به گزارش خبرنگار کردپرس، هر سال ۲۳ آوریل به عنوان روز جهانی کتاب و حق مؤلف از سوی اتحادیه بین‌المللی ناشران، دولت اسپانیا و فدراسیون روسیه به بیست و هشتمین اجلاس کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۵ پیشنهاد شد و در این کنفرانس به تصویب رسید.

از جمله دلایل انتخاب این روز یکی سنت مردم کاتالونیای اسپانیاست که هر سال در این روز با فروش هر کتاب یک گل رُز به خریدار داده می شود و از سوی دیگر تقارن آن با تولد یا مرگ تعدادی از نویسندگان و چهره‌های ادبی مشهور جهان نظیر «میگل سروانتس، ویلیام شکسپیر، اینکا گارسیلاسو دلاوگا، مانوئل وایه خو و ولادیمیر نابوکف و تنی چند از شخصیت های فرهنگی جهان است».

هدف از اختصاص روزی برای بزرگداشت کتاب و حق مؤلف؛ تجلیل جهانی از کتاب و مؤلفان، تشویق همگان و به‌خصوص جوانان برای کشف لذت خواندن، تقدیر و حمایت از کسانی که در رشد و اعتلای فرهنگی و اجتماعی جامعه بشری نقش و سهم بسزایی داشته‌اند، توسعه صنعت نشر، ترویج جریان آزاد کتاب و تضمین دسترسی عموم به آن و بالأخره جلب توجه سازمان ها، انجمن‌ها، نهادهای دولتی و خصوصی به این آسان ترین و ارزنده‌ترین روش کسب دانش، بیان احساس و اندیشه و قدیمی ترین وسیله ارتباط معنوی و کلید توسعه آموزش پایه، مبارزه با فقر و توسعه فراگیر است.

اولین تلاش یونسکو برای ترویج نقش مهم کتاب در جهان، انعقاد موافقت‌نامه فلورانس در سال ۱۹۵۰ است. این موافقت‌نامه جریان آزاد کالاها و مواد فرهنگی، آموزشی و علمی را تشویق می کند. متعاقب آن یونسکو سلسله مطالعاتی را با عنوان «کتاب برای همه» آغاز کرد. این مطالعات، کمبود فاحش کتاب در کشورهای در حال توسعه و شکاف عمیق بین این کشورها را با کشورهای پیشرفته نشان داد و دخالت بیشتر یونسکو را در این زمینه مطرح ساخت.

بین سال های ۷۲ ـ ۱۹۶۶ کنفرانس‌های متعددی با عنوان «گسترش کتاب و کتابخوانی» توسط سازمان برگزار شد که تأسیس شبکه‌ها و مؤسسات منطقه‌ای ترویج کتاب، نظیر مرکز فرهنگی یونسکو در ژاپن و مرکز منطقه‌ای ترویج کتاب در آمریکای لاتین و کارائیب را می‌توان از جمله نتایج این کنفرانس‌ها تلقی کرد. اما مهمترین اقدام یونسکو اعلام «سال جهانی کتاب» با شعار «کتاب برای همه» از سال ۱۹۷۲ است. هدف اصلی از این اقدام «آگاه‌سازی افکار عمومی نسبت به اهمیت کتاب و کتابخوانی» بود. این اقدام با اقبال و موفقیت فراوانی روبرو شد. بیش از ۱۰۰ کشور، کمیته ملی تشکیل دادند و بودجه بخش کتاب در پاره‌ای از کشورها افزایش یافت.

هرچند امروزه بر خلاف ۵۰ سال پیش، یونسکو تنها نهادی نیست که می تواند در سطح جهان و در زمینه کتاب تغییرات مثبت ایجاد کند و سازوکارهای دیگری در این امر دخالت دارند، اما در زمینه‌های تحلیل بخش کتاب، سیاستگذاری، تدوین قانون‌های مربوط به کتاب و آموزش و بالأخره تشویق کتابخوانی و نتایج مثبت آن، تجربیات فراوانی کسب کرده که می کوشد آن را به سایر صنایع فرهنگی بسط دهد.

به مناسبت تعیین روز جهانی کتاب، یونسکو به انتخاب پایتخت جهانی کتاب هم در هر سال پرداخته است. در واقع پایتخت جهانی کتاب (WBC) ابتکار یونسکو است که شهرها را برای ترویج کتاب و ترویج کتابخوانی به مدت یک سال از ۲۳ آوریل، روز جهانی کتاب و حق نشر به رسمیت می شناسد. شهرهایی که به عنوان پایتخت جهانی کتاب یونسکو تعیین شده اند، فعالیت هایی را با هدف تشویق فرهنگ مطالعه در همه اعصار و به اشتراک گذاشتن ارزش های یونسکو انجام می دهند. /