به گزارش خبرنگار کردپرس، مجلس یکی از اساسی ترین ارکان حاکمیتی و تصمیم سازی در کشورها به شمار می رود. بسیاری از نظام های دنیا از مجلس برخوردار بوده و مجلس هر یک به تناسب وضعیتی که دارند از اثرگذاری خاصی بهره می برند. در ایران هم مجلس حایز اهمیت بوده و مظهر اصلی مردم سالاری و اراده و حاکمیت مردم به حساب می آید.
با عنایت به اینکه فصل ششم قانون اساسی، مربوط به قوه مقننه و مجلس بوده و وظایف عمده مجلس در دو بخش قانون گذاری و نظارت خلاصه شده، می توان گفت مجلس، مهم ترین رکن تصمیم گیری به شمار می رود؛ اما جای خالی آنچه در مجلس حس می شود فقدان ارزیابی صحیح نمایندگان و نبود شاخص های مناسب جهت سنجش و ارزیابی عملکرد نمایندگان است؛ چرا که باید برخورد ها، مزایا، توبیخ ها و... بر اساس عملکرد افراد صورت گیرد اما در واقع شاهد هستیم که به دلیل نبود کار علمی، ارزیابی ها گاه به صورت ژورنالیستی، جناحی، سلیقه ای و... صورت می پذیرد که این روند به امری غیر اصلاحی و گاهی مخرب در عملکرد افراد تبدیل شده؛ به عبارت دیگر علت این اختلاف ها این است که در تعریف رفتارهای نمایندگان مجلس تعاریف دقیق و قابل پیگیری، مورد سؤال است و همچنین از طرفی شاخص های ارزیابی که بتواند با توجه به تعاریف دقیق از رفتار نمایندگان، آن ها را ارزیابی کند، وجود ندارند.
لذا سئوال اساسی این است که شاخص های ارزیابی عملکرد نمایندگان مجلس چیست؟ ابعاد عملکرد حرفه ای نمایندگان مجلس کدام اند؟ عملکرد اجتماعی نمایندگان مجلس دارای چه ابعادی است؟
مجلس یازدهم تا دوازدهم کردستان
یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در حالی به کار خود پایان داد که انتقادات زیادی به عملکرد نمایندگان در این دوره وجود داشت. نمایندگانی که باید عملکردی شفاف از خود ارائه می دادند و برای مردم می بودند اما برخلاف این موارد دیده شد. همانند نمایندگان مردم کردستان که عملکرد قابل قبولی ارائه ندادند و آن طور که باید موفق نشدند وعده های انتخاباتی خود را عملی سازند و با عملکردی نامناسب بار نمایندگی خود را بستند و هزار اما و اگر را در اذهان افکارعمومی جای گذاشتند. گرچه بسیاری از این نمایندگان تلاش خود را کردند تا بتوانند نظر مردم را جلب کنند اما باتوجه به شرایط موفقیت چندانی در این زمینه به دست نیاورند.
از یک طرف عده ای از فعالان سیاسی معتقدند این نمایندگان تا جای ممکن دستاوردهایی داشتند و توانستند اقداماتی برای حوزه های انتخابی خود انجام دهند و از طرفی فعالان سیاسی دیگری اما نمایندگان مردم کردستان در این دوره را ضعیف ترین نمایندگان در این یازده دوره می دانند و اعتقاد دارند که نمایندگان مجلس یازدهم به گونه ای نبودند که بتوانند سیاست های لازم برای استان را ارزیابی و امتیازاتی را به دست آورند و قدرت این کار را هم نداشتند.
همچنین بسیاری از مردم هم نسبت به عملکرد غیرشفاف نمایندگان کردستان در این دوره انتقاد داشته و از اینکه بیشتر سوار بر ماشین وعده ها بودند تا عمل، گلایه می کنند.
با این وجود عموم نمایندگان کردستان کوله بار غیرشفاف و پرابهام خود را در حالی از مجلس یازدهم برداشتند که هنوز جای پاسخ به سؤالات بسیاری خالی است و معلوم نیست آیا نهادهای نظارتی قادر خواهند بود عملکرد این نمایندگان را رصد و بررسی نمایند!؟ همین طور آیا می توان وضعیت مالی نمایندگان از قبل و بعد دوران نمایندگی را شفاف سازی کرد و به اطلاع افکار عمومی رساند!؟ آیا می توان به عزل و نصب ها و استخدام های سفارشی که داشته اند رسیدگی کرد!؟
هرچه هست دوره خدمت این نمایندگان مجلس هم سر آمد و میز نمایندگی به اشخاص جدیدی رسید. کسانی که هنوز نیامده تعدادی از آنان حواشی بسیاری به دنبالشان هست و هنوز پاسخی نسبت به این حواشی داده نشده است. بیشتر نمایندگان منتخب استان در وعده های انتخاباتی خود روی مبارزه با فساد و شفاف سازی در کنار ایجاد اشتغال و رفع بیکاری تأکید داشتند و حتی تعدادی از آنان بعد از رأی آوردن به بازدید از روستاهای حوزه های انتخابی خود پرداخته و گویا قصد دارند یک رویکرد جدید را رقم بزنند و باید دید آیا این رویکرد در همین اوایل نمایندگی است یا نه تا پایان دوره نمایندگی هم ادامه خواهد یافت!؟
اهمیت سیاسی بودن یک نماینده
همان طور که گفته شد شاخص هایی برای ارزیابی عملکرد نمایندگان مجلس وجود دارد. شاخص هایی در ابعاد مختلف که شامل «بعد فردی، بعد حرفه ای، بعد اجتماعی و بعد حاکمیتی» است. البته هرکدام از این شاخص ها با جزییاتی همراه هستند که در این میان مهم ترین آن ها مرتبط می شود به ابعاد حرفه ای و اجتماعی یک نماینده؛ هرچند تمامی این موارد مکمل یکدیگر بوده و هرکدام وابسته به دیگری است اما نباید فراموش کرد که تمامی این شاخص ها نیازمند داشتن یک مدیریت سیاسی درست و کارآمد هست. مدیریتی که از نظر فعالان سیاسی باید بالاتر از هرچیزی برای نمایندگان باشد.
در همین زمینه به گفته «حسین الماسی» یکی از فعالان سیاسی یک نماینده باید در درجه نخست سیاسی باشد اما بیشتر نمایندگان ادوار روی مسایل اقتصادی مانور می دادند و این اشتباه است چرا که سیاست درست، اقتصاد درست را شامل می شود.
نظر این فعال سیاسی مبنی بر این است که مدیریت سیاسی داشتن یعنی موفقیت در تمامی مسایل؛ اگر یک نماینده سیاستی آگاهانه در پیش بگیرد قطعاً می تواند در امور اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و دیگر موارد درست حرکت کرده و انتخابی به نفع مردم داشته باشد.
مطابق سخنان «الماسی» اینجا مدیریت سیاسی داشتن باید اولویت باشد اما در عملکردها این نحوه اجرایی است که باید اولویت قرار بگیرد. او معتقد است که برای یک نماینده مجلس عملکرد اجرایی باید مهم تر از عملکرد سیاسی باشد. یعنی نماینده باید دارای مدیریت سیاسی با توانایی اجرایی بالایی باشد.
«الماسی» همچنین داشتن روحیه مطالبه گری و مبارزه برای گرفتن حق مردم را از جمله خصوصیات برای یک نماینده دانست و کمک کردن احزاب و فعالان سیاسی و مدنی به نماینده را هم مهم ارزیابی کرد.
مطالبه آری؛ معامله خیر
با این وصف باتوجه به این گفته ها بیشتر فعالان سیاسی معتقدند نماینده باید مدیریت سیاسی خوب در کنار قدرت رایزنی بالا با ارتباطات مناسب با افراد قدرتمند را داشته باشد و همین می تواند رویکرد نمایندگی را تغییر داده و به نفع حوزه های انتخابی باشد اما در این میان نکته ای هم مطرح می شود و آن اینکه این قدرت ارتباطی رایزنی نباید منجر به سوءاستفاده و لابی گری و معامله گری شود به طوری که هرآنچه به نفع مردم بوده یک شبه بر باد رود.
البته نباید فراموش کرد که جاهایی چاره ای جز معامله و لابی گری نیست اما این هم نباید باعث ضرر و زیان به مردم شود و همان حکایت نمایندگان گذشته را پیش بیاورد.
در واقع مطالبه گری یکی از مهم ترین فعالیت های نمایندگی است که به صورت های مختلف بروز می یابد. گاهی نماینده با نطق، مطالبه ای را مطرح می کند و گاهی با ملاقات با مسئولان کشوری و گاهی با نامه نگاری و... اما جدای از قالب مطالبه گری ها، محتوای مطالبات هم نقش بسزایی در پیشبرد امور به ویژه پیشبرد امور اجتماعی و احیای حقوق مردم دارد. نماینده باید پذیرای مردم شاکی از دولت و نهادها باشد و باید تریبون مردم بوده و درد آنان را بیان و از حقوقشان دفاع کند. البته باید این مطالبه گری باتوجه به مصالح مردم و حل مسایل عمومی قرار گیرد نه فردی و قومی و جناحی.
نظر شما