به گزارش کردپرس، حزب غیرقانونی اعلام شده کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک اواخر روز سه‌شنبه این هفته اعلام کرد که به آتش‌بس یکجانبه اعلام شده خود در پی وقوع زلزله‌های ماه فوریه پایان داده است. این اقدام نشان‌دهنده تشدید موضع شبه‌نظامیان پ.ک.ک است که پیامدهای بالقوه‌ای، هم برای جنبش سیاسی کرد در داخل ترکیه و هم برای حضور نیروهای آمریکایی در سوریه خواهد داشت.
این گروه که بیشتر با حروف اختصاری پ.ک.ک شناخته می شود، تشدید حملات ترکیه علیه شبه‌نظامیانش در سوریه و عراق و همچنین ادامه انزوای عبدالله اوجالان، رهبر زندانی آن را دلایل اصلی توقف آتش‌بس اعلام کرده است.
حقیقت این است که پ.ک.ک روی پیروزی اپوزیسیون ترکیه در انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری حساب کرده بود. اگرچه آتش بس یکجانبه این گروه در شکل یک حرکت انسانی ظاهر شد اما هدف از آن تسهیل اتحاد انتخاباتی بین بلوک شش حزب مخالفان ترکیه به رهبری کمال کیلیچداراوغلو بود که در این انتخابات، در مقابل رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه شکست خورد. اردوغان نیز به نوبه خود، از درخواست‌های پ.ک.ک از کردها برای حمایت از رقیبش، به عنوان همگرایی قلیچداراوغلو با « تروریستها» بهره برداری کرد.
پ.ک.ک امیدوار بود که پیروزی اپوزیسیون، در نهایت منجر به از سرگیری مذاکرات مستقیم صلح این گروه با دولت ترکیه شود. مذاکرات با پ.ک.ک در سال 2009 و توسط اردوغان آغاز شد اما در سال 2015 به دلیل امتناع حزب کردگرای دموکراتیک خلق ها یا (HDP) از حمایت از سیستم اجرایی ریاست جمهوری که به اردوغان اختیار تام می داد، شکست خورد.
اولین سؤالی که در مورد اعلام پایان آتش بس توسط پ.ک.ک به ذهن می رسد، این است که پایان آخرین آتش بس چه تأثیر عملی خواهد داشت. دیدگاه رایج این است که از نظر نظامی، این پیامد زیاد نیست. الهامی ایشیک، مفسر کرد که به دولت ترکیه در مورد مذاکرات صلح مشاوره می‌داد، گفت: «پ.ک.ک تا حد زیادی ظرفیت تهاجمی خود را، به ویژه در داخل ترکیه از دست داده است». وی افزود اما ستیزه جویان می توانند به ترور شهری متوسل شوند و صنعت گردشگری چند میلیارد دلاری ترکیه را هدف قرار دهند.
یاشار چیا، یکی از فرماندهان پ‌ک‌ک، در روز 5 ژوئن به همین نکته اشاره کرد. او در اظهارنظری که در رسانه فرات نیوز طرفدار پ.ک.ک انعکاس یافت، گفت: «هر کدام از جوانان کرد می توانند در شهرهای ترکیه با آنها طوری رفتار کنند که آنها با کردستان می کنند. اگر دشمن در سال 2023 اصرار بر ادامه جنگ داشته باشد، باید تمام ترکیه را به جهنم تبدیل کنیم.»
ترکیه از سال 2016 به طور قابل توجهی، جنگ خود علیه پ.ک.ک را تشدید کرده و سرزمین‌هایی را که یگان‌های مدافع خلق (YPG) متحد آن در شمال سوریه در اختیار داشتند، اشغال کرده است. همچنین تعداد زیادی از مقامات سطح متوسط و چندین مقام ارشد این گروه را در حملات هواپیماهای بدون سرنشین در سوریه و عراق کشته است. با این حال، غیرنظامیان مرتبط با پ.ک.ک نیز هدف قرار می گیرند. حسین آراسان، تبعه ترکیه و فعال کرد این کشور که به کردستان عراق پناهنده شده بود، روز جمعه گذشته، در شهر سلیمانیه به ضرب گلوله کشته شد.
وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد که مراکز تجمع «تروریستی» را در منبج و تل رفعت سوریه را که تصور می شد از سوی روسیه و دولت سوریه محافظت می شود، کشف و منهدم کرده است. اما در واقع، کنترل این دو منطقه در دست YPG و بازوی سیاسی آن است. ترکیب جمعیتی متشکل از کرد و عرب ساکن این دو شهر است. این وزارتخانه گفت 53 ستیزه جو در این عملیات کشته شده اند. نیروهای سوریه دموکراتیک تحت رهبری کردها- که متحد اصلی ایالات متحده در مبارزه با داعش در سوریه است- این ادعا را رد کرد.
ایالات متحده مدت‌هاست که مظلوم کوبانی، فرمانده کرد نیروهای دموکراتیک سوریه را که در گذشته، در داخل پ.ک.ک دارای موقعیت‌های بلندپایه‌ای بود، تحت فشار قرار داده تا این شبه نظامیان را برای اعلام آتش بس و کاهش تنش با ترکیه وادار کند. روابط ایالات متحده و ترکیه به دلیل همکاری وزارت دفاع آمریکا با نیروهای SDF و اعضای YPG آن به شدت دچار تنش شده است. آنکارا از امتناع واشنگتن به اعتراف در مورد ارتباط نزدیک نیروهای دموکراتیک سوریه با پ.ک.ک که در فهرست سازمان‌های تروریستی وزارت خارجه این کشور قرار دارد، خشمگین است.
مقامات آمریکایی در محافل خصوصی به این روابط اذعان می کنند و بر این باورند که هرگونه اقدام پ.ک.ک که باعث مرگ غیرنظامیان در ترکیه شود، دفاع از اتحاد ایالات متحده و نیروهای دموکراتیک سوریه را دشوارتر می کند. مقامات دولت بایدن اصرار دارند که 900 نیروی ویژه آمریکایی مستقر در سوریه، حداقل تا پایان دوره فعلی جو بایدن، در شمال شرق سوریه باقی بمانند. اگر نیروهای آمریکایی از این کشور خارج شوند، احتمالاً منطقه کردستان سوریه سقوط خواهد کرد.
چارلز لیستر، مدیر برنامه سوریه در مؤسسه خاورمیانه، معتقد است که پ.ک.ک می‌تواند اهداف خود را به شمال حلب منتقل کرده و «به کمپین‌های بمبگذاری های شهری که در سال‌های اخیر دیده‌ایم، روی بیاورد». لیستر افزود: «این رویکرد پ.ک.ک، حداقل می تواند تا حدی، منافع آنی نیروهای دموکراتیک سوریه را در مقابل تلاش‌های گسترده‌تر منطقه‌ای این گروه برای انتقام‌جویی علیه عملیات هوایی مؤثر ترکیه محافظت کند.»
لیستر گفت: «ترکیه برتری نظامی گسترده‌ای در برابر پ.ک.ک برای خود ایجاد کرده است اما پ.ک.ک در حال حاضر، ابزار محدودی برای پاسخ دادن به این برتری به جز تروریسم شهری ندارد. اما این اقدامات نتیجه ای جز تشدید اقدامات نظامی ترکیه ندارد.»
اعلام پایان آتش بس توسط پ.ک.ک. در حالی صورت گرفته که حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) استراتژی خود را مورد ارزیابی مجدد قرار داده است. ایشیک معتقد است که HDP احتمالاً به سمت انتخاب مسیری رادیکال تر خواهد رفت. او پیش‌بینی کرد: « لحن حزب تندتر خواهد شد و تمرکز آن بیشتر روی موضوعات کردی خواهد بود».
این امر نشان‌دهنده تغییر سیاست حزب و کنار گذاشتن تلاش‌های قبلی این حزب در دوران ریاست صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر سابق زندانی آن در پرداختن به مسائلی فراتر از مسائل کردها در جهت جذب رای دهندگان لیبرال در سراسر ترکیه است. حزب HDP برای اولین بار، در انتخابات ژوئن 2015 کرسی هایی را به دست آورد و مانع کسب اکثریت پارلمانی توسط حزب عدالت و توسعه یا (AKP) به رهبری اردوغان شد.
با این حال، آرزو یلماز، استاد دانشگاه ساکن اربیل و کارشناس امور کردها می‌گوید که تصمیم پ.ک.ک برای لغو آتش‌بس ممکن است برای بازگرداندن کارت عبدالله اوجالان به بازی باشد. امکان تماس با رهبر زندانی پ.ک.ک، به استثنای تماس تلفنی کوتاه او با برادرش، از ماه مه 2019 تاکنون وجود نداشته است. اگر اوجالان بتواند طرح آتش‌بس جدیدی ارائه دهد، این امر می‌تواند زمینه را برای گفتگوهای جدید با دولت ترکیه قبل از برگزاری انتخابات شهرداری های ترکیه در ماه مارس فراهم کند. اردوغان مترصد است استانبول را از چنگ مخالفانی که به پشتوانه آرای کردها آن را در اختیار گرفتند، بیرون بیاورد. اما پیروزی اردوغان در انتخابات اخیر، اپوزیسیون ترکیه را- که کردها انگیزه کمی برای حمایت مجدد از آن داشتند- شگفت زده کرد.
اعلام کناره گیری دمیرتاش از پرداختن به امور HDP در اوایل ماه جاری نیز می تواند در همین راستا باشد. اردوغان از او متنفر است. البته احساس آنها نسبت به هم متقابل است. غیبت او جوش زدن معامله را آسان تر می کند.
ایشیک چشم انداز ایجاد تغییر در مواضع اردوغان را ناچیز می داند اما روی این که «کارت اوجالان همیشه روی میز است»، موافق است. ایشیک گفت: به این ترتیب، ممکن است تشدید تنش با پ.ک.ک به منظور وادار کردن پ.ک.ک به انجام توافی با دولت ترکیه باشد که شرایط آن را دولت ترکیه تعیین کند.
منبع: المانیتور
نظر شما