به گزارش خبرگزاری کردپرس، این برنامه در سالن کنفرانس مجتمع فرهنگی هنری ارشاد ایلام به همت موسسه فرهنگی هنری عصر پیام ایلام برگزار شد و در آن استاد «خداداد ابراهیمی» نویسنده و روزنامه نگار، دکتر «حبیب الله بخشوده» شاعر و منتقد ادبی و همچنین «محمدرضا رستمپور» شاعر و مجری- کارشناس برنامه به نقد و بررسی ابعاد مختلف این اثر پرداختند.

انتشار کتاب در ایلام از نظر کمّی خوب و از نظر کیفی ضعیف است

منصور محبی، معاون فرهنگی و امور رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام در ابتدای این نشست، ضمن گرامیداشت هفته کتاب و کتابخوانی، عنوان کرد: این برنامه چهارمین نشست نقد و بررسی کتاب در سال ۱۴۰۲ و یکی از برنامه های شاخص ارشاد در هفته کتاب است.

وی پویایی، ظرفیت و قابلیت آثاری را که در این نشستها به بوته نقد سپرده می شوند، به عنوان شاخصهای آثار برشمرد و گفت: جلسات نقد و بررسی کتاب در واقع یک کارگاه آموزشی هستند و همواره نکات آموزنده ای برای همه فعالان حوزه نویسندگی و نشر داشته و دارد.

او گفت: اوضاع نشر در استان ایلام با وجود ۴۱ ناشر و انتشار ۲۰۷ عنوان کتاب تا این زمان در سال جاری، از نظر کمّی خوب است اما در کیفیت آثار منتشر شده هنوز در استان مشکل داریم و از ناشران و نویسندگان و اهل قلم درخواست می کنیم که آثارشان را قبل از چاپ در چنین جلساتی به بوته نقد و بررسی بسپارند تا ایراد و اشکالات آنها به کمترین میزان خود برسد و با کیفیت خوب چاپ و منتشر بشود.

بستر سازی برای شعر و داستان ایلام و پژوهشهای آینده

خداداد ابراهیمی به عنوان اولین کارشناس، در نقد و بررسی کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام عنوان کرد: این کتاب برای نخستین بار در استان به تاریخ ادبیات ایلام پرداخته که از این نظر قابل توجه و تقدیر است و انتشار آن بسترساز بوده و برای استان ایلام لازم است؛ گرچه باید زودتر از اینها تاریخ ادبیات ایلام تدوین می شد.

وی در خصوص برگزاری این نشست، تذکر داد: خوب بود از همه یا بخشی از شعرا و نویسندگانی که در این کتاب درباره آنها صحبت شده، برای شرکت در جلسه دعوت می شد و غفلت دیگر هم اینکه برای نقد و بررسی کتابی چنین مهم، باید از خبرگزاری ها و اصحاب رسانه نیز دعوت به عمل می آمد تا در جامعه انعکاس بیشتری پیدا می کرد.

ابراهیمی روی جلد کتاب را اثری مناسب برای این کتاب ندانست و گفت: روی جلد کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام هیچ ربطی نه به تاریخ و نه به ادبیات استان ایلام دارد و خوب بود که با مداقه بیشتر و توجه به نمادها و نشانهای هویتی استان، روی جلدی در خورتر طراحی می شد.

نویسنده مجموعه داستان «مه‌ته‌له‌یل ئیلام» خاطرنشان کرد: غفلت دیگر در خصوص کتاب، این است که رزومه و معرفی خود نویسنده و گروه پژوهشی همکار وی در این کتاب نیامده است و مهم تر از همه، نمایه ها نیز در پایان کتاب اعم از نامها، کتابها، مکانها، واژه نامه و اعلام و... نیامده است که برای چنین اثری، وجود نمایه های کامل و منظم از ضروریات است و باید در چاپ و یا ویراست آینده کتاب درج شود.

ابراهیمی تاکید کرد: چه خوب می شد اگر در کنار اسم و آثار هر شاعر یا نویسنده که در این کتاب به آن

پرداخته شده است، عکسی هم از وی درج می شد تا خواننده به درک بهتری از شخصیت شاعر و نویسنده می رسید و از این طریق بسیاری از این هنرمندان که افرادی شناخته شده نیستند، به واسطه تصویرشان شناخته می شدند و از طرفی بر زیبایی بصری کتاب نیز می افزود.

جمع شدن تاریخ ادبیات فارسی و کردی استان ایلام در یک کتاب؟

دکتر حبیب الله بخشوده به عنوان دومین منتقد نشست، ضمن قدردانی از علیرضا شوهانی و گروه پژوهشی همکار وی برای تدوین این کتاب، عنوان کرد: نثر پژوهشگر در این کتاب از امتیازات آن است که یکدست و روان است و با وجود تعداد صفحات بالای کتاب و دوزبانه بودن کردی و فارسی، اشتباهات تایپی آن کم است.

وی ایراد اساسی این کتاب را در پیرنگ آن دانست و توضیح داد: با وجود ۶۰۰ صفحه ای بودن این اثر، باید گفت که نگاشتن کتابی برای تاریخ ادبیات استان ایلام، با این حجم و در این تعداد صفحات جمع شدنی نیست و مهم‌تر اینکه جمع کردن اشعار و آثار کردی و فارسی در یک جلد کتاب و در یک مجموعه، کار درستی نیست و باعث شده کتاب از توازن خارج شود.

وی بررسی همزمان آثار کردی و فارسی را در یک کتاب تاریخ ادبیات، ایرادی ساختاری دانست و افزود: نمی توانیم تاریخ ادبیات فارسی و کردی ایلام را در یک کتاب بیاوریم چرا که این دو کاملا از هم جدا هستند و هر کدام تاریخ مجزایی دارند.

پژوهشگر ایلامی تاکید کرد: هیچ کتابی تا به توازن نرسد تثبیت نمی شود و جمع کردن این کتاب با وجود آوردن آثار داستانی، شعر، نثر و... و به دو زبان کردی و فارسی، کاری سخت بوده و به توازن کتاب لطمه زده است.

بخشوده به پژوهش در خصوص آثار ۲۷۴ نفر از شعرا و نویسندگان استان ایلام از قدیم تا جدید در کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام اشاره کرد و گفت: برای هر دوره تاریخی باید مختصری از تاریخ سیاسی اجتماعی آن دوره و ارتباطش با شعرای آن دوره آورده می شد تا تصویر بهتری به دست می آمد.

او گفت: در کنار شناساندن بسیاری از شعرا و نویسندگان گمنام استان ایلام در این کتاب، متاسفانه بسیاری از شعرا و نویسندگان شناخته شده جایشان در این کتاب خالی است؛ افرادی چون ملا ابراهیم و جلیل سپیدنامه، بابک زمانی، علی یاری، رضا زوهر، یاسر بابایی، جعفر علیرضایی، عبدالصابر و عبدالستار کاکایی، مهناز طهماسبی، لیلا ملکی، مهدی رستمی، علی باقری و... که در ویراست بعدی می توانند آثارشان در این کتاب آورده شود.

وی ضمن برشمردن دیگر ایرادات این کتاب، خاطرنشان کرد: منابع و مآخذ آخر کتاب می توانست کامل تر و بهتر باشد و برخی اشتباهات آن رفع شود و ارجاعات درون متنی نیز در ۸۰ درصد موارد وجود نداشت که جا دارد مورد توجه پژوهشگر قرار بگیرد.

کتاب تاریخ ادبیات استان ایلام اثر دکتر علیرضا شوهانی و گروه همکاران وی در ۶۰۰ صفحه در انتشارات هاوار با حمایت حوزه هنری استان ایلام منتشر شده است.

*گزارش: یاسر بابایی