به گزارش خبرگزاری کردپرس، علی حیات نیا گفت: همگرایی منطقه­ ای از فرصت­های توسعه و هم افزایی اقتصادی بین کشورها برای تجارت آزاد است. سیر تکامل نسل­های مختلف مناطق آزاد در جهان از نسل اول تا کنون که نسل ششم این مناطق در حال فعالیت و ایجاد هستند، نشان از اهمیت هم‌پیوندی با اقتصادهای منطقه ­ای و جهانی برای گذار به نسل­های جدید و ارتقای مقیاس عملکردی است.

وی افزود: از ابتدای امسال تلاش­هایی برای ایجاد مناطق آزاد مشترک بین کشور ایران و سایر کشورهای منطقه انجام شده که به این منظور یکی از اولویت­های ایجاد مناطق آزاد مشترک، ایجاد منطقه آزاد مشترک ایران با کشور عراق بوده است. به این منظور گروه مطالعات طرح جامع منطقه آزاد مهران توجیهات در ابعاد مختلف برای استقرار و ایجاد منطقه آزاد مشترک ایران و عراق در جوار مرز مهران در استان ایلام را به دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد کشور ارائه کردند. این توجیهات در ابعاد جغرافیایی، کالبدی، اقتصادی، زیرساختی، فرهنگی-اجتماعی و نهادی و مدیریتی است.

مدیر تیم مطالعات طرح جامع منطقه آزاد مهران توضیح داد: از مهم ­ترین مزیت­های مهران از منظر جغرافیایی برای ایجاد منطقه آزاد مشترک با کشور عراق می ­توان به قرارگیری در مرکز مناطق آزاد مرزی غرب کشور و هم مرز با کشور عراق، نزدیکی (فاصله کمتر از ۲۰ کیلومتر) منطقه آزاد مهران با شهرهای کردنشین بدره و زرباطیه عراق و وجود هم پیوندی تاریخی و فرهنگی و قومیتی هم‌زمان با نزدیکی فاصله بین مناطق مرزی و ایران و عراق در این محدوده، فاصله نزدیک مرز مهران با شهرهای مهم (مانند بغداد) و مراکز تجاری و اقتصادی کشور عراق و فعال ­ترین مرز زمینی تردد مسافری و زیارتی کشور اشاره کرد.

او گفت: از نظر کالبدی هم اتصال بلافصل منطقه آزاد مهران در سه جهت جغرافیایی (شمال، غرب و جنوب) با مرز عراق، ظرفیت بارگذاری نشده حدود ۷۰ درصد از سایت ۷ هزار هکتاری منطقه و امکان تعریف فعالیت­های هم‌­افزا و مشترک با کشور عراق در این اراضی، وجود اراضی بایر و قابل تبدیل به منطقه آزاد در بخش غربی سایت منطقه آزاد مهران در شهرستان بدره کشور عراق و امکان ایجاد یک سایت مشترک برای ایجاد منطقه آزاد در دوسوی مرز از مزایای این منطقه است.

حیات نیا ضمن برشمردن برخی ویژگی های خاص مرز مشترک استانهای ایلام و واسط، خاطرنشان کرد: مزیت­ها و قابلیت­های اقتصادی هم مشتمل بر رتبه اول مرز مهران از نظر حجم تجارت در بین مرزهای زمینی با کشور عراق در سال گذشته با حدود 1.6 میلیارد دلار صادرات و افزایش ۱۰ برابری صادرات از این مرز در ۱۰ سال اخیر، نیاز کشور عراق به مصالح ساختمانی، مواد غذایی و محصولات شیمیایی و وجود معادن غنی کانی­ های غیر فلزی و همچنین قابلیت­های مناسب تولید محصولات دامی و کشاورزی و شکل گیری زنجیره این محصولات در استان ایلام، انطباق نیازهای اقتصادی و وارداتی عراق با قابلیت­های اقتصادی استان ایلام بوده است، به علاوه اینکه استان ایلام رتبه دوم منابع گازی و رتبه سوم از منابع نفتی کشور را نیز داراست.

وی به موقعیت ویژه مرز مهران در کریدورهای منطقه اشاره کرد و گفت: از نظر زیرساختی هم راه اندازی کریدور TIR بین مرز مهران، مرز بوکمال و بندر لاذقیه (مهران دروازه مدیترانه)، فاصله مناسب جغرافیایی منطقه آزاد مهران با زیرساخت­های ریلی و جاده­ای و کریدور شمال به جنوب عراق، وجود بزرگ ­ترین پایانه مرزی کشور در مرز مهران و همچنین فعالیت بازارچه مرزی در این مرز، اجرایی شدن دو بزرگراه کربلا و امیرالمومنین و اتصال مهران به راه آهن سراسری در دو سمت شمال و جنوب منطقه آزاد مهران در آینده، ارتباط با شبکه بزرگراهی متصل به بنادر جنوبی از طریق استان خوزستان و اتصال منطقه به کریدور شمالی- جنوبی آستارا- بندر امام و شبکه بزرگراهی کشور از طریق اندیمشک و اسلام آباد غرب و همچنین زیرساخت‌های در حال احداث سامانه گرمسیری به عنوان بزرگ ­ترین پروژه انتقال آب فعال کشور و امکان استفاده از آب این سامانه برای تامین آب شرب و کشاورزی و صنعت منطقه آزاد، به ارتقا و بهبود عملکرد این منطقه در آینده کمک خواهد کرد.

مدیر تیم مطالعات طرح جامع منطقه آزاد مهران تاکید کرد: از بعد فرهنگی و سیاسی هم سابقه تاریخی ارتباطات و تعاملات فرهنگی و اقتصادی بین مردم دو سوی مرز، قطب اربعین کشور با تردد حدود ۶ میلیون نفر در سال (تردد ۶۰ درصد زائران دو کشور از مرز مهران)، همگونی فرهنگی، مذهبی و زبانی مردم استان ایلام و بخش عمده ­ای از ساکنان استان­های کوت، دیاله و بغداد (کردهای فیلی ایران و عراق)، امنیت تاریخی مرز مهران و عدم وجود مشکلات و چالش­های امنیتی در دهه ­های اخیر، قوی بودن همبستگی و انسجام اجتماعی در منطقه و گرایش مردم به طرح­های توسعه ­ای مشارکتی به توسعه منطقه آزاد مشترک کمک خواهد کرد.

نویسنده کتاب «سرمایه‌گذاری خارجی و وضعیت آن در استان ایلام» گفت: از نظر نهادی و مدیریتی هم وجود ساختار سازمانی نوپا و امکان تشکیل یک چارچوب نهادی متناسب با مأموریت­های یک منطقه آزاد مشترک، عدم تعارض و چندگانگی نهادهای محلی موجود در منطقه آزاد مهران، چابکی تصمیم ­سازی و مدیریتی به علت محدود بودن ذی‌مدخلان دولتی-حکومتی و قوی­‌تر بودن نقش مدیریت منطقه آزاد در محدوده سایت نیز یک ظرفیت مثبت برای ایجاد منطقه آزاد مشترک بین ایران و عراق در مرز مهران خواهد بود.

حیات نیا یادآور شد: مناطق آزاد نسل ششم دارای رسالت هم پیوندی منطقه‌ای در تعامل با سرزمین اصلی، مبتنی بر آموزه همگرایی اقتصادی منطقه‌ای برای کسب درآمد ارزی و ایجاد ارزش افزوده است. دولت‌های همجوار، این‌گونه مناطق را در یک محدوده فرامرزی با ساختار اداری پیشرفته و سازمان یافته بر مبنای همکاری، شکل می‌دهند. نظام اداری این مناطق و شرکت‌های مادر تخصصی شکل یافته، مسئولیت اصلی مشارکت و توسعه اقتصادی را بر عهده می‌گیرند. سیاست‌های ترجیحی اقتصادی و حمایت‌های مالی دولتی و غیردولتی به همراه زیرساخت‌های پیشرفته، باعث می‌شود تا مناطق آزاد فرامرزی بتوانند بر پایه سیاست اقتصاد مبتنی بر بازار، به اهداف بلندمدت اقتصادی و سیاسی خود دست یابند.

این اقتصاددان ایلامی تصریح کرد: با توجه به توجیهات و قابلیت­های ذکر شده برای منطقه مهران، در ماه­های گذشته دولت عراق موافقت خود را برای ایجاد منطقه آزاد مشترک با مهران در استان واسط اعلام کرده که رایزنی مسئولان محلی و ملی برای اجرایی شدن و تلاش برای جانمایی در نقطه تلاقی مرز ایران و عراق در غرب سایت منطقه ضروری بوده و می­ تواند منطقه آزاد مهران را برای شکل­ گیری یک منطقه آزاد نسل ششمی کمک کند.