به گزارش خبرنگار کردپرس، آلودگی زیست محیطی معدن طلای قروه در حالی سال هاست مطرح می شود که هربار هم در پروسه انکار و تکذیب مسئولان قرار می گیرد و چندگاهی پررنگ شده و دوباره به سرخط خبرها می آید. این پررنگ شدن گاهی توسط نمایندگان مجلس است و گاهی هم توسط فعالان محیط زیست و مدنی؛ با این وجود معلوم نیست این بازی انکار و تکذیب که افکارعمومی را هم درگیر کرده تا کی ادامه دارد.

منطقه ای آرسنیک خیز

بسیاری از کارشناسان حوزه آب و خاک معتقدند که خاک بخش دلبران آرسنیک خیز بوده و از سال ها قبل آلوده شده و جدید نیست و شاید برای همین است که متولیان معدن و مسئولان دولتی منکر آلودگی معدن طلا هستند اما نباید فراموش کرد که فعالیت معدنی می تواند در تشدید میزان آرسنیک اثرگذار باشد و اینکه فعالیت معدن طلا در افزایش آرسنیک تا چه حد اثر داشته یا دارد مهم است.

براساس تحقیقات انجام شده در سال ۹۲ که در نشریه دانش آب و خاک انتشار یافته خاک های مناطق شمالی قروه آرسنیک بیشتری از سایر نقاط دارند. این تحقیق که با نمونه برداری از خاک های مناطق مختلف قروه صورت گرفته به این نتیجه رسیده که باتوجه به اینکه وجود گندم زارها و دام های زیاد در منطقه و غلظت آرسنیک بسیاری از خاک های منطقه بیشتر از مقادیر مجاز است، باید کشت و کار و چرای دام ممنوع شود.

جدای از این باید دانست غلظت آرسنیک در خاک و آب می تواند در اثر فرآیندهای طبیعی مانند رسوب خاکسترهای آتشفشانی، معدن کاوی، تخلیه های زمین گرمایی، اکسایش و انحلال کانی ها افزایش یابد. همچنین کاربرد علف کش ها و کودهای حیوانی در کشاورزی هم می تواند باعث افزایش غلظت آرسنیک در محیط شود.

نقش معدن طلا در آلودگی منطقه

اینکه معدن طلای قروه در آلودگی منطقه اثر دارد یا نه؟ موضوعی است که بارها توسط اعضای شورای روستاهای اطراف معدن مطرح شده؛ به طوری که «مصطفی احمدی» به عنوان عضو شورای بهارلو در مصاحبه های قبلی خود با کردپرس نسبت به آلودگی زیست محیطی معدن طلا اعتراض کرده بود.  به گفته او «استخراج طلا از معدن همیشه خطرات و آلودگی زیادی را برای انسان و محیط زیست اطراف معدن به همراه دارد. در معدن طلای ساریگونی از مواد آلوده ساز مختلفی برای استخراج استفاده می شود. از سیانور و سیانید گرفته تا آرسنیک و جیوه؛ که هرکدام از این مواد خطرات محیط زیستی و جانی فراوانی دارند».

«احمدی» که یکی از مطالبه گران حوزه معدن است و بارها از معدن طلای ساریگونی مطالبه شفاف سازی را داشته بعد از انکار استاندار درباره آلودگی معدن طلا در مصاحبه با خبرنگار کردپرس به بیان یکسری از موارد مرتبط به اظهارات استاندار و متولیان معدن پرداخت. «در بحث آلودگی زیست محیطی معدن طلا، متولیان امر ارزیابی اولیه اثرات زیست محیطی را ندارند و معلوم نیست برچه اساسی می گویند فعالیت این معدن در آلودگی منطقه نقش ندارد؟! آیا قبل از اکتشاف معدن و بهره برداری ارزیابی زیست محیطی انجام داده اند که با وضعیت فعلی تطبیق دهند و بگویند آلودگی ندارد؟!».

قائم مقام مجمع ملی مطالبه گران معدن کشور به نقل از مدیرکل وقت محیط زیست کردستان تنها ارزیابی زیست محیطی را مربوط به سال ۹۹ دانست. «طبق گفته های «فریبا رضایی» مدیرکل وقت سازمان محیط زیست استان تنها ارزیابی زیست محیطی که صورت گرفته مربوط به سال ۹۹ هست که آن هم توسط شرکت انگلیسی (بهره بردار سابق معدن طلا) انجام شده و خود سازمان محیط زیست از شرکت زرکوه این ارزیابی را دریافته کرده؛ اما تاکنون این ارزیابی به اطلاع افکارعمومی نرسیده و نشان داده نشده و مشخص نیست این گفته مدیرکل وقت محیط زیست صحت دارد یا نه؟!».

«مصطفی احمدی» خطاب به استاندار و دیگر مسئولانی که منکر آلودگی زیست محیطی معدن هستند، گفت «بنا به گفته های رهبری شفافیت در همه امور به غیر از امور نظامی لازم است و حال استاندار کردستان باتوجه به همین فرامین رهبری داده های مرتبط به نقش نداشتن معدن طلا در آلودگی منطقه را منتشر کنند و یک شفاف سازی در این زمینه داشته باشند».

او با بیان اینکه هیچ چیزی بالاتر از سلامتی وجود ندارد، به تناقض میان گفته های مسئولان و کارشناسان مرتبط به حوزه محیط زیست اشاره کرد. «طبق گفته کارشناسان متخصص در امور زیست محیطی هرکجا معدن طلا باشد عناصر سمی و سنگین هم وجود دارد که این عناصر اثرات تجمعی روی بدن انسان داشته و در درازمدت خود را نشان می دهند. حالا این تناقض وجود دارد که اگر آلودگی نیست پس نظر کارشناسان مبنی بر چیست و اگر هست چرا مسئولان آن را منکر می شوند؟!».

این مطالبه گر حوزه معدن در ادامه شفافیت و اطلاع رسانی به مردم را خواسته اصلی دغدغه مندان در این زمینه دانست. «با وجود تمامی این موارد ما می خواهیم که مسئولان شفاف سازی کرده و به مردم بگویند که آیا منطقه معدن طلا از این به بعد قابل سکونت است یا خیر؟ و اگر نیست رک و راست به مردم اعلام نمایند تا مردم آن روستاها را ترک کنند و فکری به حال خود داشته باشند و اگر قابل سکونت است خب باتوجه به اینکه معدن امکانات زراعی مردم روستاها را گرفته نیاز است با سرمایه گذاری شغل های پایدار در منطقه ایجاد کنند».

مطابق سخنان «مصطفی احمدی» طبق قانون درصدی از درآمد معدن باید برای ایجاد شغل پایدار هزینه شود اما علیرغم تمامی وعده های داده شده تاکنون این مهم عملی نشده است.

او گریزی هم داشت به حقوق دولتی معادن و واریزی ۱۲ درصدی که مشترکاً به حساب منابع طبیعی و جهاد کشاورزی. «۱۲ درصد از حقوق دولتی معدن بعد از وصول، مشترکاً به حساب منابع طبیعی و جهاد کشاورزی واریز می شود و این دو اداره می توانند با این واریزی یک کار تحقیقی روی خاک و محصولات کشاورزی انجام داده و آلودگی ها را بررسی کنند و به مردم بگویند وضعیت چگونه است و با این کار خیال همه را راحت کنند».

تأکید محیط زیست بر مقایسه ارزیابی قبل از بهره برداری

این گفته های عضو شورای بهارلو مبنی بر قیاس ارزیابی زیست محیط قبل از بهره برداری معدن طلا با ارزیابی فعلی را رئیس محیط زیست شهرستان قروه هم تأیید می کند. «توفیق زارعی» در مصاحبه با خبرنگار کردپرس در خصوص نقش معدن طلا در آلودگی منطقه عنوان کرد «اینکه معدن طلا در تشدید آلوگی منطقه اثر دارد یا نه را باید براساس مقایسه آزمایشاتی که قبل از استحصال انجام شده با آزمایشات بعد از استحصال سنجید و آن وقت مشخص می شود که معدن طلا تأثیرگذار بوده در آلودگی یا نه؟».

او به تجزیه و تحلیل هایی که از قبل در این زمینه صورت گرفته هم اشاره داشت. «البته اقداماتی در این راستا انجام شده و تجزیه و تحلیل ها نشان داده که فعالیت معدن طلا در میزان آلودگی اثر داشته و گاهی اوقات درصد آلودگی افزایش یافته و گاهی هم کاهش ... اما با تمامی این موارد در هر صورت باید مقایسه اصولی قبل و بعد بهره برداری انجام شود تا بتوان نتیجه قطعی گرفت».

به گفته «زارعی» منطقه دلبران به صورت طبیعی نهشته ای از آرسنیک دارد و در زمان استقرار معدن طلا هم این آلوگی وجود داشته و برای اینکه آلودگی منطقه کنترل شود استحصال طلا با نظارت محیط زیست و آزمایشگاه معتمد به صورت خوداظهاری توسط معدن به صورت فصلی انجام می شود و همچنین سازمان محیط زیست هم نمونه برداری لازم خود را دارد.

او در ادامه به وجود جیوه و تلاش برای کاهش آلودگی این ماده سمی خطرناک پرداخت. «جیوه یکی از فلزات موجود در معدن طلاست و بعد از اینکه سازمان محیط زیست متوجه وجود جیوه در منطقه شد بلافاصله معدن طلا را مجاب کردیم که استحصال جیوه را هم انجام دهند تا آلودگی منطقه از این فلز سمی کاهش یابد که این کار در حال حاضر توسط معدن انجام می شود و می توان گفت که با استخراج جیوه از کانسنگ میزان جیوه کاهش یافته است».

تحقیق و تفحص از معدن طلا در اولویت است     

نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس هم در واکنش به انکار آلودگی توسط استاندار و دیگر مسئولان، در پاسخ به کردپرس گفت «هرکسی که منکر آلودگی زیست محیطی معدن طلاست اسناد و مدارک مورد نیاز را ارائه دهد. آلودگی آب روستاهای اطراف معدن در کنار درگیری مردم با بیماری سرطان نمونه بارزی است از تأثیر معدن طلا بر آلودگی زیست محیطی منطقه؛ اما هرکسی منکر چنین موردی هست با مستندات به ما نشان دهد که آلودگی وجود ندارد و ضمن اینکه حتماً از وزارتخانه پیگیر مباحث زیست محیطی آن خواهم بود و کوتاه نمی آیم».

«محمد رسول شیخی زاده» همچنین از تحقیق و تفحص در معدن طلا خبر داد. «معدن طلای قروه را جزو اولویت های تحقیق و تفحص کمیسیون اصل ۹۰ مجلس قرار داده ام و همه آنچه که به دست آید شفاف به اطلاع مردم خواهیم رساند و نباید چیزی از مردم پنهان بماند. من به مسئولان معدن هم گفته ام اگر می خواهید کارتان درست پیش برود منافع مردم و منطقه را اولویت قرار دهید تا همراهی مردم را داشته باشید».

گزارش: زیبا امیدی فر