به گزارش کردپرس، با تهاجم آمریکا به عراق در 20 سال پیش، بسیاری از مناطق عراق در هرج و مرج فرو رفت زیرا نیروهای اشغالگر آمریکایی با شورش مردم درگیر شدند و جوامع سیاسی و فرقه ای متعددی برای پر کردن خلاء قدرت در بغداد با یکدیگر رقابت کردند. اما کردها که به عنوان متحدان سرسخت آمریکایی ها تلقی می شدند، موقعیت سیاسی خود را تقویت کردند و سرمایه گذاری های خارجی را نیز جذب کردند.

  وجود مجموعه‌های بزرگ مسکونی، رستوران‌های فست فود، دفاتر املاک و سازه‌های بلند و نیمه تمام در بزرگراه‌های عریض در اربیل، مرکز منطقه نیمه خودمختار کردستان در شمال عراق از جمله ویژگی های این منطقه است.

بسیاری از نخبگان سیاسی و اقتصادی اقلیم کردستان، در منطقه‌ای در حومه شهر اربیل به نام دهکده آمریکایی زندگی می کنند. در این منطقه خانه ها قیمتی حدود 5 میلیون دلار دارند. این خانه ها باغ های سرسبزی دارند که در تابستان بیش از یک میلیون لیتر آب در روز مصرف می کنند.

ظاهر لوکس و تجملی اربیل با وضیعت آن در 20 سال پیش تفاوت زیادی دارد. در آن زمان، اربیل فقط یک مرکز استان بود که حتی یک فرودگاه هم نداشت.

پس از حمله آمریکا به عراق در سال 2003 که باعث سرنگونی صدام حسین شد، وضعیت به سرعت تغییر کرد. تحلیلگران می گویند که کردهای عراق - و به ویژه طبقه سیاسی کرد - بزرگترین ذینفعان کشمکشی در عراق بودند که برندگان کمی داشت.

این در حالی است که به دلیل فساد و جنگ قدرت بین دو حزب بزرگ کردی از یکسو و اربیل و بغداد، از سویی دیگر، شهروندان عادی کرد نفع زیادی از این تغییر وضعیت نبرده اند.

بسیاری از مناطق عراق در پی تهاجم آمریکا دچار هرج و مرج شد زیرا نیروهای آمریکایی اشغالگر با شورش‌هایی درگیر شدند و تشکل های سیاسی و فرقه ای متعددی برای پر کردن خلاء قدرت در بغداد با یکدیگر رقابت کردند. اما کردها که به عنوان متحدان سرسخت آمریکایی ها تلقی می شدند، موقعیت سیاسی خود را تقویت کردند و سرمایه گذاری های خارجی را نیز جذب کردند.

اربیل با استفاده از ثروت نفت به سرعت به یک شهر پررونق تبدیل شد. دو سال بعد، در سال 2005، در این شهر یک فرودگاه جدید افتتاح شد که با بودجه ترکیه ساخته شد و چند سال پس از آن نیز یک فرودگاه بین‌المللی توسعه یافت.

بلال وهاب، یکی از اعضای اندیشکده مؤسسه واشنگتن، گفت: به طور سنتی، «روایت کردها روایتی از قربانی شدن و شکایت است». اما از سال 2003 در عراق « داستان کردها دیگر اینگونه نیست بلکه آنچه هست، قدرت و توانمندی است.»

بعد از فروپاشی امپراتوری عثمانی پس از جنگ جهانی اول، در معاهده سور در سال 1920، به کردها وعده داده شد که یک کیان مستقل داشته باشند اما نه تنها این معاهده هرگز تصویب نشد بکه به مناطق مختلفی تقسیم شد. از آن زمان، شورش‌های زیادی بویژه در عراق و ترکیه رخ داده است. کردها در سوریه، با نیروهای تحت حمایت ترکیه نیز درگیر شده‌اند.

 اقلیم کردستان عراق در سال 1991 که ایالات متحده در پاسخ به سرکوب وحشیانه قیام کردها توسط صدام، منطقه پرواز ممنوع بر فراز آن وضع کرد، توانست امور خود را به دست بگیرد.

هوشیار زیباری، یکی از مقامات ارشد حزب دموکرات کردستان که در اولین دولت عراق پس از سقوط صدام به عنوان وزیر امور خارجه خدمت می کرد، گفت: «ما نهادهای مختص خودمان از جمله پارلمان و دولت را تاسیس کردیم. البته ما جنگ داخلی خود را نیز داشتیم که بر آن غلبه کردیم.

زیباری در مصاحبه ای در خانه کاخ مانند خود در مصیف- یک شهر تفریحی سابق در کوه های بالای اربیل که اکنون محل زندگی بسیاری از رهبران حزب دمکرات کردستان است- افزود: «تغییر رژیم در بغداد مزایای زیادی برای این منطقه به همراه داشته است. ”

عبداللطیف رشید، رئیس جمهور عراق از حزب اتحادیه میهنی کردستان، نیز ارزیابی درخشانی از تحولات پس از سال 2003 ارائه کرد. او گفت که کردها "یک عراق دموکراتیک و در عین حال نوعی ... خودمختاری برای خود" به ارمغان آوردند.

وی گفت با همراهی ایالات متحده «ما به اینها دست یافتیم... ما در بغداد به یک گروه قوی تبدیل شدیم».

قانون اساسی مصوب در عراق پس از تهاجم، وضعیت نیمه مستقل اقلیم کردستان را رسمیت داد. ترتیبات غیررسمی برای تقسیم قدرت در عراق تصریح می کند که رئیس جمهور عراق همیشه یک کرد، نخست وزیر یک شیعه و رئیس پارلمان یک سنی است.

اما حتی در منطقه کردستان عراق، میراث تهاجم پیچیده است. در حالی که اربیل و بغداد بر سر قلمرو و تقسیم درآمدهای نفتی با هم اختلاف دارند، دو حزب بزرگ کردی نیز برای کسب قدرت به رقابت با هم می پردازند.

در همین حال، اعراب و اقلیتهای مقیم اقلیم کردستان از جمله ترکمن‌ها و ایزدی‌ها و کردهایی که با حاکمیت ارتباط ندارند، احساس می‌کنند اگر با یکی از دو حزب کلیدی که به‌عنوان شکارچی فرصت‌ها در اقلیم کردستان عمل می‌کنند، ارتباط نداشته باشند، به حاشیه رانده می شوند.

از آنجایی که رونق اقتصادی در سال های اخیر رکود داشته، تعداد فزاینده ای از جوانان کرد هم به دلیل مسائل داخلی و هم به دلیل روندهای اقتصادی جهانی، در جستجوی فرصت های بهتر این منطقه را ترک کرده اند. بر اساس گزارش سازمان بین المللی کار، در سال 2021، 19.2 درصد از مردان و 38 درصد از زنان 15 تا 24 ساله در استان اربیل بیکار بوده و از چرخه آموزش رسمی خارج شده اند

بلال وهاب گفت که باید موفقیت اقتصادی اربیل پس از سال 2003 را با توجه به حیف و میل بودجه و حامی پروری احزاب در نظر گرفت.

او گفت: « وجود فساد در سیستم واقعاً پتانسیل رشد را تضعیف می کند.

قحطان ونداوی، رئیس محلی حزب جبهه ترکمن عراق در کرکوک- شهری نفت‌خیز که کردها، ترکمن‌ها و عرب‌های سنی در آن زندگی می‌کنند و بغداد و اربیل برای کنترل آن با هم رقابت کرده‌اند- از آنچه حمایت واضح نیروهای آمریکایی از احزاب کرد پس از تهاجم 2003 خواند، شکایت داشت.

ترکمن ها از نظر جمعیت سومین گروه قومی در عراق هستند که حدود 3 میلیون نفر جمعیت دارند اما هیچ منصب دولتی بالایی ندارند و تنها تعداد انگشت شماری از کرسی های پارلمان را در اختیار دارند.

آمریکایی‌ها یک استاندار کرد را برای مدیریت استان کرکوک منصوب کردند. ونداوی گفت: ادارات و نهادهای امنیتی مهم به احزاب کرد واگذار شد.

برخی از گروه‌های کرد نیز در نظم جدید پس از سال 2003 که تثبیت قدرت دو حزب کردی بزرگ را در پی داشت، از دور خارج شدند.

علی باپیر، رئیس حزب جماعت عدالت کردستان، یک حزب اسلامگرای کرد، گفت که دو حزب حاکم "با افرادی که به (آنها) تعلق ندارند به عنوان شهروندان درجه سوم و چهارم برخورد می کنند.

باپیر دلایل دیگری برای دلخوری از ایالات متحده دارد. اگرچه او علیه حکومت حزب بعث صدام مبارزه کرده بود اما نیروهای ایالات متحده که در سال 2003 وارد عراق شدند، او و حزبش را به ارتباط داشتن با گروه های افراطی متهم کردند. ایالات متحده اندکی پس از تهاجم به عراق، مقرهای حزب علی باپیر را بمباران کرد و سپس او را دستگیر و به مدت دو سال زندانی کرد.

کردهایی که در سیاست دخالت ندارند، نگرانی های دیگری، عمدتاً از جنس اقتصادی دارند.

تارا چلبی 40 ساله در حال گردش با مادر و خواهرش و دو تن از دوستانش در پارک بزرگ سامی عبدالرحمن- که زمانی در زمان صدام یک پایگاه نظامی بود- تصدیق کرد که "وضعیت امنیتی عالی است."

اما او فهرستی از گلایه‌های دیگر از جمله میزان بالای بیکاری، قطع یارانه‌های دولت منطقه‌ای برای سوخت و تأخیر و کاهش مکرر حقوق کارمندان دولتی برای افرادی مانند او را بیان کرد.

او گفت: «هنوز مشخص نیست که آیا دولت اقلیم کردستان حقوق این ماه را پرداخت خواهد کرد یا خیر.

در همان نزدیکی، گروهی از دانشجویان دانشگاه گفتند که امیدوارند بتوانند مهاجرت کنند.

یک جوان 22 ساله که نام کوچک خود را گالا ذکر کرد، گفت: «پیش از این سخت کار کردن برای کسب موفقیت در زندگی کافی بود. «اگر خوب درس می‌خواندی و نمرات خوبی می‌گرفتی...میتوانستی حداقل یک فرصت خوب و یا یک شغل خوب به دست بیاوری اما الان وضعت خیلی فرق کرده. باید ارتباطات داشته باشید.»

صدها کرد عراقی در سال 2021، به امید عبور از لهستان یا دیگر کشورهای همسایه اتحادیه اروپا به بلاروس هجوم بردند. بلاروس در آن زمان، در تلاشی آشکار برای تحت فشار قرار دادن اتحادیه اروپا با ایجاد موجی از مهاجران، به راحتی ویزای توریستی صادر می کرد.

بلال وهاب در این‌باره گفت کسانی که رفتند از طبقه متوسط ​​بودند و می توانستند بلیط هواپیما و هزینه های سفر به صورت قاچاق را بپردازند.

او گفت: «از نظر من، این پدیده با فقر مرتبط نیست بلکه اساساً مربوط به نسل جوان کرد است که دیگر واقعاً آینده ای برای خود در این منطقه نمی بینند.

منبع: خبرگزاری آسوشیتدپرس

سرویس جهان