واژه «فیلی» لُری یا کُردی است؟

سرویس ایلام - در باب وجه تسمیه واژه «فیلی» قبلا در کردپرس مطالب زیادی منتشر کرده ایم و این بار از زاویه ای دیگر نیز به آن پرداخته ایم که آیا واژه «فیلی» لُری است یا کُردی؟

به گزارش خبرگزاری کردپرس، سالم پوراحمد شاعر و نویسنده و پژوهشگر سرشناس ایلام به تازگی در مطلبی با عنوان «پایانی بر تشکیک در وجه‌تسمیه‌ی واژه‌ی فیلی» به این موضوع پرداخته است که خلاصه ای از نظریات وی که نمونه ای از آرای بسیاری از دیگر پژوهشگران است را منتشر می کنیم.

وی در دو یادداشت به این موضوع پرداخته و نوشته است: یکی از واژه‌های واضح و روشن که این‌روزها توسط جاعلان تاریخ‌دزد، مستمسکی برای ارضاء منویاتی مشکوک قرار گرفته واژه‌ی «فیلی» در گستره‌ی استان ایلام و عراق است. نگارنده در این مجال اندک نمی‌خواهد به پیشینه‌ی تاریخی بپردازد و ریزریز، مستندات رو کند. عده‌ای واژه‌ی فیلی را به دروغ معربِ پهلو، پهله، پهلوی، فهلو و فهلوی به ذهن خلایق تزریق کرده‌اند. ما هنوز از دوران حکومت والیان پشتکوه ایلام دور نشده‌ایم و ساده و پیش‌پا افتاده می‌دانیم که فیلی لقب والیان پشتکوه بوده؛ به‌همین‌خاطر به تمام کسانی که در گستره‌ی حکومت آنان زیسته‌اند فیلی می‌گویند، مثل کرد فیلی و لر فیلی. حال منتسب کردن واژه‌ی فیلی به پهلوی واقعاً خالی از لطف تاریخی‌ست و تا اندازه‌ای مضحک می‌نماید.

وی در ادامه توضیح داده: «پهله» نامی‌ست که اطلاق می‌شده است بر اصفهان، ری، همدان، ماه‌نهاوند و آذربایجان (لغتنامه دهخدا) و در گذشته به‌ویژه عهد ساسانی به بسیاری از آبادی‌ها و شهرها پهله می‌گفتند و این واژه مختص موقعیت خاص جغرافیایی نبوده است و پهله زرین‌آباد از توابع شهرستان دهلران نیز از این لون و از این راسته‌ است.

پوراحمد سپس ادامه داد: «فیلی» یکی از طوایف پُرقِدمَتِ لرستان است و والیان لر پشتکوه نیز از این طایفه و تبار بوده‌اند. کمال‌الدین عبدالرزاق سمرقندی در کتاب مطلع سعدین و مجمع بحرین، جلد ۱، دفتر ۲، که به اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی، توسط نشرِ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (چاپ اول ۱۳۸۳) به بازار نشر آمد، در صفحه‌ی ۸۸۴ نوشته است: ... و امیر حسین جاندار را در رکاب امیرزاده رستم فرستاد و ایشان حشم بندانی را بی‌خبر یافته تاختند و چون سلطان احمد را در بغداد مکنتی شده بود، حضرت صاحب‌قران، شیخ ارسلان و پیرعلی تاز و بایزید بورالدایی را با چند تومان به مدد امیرزاده رستم فرستاد و ایشان احشام ساکی و «فیلی» را غارت کرده در ولایت خوزستان به امیرزاده رستم پیوستند.

شاعر و نویسنده دهلرانی افزود: شرف‌الدین علی یزدی (درگذشته ۸۵۸ ه‍. ق) نیز در کتاب ظفرنامه به تصحیح و تحقیق سیدسعید میرمحمدصادق و دکتر عبدالحسین نوایی که در سال ۱۳۸۷ (چاپ اول) توسط نشر مجلس شورای اسلامی، کتابخانه موزه و مرکز، روانه بازار نشر شد، در ج ۲، صفحه‌ی ۱۰۱۱ می‌نویسد: ... و امیرزاده پیرمحمد که حکم جهان‌مطاع چنان بود که او لشکر را سر کرده برود، از عقب ایشان روان شد، و تن به خستگی داده به بهانه مرضی که نداشت تخلف نمود و از نوبنجان شولستان بازگشت. و امیرزاده رستم و امرای مذکور لر آسترگ را در رامهرمز تاخت کردند و غنیمت بسیار گرفتند و از آن‌جا ایلغار کرده و از دزفول گذشته در موضع دوبندان تمام احشام ساکی و «فیلی» را بغارتید.

وی توضیح داد: نگارنده هیچ نسبت و تعصبی روی والیان پشتکوه ندارد، فقط دغدغه این است که جاعلان به جعل تاریخ نپردازند. نوشتن و تحقیق در تاریخ بدون ارائه‌ی سند، خیانت است به تاریخ ایران و فرزندان این بوم و بَر.

کد خبر 2765432

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha