محمودرضا شهلایی در آغاز این گفتگو با اشاره به فقر شدید منابع آبی زیرزمینی در منطقه اورامانات عنوان کرد: شهرستان پاوه به لحاظ شرایط زمین شناسی یک منطقه کم آب است و چاه های حفر شده در این حوزه معمولا یا نتیجه مطلوبی ندارند و یا با آب دهی بسیار کمی به بهره برداری می رسند.

وی افزود: به لحاظ ساختار زمین شناسی و استحصال منابع آبی در بسیاری از مناطق اورامانات – جز دشت روانسر - سفره های آب زیرزمینی تشکیل نشده است، در حالیکه در کلانشهری مانند کرمانشاه، بخش مهمی از آب شرب از طریق حدود ۱۵۰ حلقه چاه - که در دشت های کرمانشاه، میاندربند و ده پهن حفر شده - تامین می شود‌ و چاه های حفاری شده معمولا به آب می رسند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کرمانشاه ادامه داد: آب شرب شهر پاوه سال هاست از طریق «سراب هولی» واقع در بالادست این شهر تامین می شود و چند چاه قدیمی هم به این آبرسانی کمک کرده اند. سراب هولی در سال هایی که وضعیت بارندگی خوب بوده، از آبدهی بهتری برخوردار بوده و در زمان سال های خشکسالی ها هم معمولا آب به صورت جیره بندی در شبکه توزیع شده است.

«سراب هانی کوان» تنها منبع قابل اعتماد

وی در بخش دیگری از سخنانش به تشریح دلایل انتخاب سراب هانی کوان به عنوان منبع جدید آب شرب شهر پاوه پرداخت و افزود: با افزایش جمعیت شهر پاوه، ظرفیت سراب هولی دیگر به هیچ عنوان جوابگوی نیاز آب شرب این شهر نبود. در این شرایط مجموعه وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای، با توجه به رسالت و تعهدی که بر عهده دارند، در سال 90 مطالعات تامین آب بلندمدت شهر پاوه را برای افق 1415 در دستور کار قرار دادند و به دلیل ضرورت ها و نیازهای آن مقطع، اجرای پروژه نیز با فاصله کمی شروع شد.

شهلایی تاکید کرد: در آن زمان سراب هانی کوان تنها منبع آبی قابل اعتماد و به نوعی منحصر به فرد منطقه بود و جایگزین دیگری برای تامین آب شرب شهر وجود نداشت.

وی در مورد دلیل کنار گذاشتن گزینه هایی مانند انتقال آب از چشمه بل و سد داریان برای آبرسانی به شهر پاوه در سال 90 گفت: در آن زمان هنوز عملیات اجرایی سد داریان در ابتدای راه قرار داشت و این سد 5 سال بعد به بهره برداری رسید. چشمه بل هم در آن مقطع مشخص شده بود با شروع آبگیری سد عملا زیر آب می رود و این گزینه هم منتفی بود. البته به دلیل جایگاه ویژه و احترام آمیز این چشمه در میان مردم منطقه و کیفیت بسیار مناسب آب آن، وزارت نیرو طرح پیچیده و مهم نجات بخشی چشمه بل را انجام داد و مظهر چشمه به 95 متر بالاتر انتقال داده شد‌.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمانشاه گفت: چشمه هانی کوان در حدود 15 کیلومتری شهر پاوه قرار داشت و این پروژه انتقال آب می بایست در یک موقعیت محیطی بسیار سخت و دشوار، با اختلاف ارتفاع ۶۷۶ متر، با احداث چهار ایستگاه پمپاژ اجرایی می شد. باید از تک تک عوامل اجرایی برای انجام این پروژه سنگین و در یک منطقه بسیار صعب العبور تشکر کرد.

وی تاکید کرد اگر پروژه انتقال آب هانی کوان در آن زمان آغاز نمی شد، بی گمان امروز حداقل سه چهارم شهروندان پاوه آب شرب نداشتند و در ادامه افزود: هم اکنون ۱۱۵ لیتر بر ثانیه آب شرب وارد شبکه لوله کشی شهر پاوه می شود که میزان۸۰ لیتر بر ثانیه از این آب، متعلق به خط انتقال هانی کوان است که سهم بسیار مهم و تعیین کننده ای است. البته پروژه انتقال آب هانی کوان تا۱۶۰ لیتر بر ثانیه ظرفیت دارد که بسیار قابل اعتنا است.

شهلایی افزود: اگر این پروژه در آن زمان اجرایی نمی شد، الان همه شاکی بودند که چرا وزارت نیرو برای تامین آب شرب شهر پاوه فکری نکرده و چرا نسبت به انتقال آب چشمه هانی کوان به شبکه شهر اقدامی انجام نداده است. متاسفانه این یک قاعده شده که هر کاری انجام می شود، همه شروع به انتقاد می کنند ولی شرط انصاف این است که به زحماتی که افراد در این شرایط دشوار و کمبود اعتبار کشیده اند هم احترام بگذاریم.

آب شهر آلوده نیست

وی در مورد شایعات مطرح شده پیرامون آلودگی های آب شرب شهر پاوه گفت: آبی که تحویل شهروندان پاوه ای می شود در سه مرحله مورد بررسی دقیق قرار می گیرد. مرحله اول در ورودی مخزن و پس از آن تصفیه خانه است که توسط آب منطقه ای انجام می شود و زمان تحویل آب در مخزن قدیمی سراب هولی به مجموعه آب و فاضلاب، آنجا هم کیفیت آب را دوباره رصد می کنند و در مرحله بعد ماموران بهداشت محیط، آب جاری در داخل شبکه آب منازل را مورد بررسی و آزمایش قرار می دهند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمانشاه تاکید کرد: وزارت نیرو، آب منطقه ای، آب و فاضلاب و بهداشت محیط به لحاظ اخلاقی، شرعی و قانونی خود را موظف می دانند آب شرب کاملا سالم و بهداشتی به مردم پاوه تحویل دهند و بی گمان هر آبی شرب داخل شبکه که از تایید لازم در این سه مرحله برخوردار است، حتما عاری از هرگونه آلایندگی است.

وی افزود: در بسیاری از شهرهای کشور از جمله تهران و کرمانشاه، آب رودخانه ها و پشت سدها با وجود همه آلودگی‌ها، پس از پمپاژ، تصفیه و کلرزنی می شود و به مصرف شهروندان می رسد. همچنین حدود ۱۰ سال است که میزان 1000 لیتر بر ثانیه از سد گاوشان منتقل و پس از تصفیه وارد مدار شبکه لوله کشی آب شرب شهر کرمانشاه می شود که حدود یک چهارم آب شهر است. علاوه بر آن بسیاری از چاه ها هم ممکن است در مجاورت آلودگی باشند که پس از تصفیه و کلرزنی وارد شبکه می شود. حجم کلر زنی هم یک استاندارد دارد و هیچ دستگاهی حق ندارد بیش از یک حد مجاز این کار را انجام دهد. و هرآبی که آلودگی آن با کلرزنی رفع نشود، کلا وارد مدار نمی شود.

ضرورت برطرف کردن تهدیدهای زیست محیطی

شهلایی در مورد وجود آلودگی های زیست محیطی پیرامون چشمه هانی کوان گفت: چشمه هانی کوان در پایین دست شهر پاوه و در کنار رودخانه قرار دارد و در محدوده این رودخانه که از شمشیر آغاز می شود، هرگونه فاضلاب شهری و روستایی و یا کود حیوانی و شیمیایی که در باغات مورد استفاده قرار می گیرد ممکن است وارد رودخانه شود و تبدیل به تهدیدی برای چشمه هانی کوان شود.

وی یادآور شد: البته فاصله بین چشمه و رودخانه توسط آب منطقه ای ایزوله شده تا آب سطحی با چشمه ارتباطی نداشته باشد و در قسمتی هم لوله کار گذاشته ایم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمانشاه یکی از مشکلات زیست محیطی چشمه هانی کوان را روستای بالادست این چشمه عنوان کرد و گفت: روستای دشه بر این چشمه مسلط است و آبفا قرار است شبکه فاضلاب این روستا را به سمت پایین دست چشمه هانی کوان هدایت کند که این تهدید هم برطرف شود.

وی تاکید کرد: در واقع اگر بخواهیم آب این چشمه را از هرگونه آلودگی حفاظت کنیم باید همه مولفه ها و فاکتورهای آلایندگی را حذف کنیم و این نیازمند همکاری دستگاه های خدمات رسان و به ویژه مردم منطقه و گروه های مردم نهاد است.

چرا آب شهر پاوه هنگام بارندگی قطع می شود

شهلایی در مورد دلایل کدر شدن آب در زمان بارندگی و قطع آب شرب پاوه به خبرنگار کردپرس گفت: در شهرهایی که آب شرب آن ها از طریق سراب ها و چشمه های «کارستیک» تامین می شود معمولا در فصل بارندگی احتمال کدر و یا گل آلود شدن آب وجود دارد. در شرایط معمول در چشمه های کارستیک، آب در شکاف ها و مجراهای حوزه آبریز در یک حالت خطی و آرام و با یک دبی مشخص، در حال حرکت است اما هنگام وقوع بارندگی های شدید، تغذیه این حوزه آبریز بالا می رود. در این شرایط حالت نرمال و آرام حرکت آب به شدت تغییر می کند و موجب مشوش شدن جریان آب و در نتیجه کدرشدن و یا گل آلودشدن آب در مظهر چشمه می شود.

وی یادآور شد: هانی کوان هم یک چشمه کارستیک است و طبیعی است در زمان بارندگی های شدید دچار این مشکل شود. البته در شبکه آب شرب پاوه با دقت کنترل می شود و به محض اینکه کدورت آن از یک حد نرمال بالاتر برود، عملیات پمپاژ آب به داخل شبکه متوقف می شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمانشاه با تاکید بر اینکه این اتفاق برای هر چشمه و سرابی با این شرایط مشابه رخ می دهد در ادامه عنوان کرد: به عنوان مثال در سال های قبل این اتفاق مشابه برای شهرهرسین چندین بار رخ داد و هر بار همزمان با شدت یافتن بارندگی ها، کدورت آب سراب هرسین به قدری بالا می رفت که دیگر قابل شرب نبود و در این شرایط آب شبکه قطع می شد. حتی اگر توجه کرده باشید معمولا بعد از ترمیم شکستگی شبکه آب لوله کشی و برقراری جریان دوباره، در دقایق اولیه مقداری رنگ آب کدر است زیرا جریان به یکباره باز شده و به دلیل شوک وارده، آب با فشار وار شبکه می شود و رسوبات داخل لوله ها را می شورد و این باعث کدورت آب می شود.

چرا پروژه هانی کوان این همه سال طول کشیده؟

وی درباره طولانی شدن عملیات اجرایی پروژه هانی کوان گفت: این پروژه به دلیل تزریق قطره چکانی اعتبارات طولانی شده و دلیل دیگری نداشته است. البته طولانی شدن پروژه های آبرسانی به دلیل کمبود اعتبار، امری بی سابقه نیست. پروژه انتقال آب و تصفیه خانه شهر کرمانشاه سال های متمادی است که همچنان ادامه دارد و برای تکمیل آن به حدود ۱۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیازمند هستیم که با این مشکلات اقتصادی و اعتبارات محدود ممکن است انجام آن سال ها به درازا بکشد.

شهلایی با یادآوری این موضوع که عملیات اجرایی پروژه هانی کوان هنوز به اتمام نرسیده در ادامه بیان کرد: این پروژه برای تکمیل نیازمند احداث یک ایستگاه پمپاژ دیگر است که آب را از مخزن سراب هولی به مخازن دیگر به منظور تامین نیاز شهروندان ساکن نقاط مرتفع و نیمه مرتفع منتقل کند. البته یکی از این مخازن ساخته شده و بخش دیگری هم در حال ساخت است. با نرخ امروز پروژه برای تکمیل نیازمند بیش از ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبار جدید است.

وی تاکید کرد: علاوه بر این، سیستم فعلی هم نیازمند اضافه کردن یک مجموعه لوازم و امکانات سخت افزاری برای ارتقای تصفیه خانه و دقیق تر کردن کنترل ها است که انجام این بخش هم نیازمند تخصیص اعتبارات قابل توجهی است.

دلایل پروژه انتقال از داریان و چشمه بل

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمانشاه درباره طرح انتقال آب سد داریان و چشمه بل به شهر پاوه که جدیدا مطرح شده، عنوان کرد: خط انتقال سراب هولی و چشمه هانی کوان در بهترین حالت قادرند تنها آب شرب این شهر را تامین کنند و برای تامین آب حوزه های دیگر مانند صنعت و توسعه گردشگری، این شهرستان سخت نیازمند منابع جدید است.

وی گفت: پاوه یک منطقه گردشگری است و هر ساله درخواست هایی زیادی برای احداث مجموعه های بومگردی ارایه می شود که امکان تامین آب آن ها بسیار دشوار است و بخش صنعت این شهرستان هم به دلیل کمبود شدید آب قادر به توسعه و ایجاد ظرفیت های جدید برای اشتغال جوانان منطقه نیست. در این شرایط آب سد داریان در نشستی با حضور استاندار کرمانشاه توسط مشاوران محلی مطرح شد که آب منطقه ای هم با کلیات آن مشروط به اخذ تخصیص از وزارت نیرو و اختصاص اعتبار لازم از اجرایی شدن آن حمایت خواهد کرد.

شهلایی یادآور شد: در واقع موضوع اجرای طرح انتقال آب از سد داریان به پاوه به دلیل ضرورت هایی است که در بالا به آن اشاره شده است و اینکه برخی دلیل اجرای آن را ناموفق بودن پروژه انتقال هانی کوان عنوان می کنند، یک تصور کامل اشتباه است. البته این دو پروژه ( هانی کوان و سد داریان ) باید به شکل همزمان اتفاق بیافتد و به بهانه طرح جدید از تکمیل طرح انتقال آب هانی کوان و ارتقای کیفیت سیستم های موجود و رفع تهدیدات زیست محیطی غفلت نکنیم و به دنبال کسب اعتبارات برای آن باشیم.