ترکیه در حال آماده شدن برای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی خود است که قرار است در 14 می برگزار شود. به مناسبت صدمین سالگرد جمهوری ترکیه، این انتخابات از اهمیت زیادی برای ارزش های نمادین و پیامدهای مشخصی که برای آینده ترکیه دارد، برخوردار است. نامزد اصلی اپوزیسیون، کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق (CHP) است، رهبر حزبی که در 29 اکتبر 1923 تاسیس شده است. CHP ائتلافی متشکل از شش حزب مخالف را رهبری می کند که همه انها مشتاق هستند با پایان دادن به حکومت 20 ساله رئیس جمهور رجب طیب اردوغان و لغو سیستم ریاست جمهوری اقتدارگرا که در سال 2018 وضع شده است، تاریخ سازی کنند.
در واقع، انتخابات نبرد بین سه ائتلاف است. بلوک اپوزیسیون یک گروه ایدئولوژیک با طیف های سیلسی متفاوت است. این "جدول شش نفره" به رهبری CHP شامل حزب کوچک لیبرال دموکراتیک دموکراسی و پیشرفت (Deva) و حزب دموکرات (Demokrat Parti) و همچنین حزب اسلامگرای آینده "اسلامگرای نرم به رهبری احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه سابق AKP است. با این حال، شریک اصلی CHP، حزب ملی گرای خوب، انشعابی از MHP راست افراطی به رهبری رهبر ملی گرای کاریزماتیک مرال اکشنر است. اکشنر تنها رهبر زن حزب ترکیه، بجز رهبری دوگانه HDP است که یک رئیس مشترک آن همیشه یک زن است.
صرف نظر از نتیجه انتخابات، باید به کمال قلیچدار اوغلو برای مدرن سازی CHP، که به طور سنتی یک حزب ملی گرا و تا حدودی نخبه گرا بوده است، تبریک گفت. تحت رهبری قلیچدار اوغلو، CHP گفتمانی فراگیر نسبت به محافل محافظه کارانه ایدئولوژیک را پذیرفته و نقشی ارتباطی را ایفا کرده است. همچنین لحنی صلح طلبانه نسبت به کردها اتخاذ کرده است. یکی دیگر از دستاوردهای قابل توجه، موفقیت در حفظ ائتلاف اپوزیسیون متنوع است، با وجود نزدیک شدن به فروپاشی در مارس 2023 به دلیل اختلاف بر سر نامزدی قلیچداراوغلو برای نامزد مشترک ریاست جمهوری که اپوزیسیون را تا مرز فروپاشی برد. با وجود ائتلاف سازی ماهرانه اپوزیسیون، باید منتظر ماند که ایا این استراتژی برای تغییر نتیجه کافی خواهد بود.
در تلاش برای جمع آوری نیروهای ملی گرا و محافظه کار علیه این "ائتلاف اصلاحات"، اردوغان آنچه را که احتمالا محافظه کارترین و اسلامی ترین ائتلاف در تاریخ سیاسی ترکیه است، گرد هم اورده است. علاوه بر حزب عدالت و توسعه خود اردوغان ، ائتلاف شامل حزب حرکت ملی (MHP)، یک حامی قدیمی حاکمیت، به رهبری رهبر کهنه کار راست افراطی دولت باغچلی، که در سال های اخیر اساسا دستور کار خود را به نفع پیروی از رهبری اردوغان رها کرده است.
AKP و MHP در حال حاضر توسط حزب جدید رفاه اسلامی، یک حزب کوچک فوق العاده محافظه کار به رهبری فاتح اربکان، پسر پیشگام اسلامگرای سیاسی ترکیه، نجم الدین اربکان حمایت می شوند. ائتلاف فوق العاده محافظه کار اردوغان همچنین شامل حزب هوداپار، یک حزب اسلامی کرد با ارتباط قوی با حزب الله ترکیه، یک سازمان تروریستی است که برای قتل کردهای چپ و افسران پلیس ترکیه بدنام شده است. حزب هوداپار ( Huda par ) از آموزش زبان کردی در مدارس دولتی و ساختار حکومتی غیر متمرکز حمایت می کند، هر دو حزب، MHP و حزب هوداپار اهدافی مانند جدایی طلبی کردها را تهدیدی برای دولت واحد ترکیه می دانند. این گروه ملی گرا-اسلامی توسط یک حزب کوچک به نام چپ دموکراتیک (DSP) همراه است. رهبر فعلی این حزب با نگاهی کورکورانه به این باور رسیده که در سمت پیروز انتخابات هستند.
ائتلاف انتخاباتی سوم و نهایی توسط حزب دموکراتیک خلق (HDP) که حزب سیاسی اصلی کردها است به نمایندگی از جمعیت کرد، همراه با چندین حزب کوچک چپ، رهبری می شوند. مهمترین تصمیم HDP این بود که نامزد ریاست جمهوری خود را معرفی نکند و به جای آن حمایت خود را از قلیچدار اوغلو نشان دهد. به طور گسترده این باور بین صاحب نظران وجود دارد که رئیس جمهور بعدی به بخش عمده ای از رای کردها برای شکست دادن رقیب خود در دور دوم انتخابات که در 28 مه برگزار می شود، نیاز دارد.
این انتخابات بی سابقه است، به عنوان مثال، اگر اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری شکست بخورد، او اولین رئیس جمهوری خواهد بود که از زمان تاسیس سیستم دولتی اقتدارگرا در سال 2018، کرسی خود را خالی می کند. در انتخابات شهرداری سال 2019، هیئت عالی انتخابات (YSK) پس از درخواست حزب عدالت و توسعه، پیروزی انتخاباتی اکرم امام اوغلو در استانبول را لغو کرد و در نتیجه مجبور به تکرار انتخابات شد. اپوزیسیون این بار با اختلاف بیشتری پیروز شد و اردوغان در نهایت مجبور به پذیرفتن نتیجه انتخابات شد. با این حال، در انتخابات ریاست جمهوری اینده، تغییر در نظام کشور مستلزم تحول بنیادی در قوانین سیاسی است و نه فقط یک فرد جدید در راس هرم قدرت. و در جهت نیل به این هدف، احزاب مخالف متعهد به بازگرداندن سیستم پارلمانی شده اند. با توجه به اینکه انتظار می رود رقابت برای ریاست جمهوری نزدیک دنبال شود و هیچ یک از چهار نامزد بیش از 50 درصد آرا را به دست نیاورند، دور دوم معادلات را به طور کامل تغییر می دهد. پیش بینی اینکه اردوغان چگونه به یک شکست پاسخ خواهد داد دشوار است، زیرا هیچ الگوی تاریخی برای پیروی وجود ندارد. ما فقط می توانیم گفته های صاحب نظران را بر اساس شخصیت و اقدامات قبلی او بسنجیم، که نشان می دهد او هر کاری برای ماندن در قدرت انجام می دهد.
بنابراین اصرار پیش بینی شده رئیس جمهور اردوغان برای ماندن در راس قدرت، احتمالا فشار سنگینی بر نهادهای کلیدی مانند YSK وارد می کند. به همین دلیل، سوال مهم این است که تا چه حد هنوز نهادهای حاکمیتی مستقل از دولت وجود دارند. بر اساس اظهارات اخیر رئیس دادگستری، زوهو ارسلان، که در حضور اردوغان بر استقلال دادگاه تاکید کرد و اظهار داشت که قضات از هیچ چیز جز خدا نمی ترسند، به نظر می رسد دادگاه یکی از این نهادهایی است که مستقل از رئیس جمهور فعلی عمل می کنند.
صرف نظر از نفوذ اردوغان در نهادهای انتخاباتی، اردوغان در مبارزات انتخاباتی خود به دو استراتژی اصلی متکی است. اول، او بر دستاوردهای دولت خود مانند توسعه زیرساخت های داخلی و برجسته شدن ترکیه در سیاست جهانی تاکید می کند. دوم، او و کابینه اش، همراه با رسانه های طرفدار دولت، قلیچدار اوغلو و احزاب مخالف را به داشتن روابط با دشمنان ترکیه، از جمله حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و جنبش گولن، که مسئول کودتای 2016 بود، متهم می کنند. با انجام این کار، اردوغان خود را به عنوان تنها نامزدی که قادر به مبارزه با تهدیدات داخلی و خارجی است، معرفی می کند.
در حالی که کمپین اردوغان بر برجسته کردن دستاوردهای دولت خود و متهم کردن مخالفان به داشتن روابط با دشمنان دولت تمرکز دارد، قلیچدار در حال شکستن بسیاری از تابوها و اشاره به ناگفته ها است. به عنوان عضوی از اقلیت بزرگ علوی ترکیه (که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد جمعیت را تشکیل می دهد)، قلیچداراوغلو آشکارا پیشینه خود را تایید می کند. او تاکید می کند که آنچه که جامعه ترکیه نیاز دارد، مردمی خوب و نجیب، صرف نظر از فرقه یا پیشینه قومی آنهاست. این پیام به طور مستقیم با روایت اکثریت سنی حامی اردوغان و حزب عدالت و توسعه که اشاره کرده اند که پیشینه علوی قلیچداراوغلو او را مشکوک می کند، مطابقت ندارد.
بدون شک آینده سیاسی ترکیه، به ویژه نوع نظام سیاسی و سیاست خارجی ان، برای سایر کشورها، به ویژه متحدان این کشور در ناتو و کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بسیار مهم است.روسیه به این باور رسیده که در قدرت ماندن اردوغان در جهت حفظ و ارتقای منافع روسیه با تضمین حفظ ارتباط با ترکیه خواهد بود. با این حال، سیاست خارجی از جمله مباحث خارج از مبارزات انتخاباتی بلوک اپوزیسیون است، زیرا بر مسائل داخلی و برقراری مجدد سیستم سیاسی پارلمانی تمرکز دارد. از سوی دیگر، اردوغان عمدتا قصد دارد خود را به عنوان تنها نماینده ای جلوه دهد که می تواند ارتقای موقعیت ترکیه در سیاست جهانی را تضمین کند .
با توجه به آنچه گفته شد این باور صحیح که انتخابات به عنوان یک رفراندوم برای رهبری اردوغان عمل می کند وجود دارد. هر دو ائتلاف فاقد انسجام ایدئولوژیک قابل توجهی هستند، بنابراین عامل تعیین کننده، در نهایت، پذیرش یا رد اردوغان است. با این حال این حقیقت که رژیم اقتدارگرای اردوغان توسط یک کادر ایدئولوژیک مبتنی بر یک مدل اقتصادی سرمایه داری تقویت می شود که وفاداران را با انگیزه های مادی وسیع برای اطمینان از ادامه آن حفظ می کند.
به طور کلی، در نتیجه این انتخابات تاریخی اتفاقات مهمی خواهد افتاد به طور مثال، ایا در صورت شکست احتمالی اردوغان، او نتیجه را می پذیرد یا وفاداران او در برابر نتیجه مقاومت خواهند کرد؟ ارتش چگونه به یک نتیجه مورد مناقشه یا یک دوره احتمالی عدم اطمینان داخلی پاسخ خواهد داد؟ اگر اردوغان پیروز شود، آیا امیدی به بازگشت به لیبرال دموکراسی در ترکیه وجود دارد؟ همانطور که به آینده نگاه می کنیم، یک چیز قطعی است: ما باید برای همه سناریوها، از جمله دوران آشفته تحول، آماده باشیم.
منبع: www.e-ir.info
نظر شما