کردپرس

سفر نچیروان بارزانی ، رئیس اقلیم کردستان عراق به تهران پس از یک دوره گلایەهای سیاسی بین ایران و اربیل در این مقطع زمانی میتواند از جهاتی مهم ارزیابی شود. از ترکیب هیات همراه نیچروان بارزانی چنین برمیآید که این سفر سیاسی گفتگوهای سازندەای را در راستای رفع نگرانیهای امنیتی ایران از منطقه شمال عراق  و مسائل پیرامون توافق امنیتی ایران و عراق و پیگیری اجرای آن توسط اقلیم و همچنین نگرانی  از حضور برخی کشورهای مداخله گر جهانی در اقلیم کردستان و زدودن زائدەهای امنیتی از محیط امنیت ملی ایران  و نهایتا رایزنی  در خصوص زمان و چگونگی اجرای انتخابات پارلمان اقلیم و نیز آینده سیاسی نیچروان بارزانی و نقش و جایگاه او در عراق ومنطقه اقلیم میتواند از اهم مواردی باشد که در این سفر مطرح میشود. هرچند رسانەهای اقلیم کردستان این سفر را پر رنگ معرفی نکردند و بعضا نقدهایی بر تغییر رویکردهای ناگهانی نچیروان بارزانی  وارد نمودند اما سطح استقبال از نچیروان بارزانی و هیات همراه او در تهران را میتوان با سفرهای رئیس جمهور فقید عراق مرحوم جلال طالبانی مقایسه کرد.

در چند سال اخیر شاهد مخالفت احزاب خرد و کلان منطقه اقلیم با حزب دمکرات کردستان عراق  بودەایم که منجر به طرح شکایات آنها علیه دولت اقلیم کردستان گردید و با آراء دادگاه عالی فدرال عراق محدودیتهای گسترده اقتصادی و حقوقی و سیاسی برای اقلیم بوجود آوردند تا زمانی که بحث انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان بوجود آمد که حزب دمکرات کردستان عراق در یک سوی ماجرا قرار گرفت ودیگر احزاب کردستانی در مقابل حزب دمکرات کردستان در خصوص زمان و چگونگی اجرای انتخابات پارلمان اقلیم صف آرائی کردند.

 با توجه به جایگاه جمهوری اسلامی ایران نزد احزاب و جریانات سیاسی، این کشور میتواند همچون گذشته در رفع اختلافات فیمابین در چارچوب قوانین عراق و اقلیم  به تفاهمات بین آنان کمک کند و در صورت تفاهم بین تهران و اربیل در خصوص رفع نگرانیهای ایران از مسائل امنیتی در شمال عراق بطور طبیعی جمهوری اسلامی میتواند در بخش اعظمی از حل مشکلات حزب دمکرات کردستان و اقلیم  با عراق کمک کند. آن گاه میتوان پیش بینی کرد که سطح روابط  فیمابین به سطح روابط سالهای پیش از همه پرسی حزب دمکرات در سال 2017 بازگردد و حتی چشم انداز روشنی برای یک تفاهم راهبردی با حزب دمکرات کردستان عراق شکل بگیرد.

طبیعتا یکی از اهداف سفر ایشان کمک ایران به حل مناقشات اقلیم و حزب دمکرات با حاکمیت بغداد و احزاب سیاسی میباشد. بطور طبیعی ایران با حاکمیت عراق و و اقلیم و احزاب، دارای روابط حسنه است و براساس قانون اساسی عراق و نفوذ و اعتبار و جایگاهی که در عراق دارد میتواند به رفع این مناقشات کمک کند.

یکی از اهداف اصلی سفر کاک نیچروان به تهران موضوع  مناقشات انتخابات ششم پارلمان کردستان عراق میباشد. در تکاپوهای دیپلماسی مسئولین اقلیم کردستان در راستای تاریخ و نحوه برگزاری انتخابات فوق شاهد رایزنیهای گستردەای در سطح عراق و منطقه و حتی بین المللی بودەایم. بەدنبال این مناقشات انتخاباتی در فضای سیاسی عراق و اقلیم  هر کس به فراخور نفوذ و ظرفیت خود در راستای رفع مشکلات اقلیم کردستان  تلاشهای دیپلماتیکی را آغاز کرد.

 سفر مسرور بارزانی بەعنوان نخست وزیر منطقه اقلیم به واشنگتن  و نیچروان بارزانی بەعنوان ریاست اقلیم به تهران در این راستا صورت گرفته است. در جریان مذاکرات مسرور بارزانی با مقامات امریکائی  و دیپلماتهای غربی  مشخص شد که تمامی آنان از برگزاری انتخابات در موعد مقرر دفاع میکنند. بر خلاف اینکه حزب دمکرات به تنهایی به تعویق انتخابات فکر میکند از جواب سرد امریکا به فرستاده اقلیم به واشنگتن چنین بەنظر میرسید که  امریکا در حال حاضر مشغلەاش بیشتر از آن است که بتواند همانند گذشته توجهی به مسائل اقلیم و حتی عراق داشته باشد. اولویتهای او فعلا انتخابات نوامبر 2024 این کشور و نیز جنگ اوکراین و هجمه داخلی و جهانی علیه  اسرائیل و نگرانی از تنش منطقه تایوان و چین میباشد. از طرف دیگر،  پس از تصمیم امریکا مبنی بر کاهش نیروهایش درعراق نمیخواهد با ورود به مناقشات بین جریانات عراقی شاهد آسیب دیدن بقایای نیروهایش درعراق باشد. همچنین توالی سفر محمدشیاع سودانی نخست وزیر عراق با سفرمسرور بارزانی به واشنگتن دست آورد چندانی برای این اقلیم نداشت اما بەنظر میرسد سفر نیچروان بارزانی به تهران با توجه به شرایط منطقەای و جهانی ایران و افزایش ضریب نفوذ آن در بین کشورها و جریانات سیاسی منطقه دست آوردهای خوبی برای حزب دمکرات کردستان و اقلیم بەهمراه داشته باشد. همچنین با توجه به کیفیت استقبالی که در تهران از ایشان  بەعمل آمد این سفر بەمراتب کارآمد تر و راهگشاتر از سفر واشنگتن پیش بینی میشود.  هر چند که نخست وزیر فعلی اقلیم کردستان در طول شش سال نخست وزیری اقلیم و حتی مدتها قبل از آن به ایران سفر نکرده است که این دوری از ایران سبب بروز برخی شائبەها پیرامون شخصیت ایشان شده است؛ در عوض سفر معاون اول حزب دمکرات کردستان عراق  علاوه بر تجدید و تحکیم روابط با تهران در روابط اربیل و سلیمانیه و اقلیم و بغداد نیز تاثیر خواهد گذاشت.

این سفر شاید در مقیاس ملی نگنجد اما در نوع خود دارای پیامهایی برای منطقه و خصوصا قضیه جنگ غزه و ساکنان غرب آسیا خواهد بود. اینکه ایران برخلاف دولتهای غربی هرگز دوستان خود را فراموش نمیکند و از هرکشور یا جریانی که حمایت کرد ولو هزینەهای زیادی متحمل شود اورا هرگز تنها نگذاشته است. برخلاف تصورات غلط برخی جریانات متوهم و کشورهای متخاصم، ایران نه تنها طمعی به سرزمین همسایگان ندارد بلکه همانند جریان فعلی عراق و اقلیم نقش صلح و آرامش را داشته است.

 این سفر، هم حامل پیام سلبی و هم ایجابی میباشد. سلبی برای کسانی که با ایران هراسی سعی در تحمیل اراده خود به منطقه به ازای غارت ثروتهای مردم و طمع سرزمینی به عراق و شمال این کشور مینگرند. همچنین کسانی که قدرت نظامی بیگانگان را در عراق برای خود مصونیت آور میدانستند اما میدانیم که شاید حضور پر رنگ امریکائیها در منطقه امنیت آور منطقەای باشد اما مصونیت پایدار نخواهد آورد. پیام ایجابی این سفر نیز بازسازی نیروهای ملی گرای عراق و انسجام بخشی به جزیرەهای پراکنده سیاسی و هم چنین تقویت روابط فیمابین در راستای عراق متحد و همسو با سیاستهای منطقەای صلح آمیز و آشتی جویانه ایران خواهد بود.    

 این نوع استقبال تنها در سطح روسای جمهوری و یا نخست وزیران عراق سابقه داشته است که این بیانگر رویکرد جدید ایران نسبت به اقلیم و توجه ویژه به کاک نیچروان بارزانی برای آینده منطقه اقلیم و چه بسا عراق میباشد و این نتیجه نگاه تعاملی و تعاونی و اعتدالی نیچروان بارزانی نسبت به رویدادهای تنش زا بین ایران و اربیل بوده است. این رویکرد بی سابقه  شاید نگرانیهایی را در بین حزب متبوع ایشان بوجود بیاورد.

در انتظار بازخوردها و پیامدهای پیامهای سفر در صحنه سیاسی عراق خواهیم بود یقینا کسی که در این سطح پذیرائی شده است دست خالی برنخواهد گشت و در صورت برآورده شدن نیازهای سفر، نقش کاک نیچیروان در منطقه اقلیم و عراق برجستەتر از رقبای حزبی او خواهد بود. زیرا نتیجه و دست آوردهای سفر تهران کارآمدتر و ملموس تر از دیگر رایزنیها و ملاقاتها بوده است چه بسا در آینده نزدیک شاهد رویشها و ریزشهایی در منطقه اقلیم و احزاب عمده کردستانی باشیم.