کردپرس

آریز عبدالله عضو رهبری اتحادیۀ میهنی کردستان در گفتگو با کردپرس چهار محور مهم صحنۀ سیاسی اقلیم کردستان را تشریح کرد که عبارتند از: شکست پروژۀ «استقلال اقتصادی» در اقلیم کردستان، آزادی بیان و کار روزنامه‌نگاری در اقلیم کردستان، مشکلات در سطح رهبری احزاب، معاهدۀ لوزان و آیندۀ کردها.

متن گفتگوی کردپرس با آریز عبدالله در زیر آمده است:

شکست پروژۀ «استقلال اقتصادی» در اقلیم کردستان

موضوع استقلال اقتصادی، یکی از مسایلی است که با استدلال‌هایی از سوی صاحبان قدرت در اقلیم کردستان و با خودداری اربیل از تحویل نفت اقلیم کردستان به بغداد آغاز شد و به یکی از بزرگترین اختلافات میان اربیل و بغداد تبدیل شد. با صدور رأی دادگاه فرانسه و متوقف شدن صادرات نفت اقلیم کردستان از بندر جیهان، در نهایت، اقلیم کردستان در چارچوب بودجۀ 2023 عراق فدرال ملزم به تحویل نفت خود به بغداد شد و موظف است تا علاوه بر 50 درصد درآمدهای داخلی و غیرنفتی، روزانه 400 هزار بشکه نفت به بغداد تحویل دهد تا به سهم بودجۀ 12.67 درصدی خود از بودجۀ عراق دست یابد. با پیش آمدن چنین وضعیتی، بسیاری از ناظران معتقدند که پروژۀ استقلال اقتصادی، به شکست انجامیده است. دولت اقلیم کردستان به طور رسمی اعلام کرد که دیگر، مردم اقلیم کردستان موضوع بودجه و حقوق را از بغداد بخواهند زیرا دولت اقلیم دیگر قادر به پرداخت حقوق نیست. برخی از نمایندگان با انتقاد از وضعیت موجود، شکست دولت و تضیعف جایگاه قانونی اقلیم کردستان را ناشی از ناکارآمدی صاحبان قدرت و وجود فساد گسترده در نظام حکمرانی می‌دانند. مثنی امین نمایندۀ اتحاد اسلامی کردستان از اصطلاح «آش بتال» برای وضعیت کنونی دولت اقلیم کردستان استفاده کرده و معتقد است که دولت شکست خود را اعلام کرده است.

خبرگزاری کردپرس در مورد وضعیت اقتصادی اقلیم کردستان و پروژۀ موسوم به «استقلال اقتصادی» با آریز عبدالله عضو رهبری اتحادیۀ میهنی کردستان گفتگو کرد و به اعتقاد وی «به کاربردن اصطلاح «اقتصاد مستقل» از همان ابتدا، اشتباه بزرگی بود، زیرا اقلیم کردستان، اقلیمی مستقل نیست بلکه اقلیمی نیمه مستقل در چارچوب قوانین عراق است. اقلیم کردستان با عراق دارای یک اقتصاد، یک واحد پولی (دینار)، یک منبع درآمد و یک پرچم مشترک در سازمان ملل دارد. بر همین اساس من معتقدم که اصطلاح اقتصاد مستقل، اصطلاحی سیاسی و اقتصادی نیست بلکه اصطلاحی رسانه‌ای و تبلیغاتی برای مقطع مشخصی بود. زیرا ممکن نیست در چارچوب یک دولت، دو نوع اقتصاد وجود داشته باشد. اقتصاد مستقل به معنای دولت مستقل است. با این اوصاف، بنده این موضوع را به عنوان پروژه نمی‌بینم تا در مورد شکست خوردن آن اظهار نظر کنم. بلکه کاربد این اصطلاح صرفاً کارکردی تبلیغاتی برای نظام حکمرانی در اقلیم کردستان داشت».

آزادی بیان و کار روزنامه‌نگاری در اقلیم کردستان

انتقاد از آزادی بیان و کار روزنامه‌نگاری، از دیگر مواردی است که با برجسته شدن پروندۀ برخی از خبرنگاران مطرح شده و پس از صدور حکم دیگری برای یکی از روزنامه‌نگاران کرد زندانی، این انتقادها بالا گرفت. آریز عبدالله در مورد سطح آزادی بیان و کار روزنامه‌نگاری در اقلیم کردستان با توجه به سطح مطلوب آن در جهان، به کردپرس گفت: «بدون شک، بر اساس قوانین اقلیم کردستان آزادی بیان و آزادی رسانه‌ای تا حدود زیادی فراهم بوده است و اقدامات خوبی در جهت این موضوع برداشته بودیم اما در چند سال اخیر، نه تنها آزادی بیان متوقف شده بلکه حتی پسرفت هم داشته است. ما نه تنها خودمان به این پسرفت در آزادی بیان اعتراف می‌کنیم بلکه بلکه روزنامه‌نگاران، فعالان اجتماعی و حتی نهادهای بین‌المللی نیز از آن سخن می‌گویند و معتقدند که حق آزادی بیان در اقلیم کردستان پسرفت داشته است. سیر قهقرایی آزادی بیان در استانهای دهوک و اربیل بیش از سایر استانهای اقلیم کردستان به چشم می‌خورد. در این استانها اجازۀ برگزاری تجمع‌های اعتراضی و اظهار عقاید داده نمی‌شود و چندین خبرنگار و روزنامه‌نگار در اربیل، در زندان به سر می‌برند. اما ما تلاش می‌کنیم که این سیر قهقرایی آزادی بیان را در اقلیم کردستان متوقف کنیم و حتی در جهت پیشبرد فرایند آزادی اندیشه در اقلیم کردستان گام برداریم».

مشکلات در سطح رهبری احزاب

آریز عبدالله در مورد وجود مشکلاتی در سطح رهبری احزاب کردستانی به کردپرس گفت: «مشکلات در سطح رهبری احزاب در میان احزاب تمام دنیا وجود دارد. اما برخی از احزاب، دارای تأثیرگذاری هستند و هرگاه مشکل یا اختلافی در رهبری آن بوجود آید، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر تمام میهن و مردمان آن اثرگذار خواهد بود. ما انکار نمی‌کنیم که در گذشته مشکلاتی داشته‌ایم. با این وجود، خود را با اوضاع جدید مطابقت داده‌ایم. اگر شما فکر می‌کنید حزب دمکرات در ظاهر اختلافی در درون حزب ندارد، باید گفت خیر. چه در ظاهر و چه در محتوا اختلافات و مشکلات عمیقی در حزب دمکرات وجود دارد. نگرش و اعتقادات مختلف در این حزب زیاد است. اما ممکن است اختلافات و مشکلات این حزب مانند سایر احزاب کردستان آشکار و واضح نباشد».

معاهدۀ لوزان و آیندۀ کردها

صد سال از معاهدۀ لوزان می‌گذرد و کردها در کشور عراق، تجربه‌ای 32 ساله از دولتی نیمه مستقل در چارچوب عراق فدرال را پشت گذاشته‌اند. آریز عبدالله دربارۀ معاهدۀ لوزان و سرنوشت آیندۀ کردها به کردپرس گفت: «در مورد وضعیت کرد و صد سالگی معاهدۀ لوزان باید گفت: تمامی دولت‌هایی که بخشی از خاک آنان کردنشین است تنها راهشان آن است که از طریق گفتگو و دیالوگ، با مسألۀ کرد، تعامل کنند. یعنی هر سه دولت ایران، ترکیه و سوریه، با سیستمی مشابه با نظام عراق، تدبیری بیاندیشند تا حقوق اساسی کردها در آن تضمین شود. هر یک از این دولت‌ها که مسألۀ کردها را نادیده بگیرند از منظر اقتصادی، سیاسی و دیپلماسی متضرر خواهند شد. از این روی، زیان عدم دستیابی کردها به حقوق اساسی خود، تنها متوجه کردها نیست بلکه خود دولت‌ها و ملل مرتبط با این موضوع نیز متضرر خواهند شد. بر این اساس ما معتقدیم که لازم است سه کشور ایران، ترکیه و سوریه اقدامات جدی‌تری برای حل مسألۀ کردها بردارند و بر اساس وضعیت داخلی خود و در چارچوب قوانین اساسی خود از طریق دیالوگ در جهت تضمین حقوق کردها اهتمام ورزند و عراق نیز مشکلات باقی مانده در موضوع کردها مانند اجرای مادۀ 140 قانون اساسی و تشکیل شورای فدرالی را حل کند اما به طور کلی، وضعیت عراق با سه دولت دیگر (ایران، ترکیه و سوریه) متفاوت است».