترنج باغداران تولید می شوند، اما در نبود برنامه ریزی دقیق، علیرغم ممنوعیت دپو، کف جاده ها را فرش می کنند. این مشکلِ بازار پس از تولید و چالش بزرگ بخش کشاورزی در آذربایجان غربی است.

قطب تولید سیب ایران، همه ساله با فرا رسیدن فصل برداشت محصولات، با انواع معضلات روبه رو می شود که یکی از آنها دپوی غیر اصولی سیب در استان است. قصه ایی که هر سال وعده ساماندهی آن مطرح می شود و در نهایت خبری از رسیدگی نیست و این کوه سیب است که در دو طرف جاده های باغ سیب استان، علم می شوند.

امسال بیش از یک میلیون و ۲۷۰ هزار تُن سیب در سطح استان تولید شده که از این مقدار بیش از ۳۵۰ هزار تُن به علت تغییر شرایط آب و هوایی و گرم شدن دما ریزش کرده است. علاوه بر افزایش تولید سیب صنعتی استان که موجب کاهش قیمت این محصول و سو استفاده برخی از دلالان نیز شد، مشکل دپو جاده ایی و عدم همکاری برخی کارخانجات صنایع تبدیلی از جمله بخش خصوصی در زمینه خرید سیب صنعتی هم مزید بر علت شد.

استانی که دارای ١٤ واحد صنایع تبدیلی فعال است، اما این واحدها امسال برای خرید سیب صنعتی اشتیاق چندانی نداشتند و مدیران آنها دلیل عدم همکاری خود را شوکه شدن از افزایش تولید اعلام کردند!!

سیب ها زیر آفتاب و باران پاییزه بی خریدار مانده بودند تا اینکه در راستای حمایت از باغداران استان و همچنین به منظور جلوگیری از فساد و ضایعات سیب‌های تولیدی، افت قیمت‌ها و جلوگیری از واسطه گری و حمایت از تولید، سازمان تعاون روستایی استان از ٤ مهرماه سال جاری به خرید سیب صنعتی در ٤٠ مرکز خرید در سراسر استان اقدام کرد و استارت این کار هم از مهاباد زده شد.

مدیرتعاون روستایی آذربایجان غربی در این باره می گوید: «تا کنون ۴۱ هزار تن سیب صنعتی از ابتدای اجرای طرح خرید تضمینی این محصول توسط دولت، از باغداران استان خریداری شده که از این تعداد ۱۳ هزار تن به کارخانجات خارج استان حمل شده است».

شهریار حیدری با اشاره به اینکه تقریبا محصولی روی دست کشاورزان باقی نمانده است، اضافه می کند: «این میزان خرید تقریبا سه برابر میزان خرید کشوری است .تهران، سمنان، یزد و مشهد(آستان قدس رضوی)، مقاصد سیب های صنعتی استان بوده اند و اما هزینه های بالای حمل و نقل موجب شده تا انتقال سیب صنعتی به کندی انجام شود».

امسال ١٣ هزار تن سیب به کارخانه های خارج استان حمل شد و نشان داد که روند صنایع تبدیلی در استان آذربایجان غربی که اقتصادش بر پایه کشاورزی استوار است، بیشتر شبیه فرصت سوزی است تا تولید، چرا که هر سال بخشی از محصولات استان راهی کارخانه های کنسانتره استان های دیگر می شود و به صورت محصولات فرآوری شده، با قیمتی گزاف تر دوباره به استان آذربایجان غربی برمی گردند!

چندی پیش رییس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، نیز فرصت سوزی صنایع تبدیلی در قطب تولید محصولات کشاورزی استان را تایید کرده و گفته بود: «صنایع تبدیلی و کارخانه ها با یکدیگر در زمینه عدم خرید سیب متحد شده اند و برای پایین نگهداشتن قیمت، ترجیح می دهند سیب صنعتی و غیر بهداشتی را از دلالان خرید کنند تا متنفع شوند و این به ضرر کشاورزان است و برای حل موضوع مدعی العموم وارد عمل شده است».

به گفته اکبر کرامتی؛ «دپوی سیب صنعتی در کنار جاده های استان برقرار است و دلالان همچنان برای کسب سود بیشتر، سیب خریداری شده را به کارخانه ها عرضه نمی کنند تا قیمتها افزایش یابد و بعد اقدام به فروش کنند».

عدم خرید محصولات باغی، به امید پائین نگه داشتن قیمت، ترفندی است که هر ساله به کمک دلالان و کارخانه داران در استان اجرا می شود. باغداران می گویند؛ «قیمت تمام شده تولید دو برابر نرخ خرید تضمینی است. در این بین دلالان هم با برخی کارخانه داران در ارتباط اند و برای آنها به صورت غیر مستقیم بازارگرمی می کنند». اما با این وجود باز هم کارخانه داران حاضر نبودند سیب صنعتی استان را با نرخ خرید تضمینی خریداری کنند و نرخ خریدهایشان بسیار کمتر از قیمت تعیین شده بود!

امسال با ورود سازمان تعاون روستایی و فروش محصول سیب صنعتی به کارخانه داران خارج از استان، مشکل حل شد اما آیا سال های دیگر هم این روش پاسخگو خواهد بود؟ آیا دادستانی در راستای احقاق حقوق عامه با کارخانه دارن صنایع تبدیلی که از آب و خاک این استان استفاده می کنند اما در مواقع نیاز حاضر به همکاری نیستند، برخورد خواهد کرد؟

سالانه یک سوم محصول تولیدی سیب درختی آذربایجان غربی، به سیب صنعتی و کنار جاده ایی تبدیل شده و در نبود برنامه مشخص، زمینه حضور دلالان فراهم می شود. از سویی دیگر نامشخص بودن وضعیت صادرات، بالابودن هزینه های تولید و پائین بودن توان مالی باغداران جهت نگهداری سیب ها در سردخانه ها و همچنین ریزش‌های قبل از برداشت محصول از بزرگ‌ترین مشکلات باغداران آذربایجان غربی است و سیب صنعتی استان که می توانست فرآوری و به محصولات دیگری همچون آبمیوه، کمپوت، مربا و ...، هنوز هم به شیوه خام فروشی راهی بازار شده و سودی عاید قطب سیب ایران نمی شود/.

گزارش/ تانیا شعفی

در کردپرس بیشتر بخوانید؛

دسترنج باغداران سیب در جیب کارخانه داران و دلالان

فرصت سوزی صنایع تبدیلی در قطب تولید محصولات کشاورزی

اتحاد کارخانه داران و صنایع تبدیلی آذربایجان غربی به ضرر کشاورزان!