به گزارش کردپرس، بر اساس گزارشات متعدد اندیشکده های سیاسی مطرح جهان، «مسئله کردها» یکی از مسائل مهم این کشور است که از اقتصاد گرفته تا سیاست و مسائل نظامی این کشور را تحت تاثیر قرار داده است. برخی حتی پا را از این فراتر گذاشته و معتقدند رویکرد تهاجمی ترکیه نسبت به مسئله کردها باعث تسری این رویکرد به سایر مسائل این کشور شده که می توان تاثیر آن را در رویکرد حکومت کنونی ترکیه درباره شرق مدیترانه، لیبی، سوریه و آذربایجان به روشنی مشاهده کرد.

خبرگزاری کردپرس برای بررسی بیشتر این موضوع با دکتر سلیم چویک، پژوهشگر موسسه امور بین الملل و امنیت آلمان مصاحبه کرده است. او در مصاحبه با خبرگزاری کردپرس تاکید کرد مسئله کردها چالشی جدی برای حاکمان ترکیه ایجاد کرده است و روی اکثر مسائل این کشور تاثیر گذاشته است.

نقش کردها در تنش روابط میان آنکارا و واشنگتن

دکتر سلیم چویک درباره تاثیر مسئله کردها روی روابط ترکیه با آمریکا به عنوان یکی از متحدان این کشور گفت: در حال حاضر، مسئله کردها و حمایت آمریکاییها از کردهای سوریه مهم ترین عامل ایجاد مشکل در روابط میان آمریکا و ترکیه است. سایر مشکلات در روابط این دو کشور، شامل خرید سیستم دفاع موشکی اس 400 از روسیه، یا در درجه دوم نسبت به مسئله کردها قرار دارد و یا تحت الشعاع این مسئله است. از آنجایی که هر دو کشور دیدگاه کاملا متفاوتی نسبت به مسئله کردها دارند، من فکر نمی کنم این مسئله در آینده ای نزدیک حل شود. ترکیه در حال حاضر نیروهای کرد سوریه یا YPG را شاخه ای از نیروهای پ.ک.ک می داند که از نظر ترکیه برای این کشور تهدید محسوب می شود.

پژوهشگر موسسه امور بین الملل و امنیت آلمان موضع متفاوت آمرکیا در مورد کردهای سوریه را این طور تشریح کرد: «اما آمریکا نیروهای کرد سوریه یا یگان های مدافع خلق را شریکی استراتژیک در مبارزه با داعش می پندارد و آن را سازمانی کاملا مجزا از پ.ک.ک می داند که در لیست سازمان های تروریستی آمریکا قرار گرفته است. تنها زمانی مسئله حل می شود که یکی از این دو کشور نظرش را در مورد نیروهای کرد سوریه تغییر دهد یا این که ترکیه روند صلح را که هدف از آن جدا کردن مسئله کردها از مسائل امنیتی باشد، مجددا آغاز کند و یا آمریکا محاسباتش را در مورد سوریه، ترکیه و YPG به کلی تغییر دهد. با این که امکان تحقق هر دو سناریو وجود دارد من فکر نمی کنم هیچ کدام از اینها در آینده ای نزدیک عملی شود.»

تلاش ائتلاف جمهور برای تغییر آستانه ورود به پارلمان ترکیه

دکتر چویک درباره تلاش ائتلاف حزب حاکم متشکل از عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی ترکیه در جهت تغییر شرایط ورود احزاب به پارلمان ترکیه با توجه به کاهش محبوبیت این دو، به کردپرس گفت: شایعه هایی در مورد تلاش دو حزب حاکم عدالت و توسعه و حرکت ملی برای پایین آوردن حد نصاب ورود احزاب به پارلمان ترکیه تا 7 درصد وجود دارد اما این دو حزب تاکنون اقدامی برای این کار انجام نداده اند. هنوز معلوم نیست که در این موقعیت بخواهند دست به چنین اقدامی بزنند و اگرمی خواهند بزنند دلایل آن چیست. یک دلیل آن، با توجه به احتمال کاهش رای حزب حرکت ملی به زیر ده درصد، می تواند تلاش برای عبور دادن این حزب از حد نصاب پارلمان باشد. بنابراین، این اقدام بیشتر بخاطر حزب حرکت ملی است تا حزب عدالت و توسعه و این ممکن است منجر به دست رفتن اهرم های حزب حاکم عدالت و توسعه در مقابل حزب حرکت ملی شود.

او به احتمال استفاده از حربه هایی از سوی احزاب حاکم در انتخابات آینده اشاره کرد و افزود: به هر حال، با توجه به این که بر اساس برخی نظرسنجیها، اپوزیسیون احتمال برنده شدن در انتخابات را دارد، انتظار می رود تغییرات خاصی در قانون انتخابات داده شود. برای مثال، احتمال دارد برای اطمینان یافتن از برده شدن ائتلاف حاکم، با حوزه های انتخاباتی ترکیه ترفندهایی صورت بگیرد، فرمول ایجاد ائتلاف یا حد نصاب ورود به پارلمان تغییر کند و یا میزان رای لازم برای انتخاب رئیس جمهور ترکیه کاهش یابد و مثلا، به جای 50 درصد به 40 درصد تغییر پیدا کند. اما در این مرحله، همه اینها فقط در حد فرضیات است.

تهدیدهای پهپادی ترکیه علیه کردهای سوریه و سکوت آمریکا و روسیه

پژوهشگر موسسه امور بین الملل و امنیت آلمان درباره دلیل سکوت آمریکا و روسیه نسبت به افزایش تهدید نظامی ترکیه علیه نیروهای کرد سوریه، بویژه از طریق عملیات پهپادی گفت: دلیل سکوت این دو ابرقدرت به خاطر دیکته شدن واقع گرایی سیاسی است. سوریه جزء اولویت های استراتژیک آمریکا نیست. سیاست آمریکا در مورد سوریه بر این امر استوار است که تقابلات جدید و مشکلات تازه ای بر سر مبارزه با داعش بوجود نیاید. آمریکا تمامی روابط خود را با ترکیه تحت تاثیر حمایت از کردهای سوریه قرار داده و مخالفت با عملیات بیشتر نظامی ترکیه در سوریه ممکن است برای آمریکا هزینه بیشتری داشته باشد. علاوه بر آن، این مسئله که آمریکا کاملا با حمله ترکیه به کردهای سوریه مخالف نیست درست نمی باشد. اکثر عملیات نظامی ترکیه تا این حد محدود شده به دلیل مخالفت های آمریکا بوده است. اگر آمریکا مخالفت نمی کرد ترکیه عملیات های نظامی بیشتری علیه نیروهای کرد سوریه انجام می داد. همچنین، باید این مسئله را مد نظر داشته باشیم که حضور آمریکا در سوریه محدود به شرق رود فرات بوده است. حضور ترکیه در شرق رود فرات بهطور چشم گیری نسبت به حضور این کشور در غرب آن کمتر بوده است و این خود شاهدی بر این مدعاست که مخالفت آمریکا عامل ممانعت از پیشروی بیشتر ترکیه به سمت شرق رود فرات بوده است.

دکتر چویک روسیه را حامی غیرمستقیم حملات ترکیه علیه کردها دانست و گفت: حضور نظامی ترکیه برای روسها موهبت هایی دارد. روسیه برای حمایت از حکومت بشار اسد در سوریه حضور دارد. مناطق تحت کنترل کردهای سوریه، در کنار ادلب مناطقی هستند که هنوز تحت کنترل نیروهای دولتی سوریه قرار ندارد. بنابراین، حملات ترکیه به کردهای سوریه، به صورت غیرمستقیم، به قدرت گرفتن بیشتر دولت سوریه در داخل این کشور کمک می کند. بنابراین، چشم بستن روسیه به روی حملات ترکیه قابل درک است. علاوه بر آن، ممکن است روسیه با اجازه دادن به ترکیه برای عملیات نظامی بیشتر در داخل سوریه، امتیازات بیشتری از آنکارا، برای نمونه در مورد خرید سیستم دفاع موشکی اس 400 از مسکو دریافت کند. از این رو، روسیه به این نوع سیاست ادامه می دهد. علاوه بر آن، تقابلات و همکاری ها میان روسیه و ترکیه در مناطقی مانند سوریه، قفقاز، دریای سیاه و لیبی سیستمی پیچیده از وابستگی متقابل آنها به یکدیگر ایجاد کرده است. کردهای سوریه در این برهم کنشهافقط یکی از پارامترها هستند و اکنون رویکرد روسیه نسبت به کردهای سوریه با تاثیرپذیری از تحولات در سایر جبهه ها نیز شکل می گیرد.

وضعیت حزب دموکراتیک خلقها و اپوزیسیون در انتخابات آتی ترکیه

پژوهشگر موسسه امور بین الملل و امنیت آلمان به احتمال موفقیت اپوزیسیون بویژه حزب کردگرای دموکراتیک خلقها در انتخابات آینده اشاره کرد و گفت: برای اولین بار، اجماعی در ترکیه پیرامون این که در بیست سال گذشته اپوزیسیون در حال پیشتازی است، در حال شکل گرفتن است. با این حال، حزب دموکراتیک خلقها یا HDP نیروی سیاسی عمده در ترکیه است که خارج از دو ائتلاف جمهور متشکل از حزب حاکم عدالت و توسعه و حرکت ملی و ائتلاف ملت متشکل از حزب جمهوریخواه خلق و حزب خوب قرار گرفته است. انتظار می رود که هواداران حزب دموکراتیک خلقها از ائتلاف ملت حمایت کنند مگر این که این ائتلاف اشتباه بزرگی مرتکب شود و یا اردوغان اقدامی واقعی برای کسب حمایت حزب دموکراتیک خلقها انجام دهد. هواداران حزب دموکراتیک خلقها در انتخابات شهرداری های ترکیه از حزب جمهوریخواه خلق حمایت کردند و نقش مهمی در پیروزی اپوزیسیون داشتند. با این حال، باید دید که حزب کردگرای دموکراتیک خلقها چگونه این اهمیت استراتژیک را به دستاورد سیاسی تبدیل می کند.

ارتباط حضور نظامی ترکیه در اقلیم کردستان با احیای امپراتوری عثمانی از سوی اردوغان

دکتر چویک در اشاره به علت ایجاد نزدیک به 50 پایگاه نظامی ترکیه در خاک اقلیم کردستان و عراق و ارتباط آن با توسعه گرایی طرفداران نئوعثمانی و رویای احیای امپراتوری عثمانی از این طریق گفت: به نظر من این مسئله چندان به احیای امپراتوری عثمانی ربطی ندارد. عثمانیسم بر پایه و اساس دیگری وابسته است که در این جهان بینی، کردها به عنوان تهدیدی علیه ترکیه در نظر گرفته نمی شوند بلکه به عنوان متحدی در راستای توسعه گرایی ترکها محسوب می شوند. ترکیه چنین سیاستی را از سال 2009 تا 2014 در پیش گرفت اما بعدا به موضع ناسیونالیسم سنتی ترکی باز گشت. در این رویکرد، عملیات نظامی ترکیه در عراق و سوریه ادامه سیاست های دهه 90 ترکیه بوده و بیشتر رویکردی مبتنی بر ناسیونالیسم در ترکیه است تا پیگیری دیدگاه امپراتوری در این کشور.

مصاحبه کننده: اشرف بیننده