انتخابات پیش روی ترکیه یکی از حساس ترین انتخابات تاریخ این کشور است. در این انتخابات 3 نامزد ریاست جمهوری یعنی رجب طیب اردوغان رئیس حزب عدالت و توسعه (AKP)، کمال قلیچدار اوغلو رئیس حزب جمهوری خواه خلق (CHP) و سینان اوغان نامزد مورد حمایت ملی گرایان ترک شرکت دارند. نامزد چهارم محرم اینجه رهبر حزب تازه تاسیس میهن روز گذشته کناره گیری خود را از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد.

کدام احزاب و ائتلاف ها در این انتخابات شرکت دارند؟

در انتخابات 28 مین دوره پارلمان ترکیه، 26 حزب در قالب 5 ائتلاف که از میان آنها 3 ائتلاف اصلی بیشترین طرفداران را دارند، شرکت می کنند.

ائتلاف جمهور / ائتلاف حاکم

ائتلاف جمهور متشکل از دو حزب اصلی AKP و حرکت ملی (MHP) به علاوه دو حزب کوچکتر و اسلامگرای مطالبه آزاد (هداپار) به رهبری زکریا یاپیجی اوغلو، حزب رفاه نو به رهبری فاتح اربکان، است. 

در میان این ائتلاف دو حزب کاملا مخالف یکدیگر وجود دارد که رهبرانشان در مجامع عمومی نیز با یکدیگر دست نمی دهند و گفتگو نمی کنند، حزب ملی گرای افراطی MHP و حزب اسلام گرای کرد هدا پار.

ائتلاف ملت / ائتلاف اپوزیسیون

ائتلاف دوم ائتلاف اپوزیسیون موسوم به ائتلاف ملت است که از جهت رسمی دارای دو حزب خوب و CHP است و به طور غیر رسمی شامل 6 حزب است که با نام اپوزیسیون ششگانه یا میز ششگانه نیز شناخته می شود. ائتلاف اپوزیسیون متشکل از حزب جمهوری خواه خلق (CHP) به رهبری کمال قلیچدار اوغلو، حزب خوب (İP) به رهبری مرال آکشنر، حزب سعادت به رهبری تمل کاراملا اوغلو، حزب دموکرات ترکیه (DP) به رهبری گلتکین اویسال، حزب دموکراسی و پیشرفت (DEVA) به رهبری علی باباجان، و حزب آینده (Gelecek Partisi) به رهبری احمد داوود اوغلو، است. این احزاب طیف های مختلفی از احزاب سیاسی را از راست تا میانه رو و چپ نمایندگی می کنند. نامزد آنها کمال قلیچدار اوغلو است و قرار است سیستم پارلمانی تقویت شده را به ترکیه بازگردانند و پست نخست وزیری را نیز دوباره احیا کنند و مرال آکشنر نیز نامزد پست نخست وزیری آنها است. بنابراین هدف اصلی این شش حزب تغییر ساختاری دولت و بر اندازی نظم تک نفره اردوغانی است.

ائتلاف کار و آزادی / HDP و دوستان چپ گرای آن

ائتلاف سوم، ائتلاف کار و آزادی است. ائتلاف کار و آزادی متشکل از شش حزب سیاسی چپ گرای ترکیه شامل حزب دموکراتیک خلق ها (HDP)، حزب زحمتکشان (EMEP)، فدراسیون شوراهای سوسیالیست (SMF)، حزب آزادی اجتماعی (TÖP)، حزب حرکت زحمتکشان (EHP)، و حزب کارگر (TİP)، است. پس از این که دادگاه قانون اساسی ترکیه به درخواست HDP برای به تعویق انداختن پروسه دادگاه انحلال حزب به پس از انتخابات پاسخ رد داد، این حزب نمایندگان خود را با نام حزب چپ سبز به هیات عالی انتخابات ترکیه معرفی کرد. نمایندگان سایر احزاب به جز حزب کارگر نیز زیر چتر نام حزب چپ سبز به پارلمان می روند. بنابراین نام HDP در میان احزاب شرکت کننده در انتخابات پارلمان دیده نمی شود. این ائتلاف که بیشتر اقلیت های قومی، زبانی، نژادی، دینی و سیاسی ترکیه را نمایندگی می کند، در انتخابات پیش رو با هدف ایجاد تغییر بزرگ از نامزدی کمال قلیچدار اوغلو نامزد اپوزیسیون ترکیه حمایت می کند. بدیهی است اگر حمایت این ائتلاف به ویژه کردها که در این ائتلاف جای می گیرند نباشد، اپوزیسیون شرایط رقابت با اردوغان را نخواهد داشت.

ائتلاف آتا و نامزد آن سینان اوغان 

از میان دو ائتلاف دیگر که هم در ترکیه و هم در خارج از این کشور کمتر شناخته شده هستند، باید از ائتلاف آتا همچنین دو شخصیت بسیار مهم این ائتلاف نام برد. یکی از آنها سینان اوغان، است؛ نامزد سوم انتخابات ریاست جمهوری که یک آکادمیسین برجسته با پروژه های اقتصادی حرفه ای است و دیدگاه های ملی گرایانه ترکی دارد. دیگری امید اوزداغ رهبر ناسیونالیست افراطی حزب تازه تاسیس ظفر است. هر دوی این افراد از دامن MHP بیرون آمده اند. یکی از آنها (اوغان) با زبانی بسیار بی نقص و آکادمیک با مخاطبان خود سخن می گوید و دیگری (اوزداغ) همان حرف ها را با ادبیات پوپولیستی به زبان می آورد. حزب ظفر و رهبر آن از نامزدی اوغان حمایت می کنند و طرفداران آنها نیز طرفداران ریخته شده احزاب AKP، MHP و CHP همچنین حزب خوب هستند. 

ائتلاف آتا و شخص سینان اوغان که رایی ندارند چرا به مصاف انتخابات می روند؟

این ائتلاف تنها دو درصد آرا را به دست می آورد. با این حال ممکن است بپرسید که آنها چرا به مصاف انتخابات می روند؟ به احتمال زیاد برای شناخته شدن تا انتخابات بعدی، همچنین به دست گرفتن مدیریت حزب MHP، یکی از احزاب قدیمی ملی گرای ترک ترکیه که حالا چند سالی هست شریک ائتلاف اردوغانی شده است. آنها اعتقاد دارند که باید حزبشان را باز پس گیری کنند. 

یکی از اهداف مهم این حزب، همچنین اساس تبلیغات انتخاباتی آنها بازگرداندن مهاجران سوری و باقی مهاجران و پناهجویان ساکن در ترکیه به کشورهای خودشان است. آ«ها با فروش ملک و اعطای شهروندی به خارجی ها به شدت مخالف هستند. 

چه تعداد رای دهنده در این انتخابات شرکت می کنند؟

64.1 میلیون رای دهنده در ترکیه و خارج از کشور حق شرکت در این انتخابات را دارند. از این تعداد، 32.3 میلیون رای دهنده زن و 31.8 میلیون مرد هستند. از این رقم، نزدیک به یک میلیون نفر معلول هستند، و تقریباً 3.2 میلیون رای دهنده بالای 75 سال سن دارند. انتخابات خارج نشین ها در روزهای گذشته در 74 کشور مختلف برگزار شد و در 9 می، رای گیری در خارج از کشور به پایان رسید و حالا رای های خارجی ها در یک مخزن با در آهنی و 5 قفل بزرگ و شمار زیادی بادیگارد نگهداری می شوند.

مقررات انتخابات و ممنوعیت ها

دو روز به انتخابات 14 می مانده است. تبلیغات انتخاباتی فردا شنبه 13 می در ساعت 6 عصر به پایان می رسد. انتشار هر گونه نظرسنجی از 10 روز پیش از انتخابات ممنوع شده است.

ساعت رای گیری از ساعت 8 صبح تا ساعت 5 بعد از ظهر روی 14 می خواهد بود. حوزه های رای گیری به‌طور سنتی در مکان‌های عمومی مانند مدارس برقرار می‌شوند. تعداد رای دهندگان در یک مرکز رای دهی در شهرها و شهرستان ها بین 360 تا 380 نفر خواهد بود، در حالی که در روستاها تعداد رای دهندگان برای هر شعبه رای دهی می تواند به 400 نفر هم برسد. 

هر شهروند ترکیه که می تواند رای بدهد، آدرس محل رای دادن خود را در طی هفته گذشته از طریق پیامکی دریافت کرده است. یعنی هر کسی باید در حوزه ای که از قبل مشخص شد رای بدهد در شهر و محل زندگی خود.

در روز انتخابات فروش نوشیدنی های الکلی از ساعت 6 صبح تا 12 شب ممنوع خواهد بود. بسیاری از مکان های تفریحی بسته یا محدود به صرف غذا برای مشتریان خواهد بود. قهوه خانه ها، چایخانه ها و کافی نت ها در روز انتخابات تعطیل خواهند بود. مراسم عروسی تنها بعد از ساعت 6 بعد از ظهر اجازه برگزاری دارد. همچنین مدارس روز دوشنبه 15 می یعنی یک روز پس از انتخابات تعطیل هستند.

هیات عالی انتخابات که قوانین و مقررات مربوط به انتخابات را تعیین می کند، هرگونه برآورد و اظهار نظر در مورد نتایج انتخابات را توسط مطبوعات یا رسانه ها تا ساعت 6 بعد از ظهر ممنوع کرده است. از آن زمان تا ساعت 9 شب، اخبار و اطلاعیه های مربوط به انتخابات توسط خود این نهاد منتشر می شود. در حالی که بعد از ساعت 9 شب، همه رسانه ها مجاز به اعلام نتایج انتخابات خواهند بود. 

اگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری هیچ کدام نتوانند 50 درصد آرا را به دست بیاورند آنگاه انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم یعنی دو هفته بعد به تاریخ 28 می خواهد رفت. 

آیا احتمال تقلب در این انتخابات وجود دارد؟ 

بله، احتمال انواعی از تقلب در این انتخابات وجود دارد به ویژه در مناطق جنوب و شرق ترکیه که حزب چپ سبز در آن فعال است و به دلیل این که این حزب در پارلمان ترکیه صاحب کرسی و فراکسیون نیست حق داشتن مامور در پای صندوق های رای را ندارد. با این حال حزب چپ سبز هماهنگی هایی را با اپوزیسیون ترکیه در جهت مقابله با این امر انجام داده است. به علاوه شمار زیادی از شهروندان به عنوان ناظر انتخاباتی در پای صندوق ها هستند. احتمال تقلب به شکل های مختلفی ممکن است، چنانچه برخی رسانه ها در روزهای اخیر از تقلب انتخاباتی گسترده به وسیله دولت در انتخابات محلی پیشین در کردستان ترکیه خبر دادند. این تقلب با حضور شمار زیادی از افراد نظامی در منطقه و رای دادن آنها در حوزه ای که ساکن آن نیستند رخ داده بود. شکل دیگر تقلب نیز تهدید یا تطمیع رؤسای عشیره های بزرگ کرد و عرب ساکن شرق و جنوب شرقی ترکیه است. همچنین اخباری وجود دارد که در انتخابات پیشین برخی افراد بارها رای داده اند. به همه این ها شمار مفقودانی را اضافه کنید که در زلزله های اخیر ناپدید شده اند و نام آنها در فهرست جان باختگان نیست. به علاوه شهروندان سوری که در سال های اخیر به یکباره تابعیت دولت ترکیه را گرفته اند و به شدت طرفدار حزب حاکم هستند. هنوز اطلاعی از شمار دقیق این افراد در دست نیست اما آنها نیز قابل ملاحظه هستند.

با همه این احوال، احتمال وقوع تقلب بسیار گسترده شبیه جا به جایی صندوق های رای و ناپدید شدن آنها کم است زیرا در حال حاضر 30 نماینده از اتحادیه اروپا برای نظارت بر روند انتخابات در این کشور حضور دارند. همچنین هزاران نفر از وکلا و اعضای احزاب مختلف وظیفه مراقبت از صندوق های رای را بر عهده دارند.