به گزارش کردپرس به نقل از باسنیوز، «بهروز جعفر» دکتری روابط اقتصادی بین‌المللی و مدیر موسسه پژوهشی و تحقیقاتی مدیترانه در یک تحقیق آکادمیک از اهمیت گاز طبیعی اقلیم کردستان در آینده و تغییرات ژئوپلتیکی که به واسطه آن اعمال می‌شود و به عنوان فاکتور مهمی نقشه اقلیم کردستان را بر روی نقشه انرژی و گاز به وسعت زیادی ترسیم می‌کنند، خبر داد.
این پژوهشگر در ابتدای تحقیق خود به این موضوع اشاره کرده است که اگر اقلیم کردستان دیدگاه جدیدی برای امنیت انرژی در پیش بگیرد و نهادهای توانمندی ایجاد کند گاز طبیعی اقلیم کردستان این ظرفیت را دارد که تغییرات بزرگ ژئوپلتیکی به وجود آورد به طوری که بلوک غرب تلاش خواهند کرد جایگاه اقلیم کردستان در سطح منطقه‌ای مطرح و حفظ شود.
گاز طبیعی اقلیم کردستان
اقلیم کردستان دارای خطوط لوله‌ای نفتی به طول ۴۲۰ کیلومتر است که در پایان سال ۲۰۱۳ احداث شده‌اند این لوله‌ها با ظرفیت صادرات ۹۵۰ هزار بشکه نفت در روز طراحی شده‌اند.
به گزارش وزارت منابع طبیعی، اقلیم کردستان دارای ۲۰۰,۰۰۰ میلیارد فوت مکعب ذخایر گاز طبیعی است (حدود ۵.۷,۰۰۰ مترمکعب) اما واقعیت این است که اقلیم کردستان مدیریت ۲۵,۰۰۰ میلیارد مکعب گاز تایید شده و ۱۹۸,۰۰۰ میلیارد مکعب گاز تایید نشده را برعهده دارد منظور از منابع طبیعی تایید شده مقدار نفت و گازی است که ما درباره وجود آنها اطلاعات در اختیار داریم و بیشتر از ۹۰% از وجود آنها مطمئن هستیم ومنابع تایید نشده مقدار نفت و گازی هستند که از وجود آنها مطمئن نیستیم اما نشانه‌هایی وجود دارند که حاکی از وجود این منابع تایید نشده هستند و می‌شود با روشهای فنی نوین و پیشرفته آنها را نیز به مرحله تایید رساند.
پیش بینی ها حاکی از آن هستند که در آینده گاز طبیعی به بااهمیت ترین فاکتور بازارهای انرژی به خصوص در پیروی از سیاست به کارگیری کربن صفر و حفاظت از محیط زیست تبدیل خواهد شد.
در ماه سپتامبر سال ۲۰۲۱ ایالات متحده برای افزایش ظرفیت میدان گازی کورمور که به طرح K۲۵۰ مشهور است ۲۵۰ میلیون دلار از این میدان گازی حمایت مالی به عمل آورد انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۴ سطح تولید این میدان به ۷۵۰ میلیون فوت مکعب در روز افزایش پیدا کند و یکسال بعد از آن به سوی یک میلیارد فوت مکعب در روز قدم بردارد.
امارات متحده از طریق شرکتهای دانا گاز و کرسنت پترلیوم در میدان کورمور که شاهرگ اقتصادی اقلیم کردستان محسوب می‌گردد فعالیت می‌کند و روزانه به طور استاندارد ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز طبیعی تولید می‌کند.
در نیمه اول سال ۲۰۲۳ سطح تولید نفت در این میدان گازی به میزان ۶% برای تولید میعانات گازی افزایش پیدا کرده است همچنین این میدان بخش بزرگی از نیاز گاز مایع خانگی را تامین می‌کند در کل شرکت دانه گاز برای حدد ۵ میلیون شهروند اقلیم کردستان و عراق منبع تولید انرژی برق است.
این تحقیق نشان می‌دهد که سطح گاز طبیعی و نفت اقلیم کردستان قادر به رقابت در بازارهای جهانی است.
این درحالی است که در مقایسه با اقلیم کردستان عراق در نتیجه استخراج نفت ۶.۴۰۰۰ میلیارد فوت مکعب گاز به دست می‌آورد اما به گزارش سالیانه بانک مرکزی این کشور هر ساعت مبلغی معادل ۲۹۰ هزار دلار گاز به هدر می‌دهد که این مقدار در سال حدود ۲.۵ میلیارد دلار خواهد بود علاوه براین باعث آلودگی محیط زیست و تولید سموم در هوا می‌شود.
عراق در سال ۲۰۲۳ برای تامین ۱۵ استان مرکزی و جنوبی و برای فعالیت نیروگاههای تولید برق روزانه نیاز به ۲۵ تا ۳۰ میلون متر مکعب گاز دارد که به گفته متخصصان این حوزه به علت کاهش تولید انرژی سالانه حدود ۴۰ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد عراق وارد می‌شود. این خسارت شامل مبلغ سنگینی می‌شود که عراقی‌ها برای خرید انرژِی هزینه می‌کنند علاوه بر خسارتهای که به بخش صنعت و کشاورزی وارد می‌شود مشکلات سلامتی و بهداشتی هم به علت تدوام قطعی برق به وجود می‌ایند.
توافق میان ایران و عراق
در ماه ژوئیه سال ۲۰۲۳ عراق و ایران با هم توافق کردند که مبادلات کالا به کالا انجام دهند ایران گاز طبیعی در اختیار عراق قرار دهد درمقابل عراق هم ۲۵۰ هزار بشکه نفت به ایران ارسال کند اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که ایران چه نیازی به نفت عراق دارد در حالی که خود دارای ۱۵۷ میلیارد بشکه ذخایر نفتی است و چهارمین تولید کننده نفت جهان است؟ اما در یکی از بندهای این توافقنامه آمده است که حتی اگر ایران گاز به عراق ارسال نکند عراق باید این مقدار نفت را به ایران تحویل دهد!
این درحالی است که از سال ۲۰۲۱ اقلیم کردستان و ترکیه به یک اندازه و یک هدف روابط خود را با کشورهای حوزه خلیج فارس برقرار می‌کنند گزارشات حاکی از آن هستند که سران دولت اقلیم کردستان نقش مرکزی در عادی سازی روابط میان ترکیه و امارات متحده داشته‌اند اگرچه ممکن است این نقش، نقش اصلی نبوده باشد اما ارائه گزارش مبنی بر مشارکت دولت اقلیم کردستان در این مسئله سندی است برای این ادعا که دولت اقلیم کردستان نقش مرکزی را در این میان ایفا کرده است.
همراه با این رخدادها ایران و احزاب نظامی شیعه در عراق مستقیم و غیرمستقیم چندبار به بخشهای انرژی اقلیم کردستان حمله کرده‌اند از تاریخ اکتبر ۲۰۲۲ تا ژوئن سال ۲۰۲۳ سه بار با موشکهای کاتیوشا و پهباد به میدان گازی کورمور حمله شده است در تاریخ ۱۳ ماه مارس ۲۰۲۲ ایران تعداد ۱۲ موشک را به محل سکونت شیخ باز برزنجی در اربیل مالک گروه شرکتهای کار که- ۴۰% خطوط نفتی کردستان را شرکت کارگروه و ۶۰% دیگر را روس نفت صاحب هستند- شلیک کرد.
اقلیم کردستان _ خلیج فارس
این تحقیق به این موضوع هم اشاره کرده است که کشورهای حوزه خلیج فارس یا شورای همکاریهای خلیج فارس GCC می‌تواند نقش مهمی در جذب حمایت منطقه‌ای و جهانی برای اربیل ایفا کنند همچنین می‌توانند به عنوان بزرگترین تولید کننده انرژی در جهان مطرح شوند در حالیکه غرب تشنه منابع گازی است و جنگ اوکراین هم ادامه دارد.
این پژوهش این مسئله را هم مطرح می‌کند دیدارهای و گفتگوهای برگزار شده اقلیم کردستان با امارات متحده عربی نشان دهنده آن است که اقلیم کردستان می‌تواند با استفاده از روابط گرمی که اخیرا میان ترکیه و کشورهای شورای همکاریهای خلیج فارس ایجاد شده است شرایط ژئوپلتیک و سیستم اقتصادی منطقه را به نحو چشمگیری تغییر دهد.
این امر علاوه بر آن است که اقلیم کردستان از تعداد ۵۷ بلوک نفتی که در اختیار دارد تنها ۱۲ بلوک فعالیت می‌کنند از سال ۲۰۲۲ مقدار نفت صادراتی و تولید شده در اقلیم کردستان به بالغ بر ۱۵۸ میلیون بشکه رسیده است که روزانه در همه میدانهای نفتی ۴۳۳ هزار و ۷۲۶ بشکه نفت تولید شده است با این حال بر اساس اطلاعات به دست آمده تعدادی از پالایشگاههای نفتی مانند کلک، لاناز، بازیان و تاوکی ظرفیت روزانه آنها به ۲۶۵ هزار بشکه نفت می‌رسد برای مثال جدیدترین پالایشگاه که لاناز است ظرفیت پالایش ۷۵ هزار بشکه نفت را در روز دارد. اقلیم کردستان ۴ هزار و ۲۰۰ تا ۴ هزار و ۳۰۰ مگاوات برق تولید می‌کند که ۷۵% آن از طریق سوخت به دست می‌آید.
نتایج تحقیق
براساس نتایج حاصل شده از این تحقیق اقلیم کردستان برای حفظ امنیت انرژی به اعمال سیاستهایی با دیگاههای جدید نیاز دارد این دیدگاه نوین با رفع مشکلات داخلی اقلیم کردستان کلید می‌خورند نمی‌شود که مشکلات قدیمی را حل نشده باقی گذاشت و بحرانهای جدید هم به آنها اضافه کرد.
زمانی که می‌دانیم یک سازمان یا یک دولت ارزوهایی دارد پاسخ تعداد سه سوال اصلی را باید بدهد:
- این رویاها یا آروزها چه مواردی هستند که دولت برای رسیدن به آنها تلاش می‌کند؟
- مشکلاتی که دولت تلاش می‌کند آنها را برطرف نماید چه مشکلاتی هستند؟
- ما چه کسی و چه هدفی را دنبال می‌کنیم تا در خصوص آن فعالیت کنیم؟
بدون پاسخگویی به هرکدام از این سه موارد اگر دیدگاهی هم وجود داشته باشد این دیدگاه نواقضی دارد هرکدام از مراکز تولید کننده انرژی در شرق دریای سفید و کشورهای حوزه خلیج فارس می توانند با اقلیم کردستان برای ایجاد یک تحول ژئوپلتیک همکاری کنند.
در اینجا این تحقیق به منظور شناسایی منابع قدرت و منافع میهنی اقلیم کردستان از طریق اتخاذ سیاستی رئالیستی به افق‌های پیش روی کردستان در عرصه گاز طبیعی اشاره کرده است
انشقاق‌های داخلی اقلیم کردستان که باعث تضعیف توانمندیهای اقلیم کردستان شده است اختلافات مداوم با بغداد و تهدید ایران از موارد مشخصی هستند که اقلیم کردستان در زمان جهش ژئوپلتیکی با آنها روبرو خواهد شد.
براساس این تحقیق افزایش قدرت کشورهای حوزه خلیج فارس در عراق باعث برهم خوردن هژمونی ایران خواهد شد و احزاب سیاسی عراق را به حاشیه می‌کشاند به همین دلیل بهبود روابط با بغداد و حفظ تعدل و در نظر گرفتن ایران به سناریوی قابل انتظار برای اقلیم کردستان تبدیل می‌شود و همه سطوح فعالیت ها برای اقلیم فراهم می‌شوند.
نظر شما