به گزارش کردپرس، دلشاد انور مسئول بخش کردی سایت صدای آمریکا در صفحه رسمی فیسبوک نوشت اقلیم کردستان پولی از بغداد دریافت نمی‌کرد، دارای قدرت و نیروی خاصی بود همه مناطق مورد مناقشه را تحت کنترل خود داشت اداره فرودگاهها و گذرگاههای مرزی را بدون دخالت عراق بر عهده داشت و پس از پایان جنگ با داعش از حمایت قوی بین المللی برخوردار بود.
می توانیم سوال کنیم که پیامدهای رفراندوم چه مواردی بودند؟
تا قبل از برگزاری رفراندوم ترکیه و ایران دو سیاست مخالف هم را در قبال اقلیم کردستان اتخاذ کرده بودند اما برگزاری رفراندوم این دو کشور را برعلیه اقلیم کردستان متحد کرد تا باهم جلوی خطراتی که امنیت آنها را تهدید می‌کند را بگیرند.
باوجود مخالفت کشورهای مختلف بین‌المللی با برگزاری رفراندوم و هشدار در خصوص حمله عراق و کشورهای منطقه به کردستان باز هم این رفراندوم برگزار شد و شاهد نتایج آن هم بودیم.
یعنی رفراندوم تنها باعث ایجاد موضعی مشترک میان ایران و ترکیه نشد بلکه طرحی بود که  جوامع بین‌المللی را نیز تا اندازه‌ای از اقلیم کردستان دور کرد و سکوت آنها در قبال حملات ایران و ترکیه به خاک مناطق مورد مناقشه و بازپس گرفتن این مناطق را از سوی دولت عراق به دنبال داشت.
از این رو باید بگوییم که از دست دادن ۵۱% از خاک اقلیم کردستان، اتخاذ موضع مشترک عراق و ترکیه و همگرایی آنها نگرانی جوامع بین‌المللی از بی توجهی اقلیم کردستان به نظرات آنها، کناره‌گیری بارزانی از پست ریاست اقلیم کردستان، ایجاد خطر بر علیه مناطق مورد مناقشه در چارچوب خط (مدار) ۳۶، همچنین عمیق تر شدن بحرانهای اقتصادی در آن زمان که بعدها برای تامین بودجه مورد نیاز به ناچار بخشی از لوله‌های نفت به شرکت روز نفت فروخته شد، از دست دادن میدان‌های نفتی کرکوک از جمله پیامدهای منفی  برگزاری رفراندوم  در ان زمان بود اما شرایط ناخواسته کنونی اقلیم کردستان نیز که در ادامه به آن می پردازم از پیامدهای درازمدت برگزاری رفراندوم است.
در اینجا پرسش دیگری مطرح می‌شود آیا رهبران آن زمان اقلیم کردستان وقوع این وضعیت را پیش بینی نمی کردند؟
فکر نمی‌کنم که از وقوع این امر بی خبر بوده باشند اما بعضی عوامل باعث شد که پیامدهای منفی برگزاری رفراندوم جدی گرفته نشوند، من به عنوان یک خبرنگار چندین مقاله را قبل از برگزاری رفراندوم نوشته‌ام و اغی نوشته ها هنوز وجود دارند که اشاره کرده بودم در صورتی که این فرایند برگزار شود امکان تصرف کرکوک و مناطق مورد مناقشه وجود دارد.
با مسئولان زیادی از اتحادیه میهنی کردستان و حزب دمکرات کردستان در ان زمان دیدار کردم و از آنها پرسیدم اگر رفراندوم برگزار شود مناطق مورد مناقشه از دست خواهد رفت و اقلیم کردستان نیز به یک منطقه کوچک تبدیل خواهد شد آیا شما هم با این نظر موافق هستید؟
تعدادی زیادی از این مسئولین معتقد بودند که تهدید بزرگی متوجه ساختار اقلیم کردستان نخواهد بود ممکن است اتفاقاتی در مناطق مورد مناقشه روی دهند یعنی از خطرات بزرگی که در انتظار اقلیم کردستان بود بی خبر بودند!
چند روز پس از برگزاری انتخابات نجم الدین کریم استاندار وقت کرکوک کنفرانس خبری را در دفتر استانداری برگزار کرد بنده هم در این کنفرانس حضور داشتم از ایشان سوال کردم با توجه به اینکه رفراندوم برگزار شده است آیا احساس نمی‌کنید که امکان وقوع رویدادهای بزرگی وجود دارد؟ وی در پاسخ گفت: «بسیاری از مناطق رفراندوم را برگزار کرده‌اند در عمل انجام شده قرار گرفته‌اند و هیچ مشکلی پیش نیامده است.»
زمانی که پاسخ مسئولان اقلیم کردستان را شنیدم  برای انجام امر خبرنگاری به نزد احزاب شیعه عراق  رفتم همین سوال را هم از آنها نیز پرسیدم مشخص بود که آنها از وقوع رویداد بزرگی آگاه بودند. می گفتند منتظر باش ببین چه اتفاقی می افتد بیشتر مطمئن شدم که اتفاق بزرگی روی خواهد داد.

درست است آن زمان به این صورت مردم فریب دادند که گویا آمریکا و اسرائیل از رفراندوم و دولت کردستان حمایت می‌کنند یک فایل ویدیویی پخش شد که گویا انها برای حمایت کردن از ملت کرد آمده‌اند بدون آنکه چنین امری واقعیت داشته باشد تعدادی از مقامات بازنشسته نیز فرستاده شده بودند که گویا اینها طراح رفراندوم و دولت کرد هستند این هم بخشی از برنامه تحریک احساسات مردم بود.
تعدادی از احزاب کرد نیز در مقابل عمل انجام شده قرار گرفتند تا از رفراندوم حمایت کنند در غیر اینصورت  به مخالفت با استقلال متهم می‌شدند اما بعضی شخصیت‌های سیاسی هم بودند که شرایط پس از برگزاری رفرنداوم را پیش بینی می‌کردند.
اتحادیه میهنی در آستانه برگزاری رفراندوم در وضعیت نابسامانی به سر می برد بعضی از اعضای آن مخالف برگزاری رفراندوم و تعدادی زیادی از آنها از این انجام این امر حمایت می‌کردند این فرصت خوبی برای بارزانی بود تا از طریق حمایت‌های انجام گرفته بقیه را هم مجبور به موافقت کنند، همین کار را هم انجام داد اگرچه تا دو روز قبل از برگزاری این رفراندوم کشمکشهای فراوان داخلی میان این حزب وجود داشت.
برگزاری و عدم برگزاری رفراندوم
شخص نچیروان بارزانی ریاست وقت دولت اقلیم کردستان زیرکانه برخورد می‌کرد مشخص بود که با برگزاری رفراندوم موافق نبود نمی توانست به طور شفاف هم مخالفت خود را نشان دهد. از این رو همیشه می گفت که رفراندوم برای جدایی اقلیم کردستان از عراق برگزار نمی‌شود.
حتی بعد از برگزاری رفراندوم و به تصرف درآمدن کرکوک توسط ارتش عراق زمانی که اختلافات میان پارتی و اتحادیه میهنی کردستان به دشنام و ناسزا گفتن به هم کشیده شد نچیروان بارزانی اجازه نداد که این جدالها به داخل دولت کشانده شود به همین دلیل روابط میان حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی بحرانی شد اما شرایط ارتباطی در داخلی دولت متفاوت بود.
احتمال دارد بارزانی در آن زمان خطرات برگزاری رفراندوم و وخیم بودن وضعیت آن زمان را درک کرده باشد فشارهای سختی هم از بالا وارد می‌شد به همین دلیل در یکی از مراسمها اعلام کرد  بر روی کسی زیاد حساب باز نمی‌کنیم اما عقب نشینی را نیز مایه ننگ میدانیم. عمیق تر شدن اختلافات با مسئولان عراقی به جایی رسید که بدون دقت و ارزیابی به بازی ادامه داده شود که پایان آن مشخص نیود.
زمانی که این فرآیند طی شد و خطرات ناشی از برگزاری رفراندوم آشکار شدند بارزانی در جلوی دوربینهای تلویزیونی قرار گرفت و با ارائه سخنرانی اعلام کرد رفراندوم با هدف جدای از عراق برگزار نشده است از نخست‌وزیر  حیدرالعبادی می‌خواهم که برای آرام کردن شرایط تلاش کند.
پس از برگزاری رفراندوم مرحله رویداد ۱۶ اکتبر و حمله ایران و عراق به مناطق مورد مناقشه آغاز شد بدون تردید این اقدامات با موافقت و حمایت دولت ترکیه و با بهره‌گیری از سکوت جوامع بین‌المللی که در ان زمان به دلیل بی توجهی به نظراتشان از اقلیم کردستان نگران بودند، انجام گرفتند.
لشکرکشی زیادی به مناطق مورد مناقشه انجام گرفت در مقابل نیز نیروهای احزاب کرد پراکنده و خسته بودند از نظر تعداد نیرو و اسلحه مهمات جنگ نابرابری در حال انجام بود شاید اگر بخشی از اعضای اتحادیه میهنی کردستان وارد معادلات یک جانبه گرایانه توافق نمی‌شدند شرایط به سوی دیگری سوق داده می‌شد. بعید نبود اگر کشتار شدیدی رخ می‌داد جوامع بین‌المللی نیز مجبور بود که سکوت خود را بشکنند.
ولی در اینجا معادله دیگری به میان آمد اگر این جنگ ادامه دار بود کشتار هم صورت می‌گرفت و چراغ سبز خارجی‌ها برای لشکرکشی ادامه پیدا می‌کرد آن وقت شرایط دیگری به وجود می‌آمد مردم زیادی آواره و دربه در می‌شدند و همه احزاب کردستانی از کرکوک اخراج می‌شدند و همانند حزب دمکرات کردستان که اکنون اجازه بازگشت به این شهر به انها داده نمی‌شود.
سوال این است که آیا رویداد ۱۶ اکتبر یک خیانت بود؟
بله ۱۶ اکتبر یک خیانت بود چون نمی‌شد از یک طرف از رفرنداوم حمایت شود و از طرف دیگر وارد توافق دیگری شد در این باره میبایست موضوع مشخص و شفافی وجود می داشت.
با این‌همه علت از دست دادن مناطق مورد مناقشه خیانت ۱۶ اکتبر نبود بلکه ۱۶ اکتبر نتیجه کوتاه مدت برگزاری رفراندوم بود اگر رفرنداوم برگزار می‌شد و حملات دسته جمعی و لشکرکشی منطقه ای به آن شیوه برگزار نمی‌شد  اتفاقات به نحوی دیگری روی می‌دادند به خصوص احتمال داشت که تصرف کرکوک به راحتی انجام نمی‌شد یا اینکه این تصرف با تاخیر انجام میگرفت اما میدان‌های نفتی با ارزش زیاد و احترام از کردها بازپس گرفته می‌شدند. اگر رفراندوم برگزار می‌شد و لشکرکشی هم انجام نمی‌گرفت چه اتفاقی می‌افتاد؟ پس شبح سیاه رفراندوم کجاست؟
اگر رفرنداوم هم برگزار می‌شد و در مورد ان سکوت اختیار می‌شد احزاب کرد در این میان هیچ دستاوردی به دست نمی‌آوردند اقلیم کردستان تحت فشار دولت‌های بود که مخالف برگزاری این فرایند بودند حالا چند ماهی است که دولت ترکیه صادرات نفت اقلیم کردستان را متوقف کرده است و اقلیم را مجبور به پناه بردن به کشورهای دنیا برای حل مشکلات با عراق کرده است وقتی که شرایط از نظر جغرافیایی این چنین است چطور می‌شود بدون در نظر گرفتن پیرامون  خود و جوامع بین‌المللی از برگزاری رفراندوم بهره‌مند شد.
تا این لحظه این موضوع تبلیغ می‌شود که رفراندوم شبح سیاهی است!
معنای شبح سیاه مشخص است بدون تردید باید در زمان لازم از این اصطلاح استفاده شود اقلیم در حال حاضر بیشتر از هر زمان دیگری دردمندتر است بغداد هیچگونه حسابی بر روی آن باز نمی‌کند ایران و ترکیه این اقلیم را تحت فشار و خفقان قرار داده‌اند اگر این تبلیغ واقعیت دارد دیگر این شبح سیاه برای چه وقت به کار می رود چه زمانی ضروریتر از حال وجود دارد؟
در پایان لازم است سوال کنیم که پیامدهای درازمدت رفراندوم چه مواردی هستند؟
بدون تردید همانطور که در ابتدا به آن اشاره کردم از دست دادن ۵۱% از خاک اقلیم کردستان و اتخاذ موضع مشترک ایران و ترکیه در قبال اقلیم کردستان، نگرانی جوامع بین‌المللی از بی توجهی اقلیم کردستان، کناره‌گیری بارزانی از پست ریاست اقلیم کردستان، ایجاد خطر برای مناطق مورد مناقشه در چارچوب خط(مدار) ۳۶ درجه، و بحرانی شدن وضعیت اقتصادی ان زمان که بعدا از روی ناچاری بخشی از لوله‌های نفتی به شرکت روز نفت فروخته شد و از دست دادن میدان‌های نفتی کرکوک از مواردی هستند که شامل پیامدهای منفی آن زمان برگزاری رفراندوم بود.
در جریان رویداد ۱۶ اکتبر حزب دموکرات کردستان با انتشار بیانیه‌ای به طور هوشیارانه توپ را به زمین اتحادیه میهنی انداخت و همه مشکلات را به یک روز ربط داد آن هم ۱۶ اکتبر بود و از رفراندوم حمله دسته جمعی منطقه‌ای که باعث بروز رویداد ۱۶ اکتبر شد چشم پوشی کرد این اقدام پارتی یک اقدام زیرکانه ای  برای لاپوشانی کزدن اشتباهات بزرگ شخص بارزانی بود اما در دراز مدت به خصوص از این به بعد کم کم موضوعات آشکار می‌شوند و  مردم  این معادلات را درک خواهند کرد. تضعیف حمایت‌های جوامع بین‌المللی، عدم اعتماد در بین احزاب حاکم برای برقراری اتحاد میان نیروهای خود،   نارضایتی مناطق تقسیم شده، تسلیم نشدن تهران و آنکارا در خصوص تحت فشار دادن اقلیم کردستان، وجود واهمه های ناشی از دوران برگزاری رفراندوم عمیق‌تر شدن شکافهای ارتباطی میان اقلیم کردستان و بغداد و لذت بردن عراق از آزار دادن بیشتر اقلیم کردستان همگی از عوارض درازمدت رفراندوم هستند.
به همین دلیل ما در اقلیم کردستان قبل از برگزاری رفراندوم دولت کوچکی بودیم اما بعد از گذشت ۳۰سال از دریافت حقوق ماهیانه خود محروم هستیم چشم انتظار بذل و بخشش بغداد هستیم و از اعضای افراطی کمیسیون اقتصادی مجلس التماس می‌کنیم تا برای عدم ارسال پول به اقلیم کردستان شکایت تنظیم نکنند اینها نه تنها به تبدیل اقلیم ما به یک منطقه کوجک دلالت دارد بلکه  نشانه دهنده  وفول آن است.