به گزارش کردپرس، شرکت بین المللی ترنس‌آتلانتیک پترولیوم[1] با همکاری چندین شرکت بین‌المللی و منطقه ای دیگر، حفاری‌های گاز و نفت شل (Schell) را در مناطق آمِد (دیاربکر) و تراکیا گسترش داده است. در حالی که این حفاری‌ها به ویژه در منطقه فارقین و سایر مناطق اطراف ادامه دارد، معافیت‌های مالیاتی و امتیازات ویژه‌ای که دولت ترکیه به این شرکت‌ها اعطا کرده است، بحث‌برانگیز بوده و باعث تعجب بسیاری شده است. علاوه بر این، استخراج گسترده نفت و گاز شل تهدیدی جدی برای منابع آبی و زیست‌محیطی این مناطق محسوب می‌شود و احتمال آسیب‌های جبران‌ناپذیر به کشاورزی و اکوسیستم منطقه را افزایش داده است. یوسف گورسوجو روزنامه نگار کُرد در گزارشی به بررسی ابعاد مختلف این حفاری ها و تاثیرات منفی آنها بر محیط زیست و جغرافیای کردستان ترکیه پرداخته است.

ترنس‌آتلانتیک پترولیوم که در ماه مارس گذشته اعلام کرده بود که حفاری نفت شل را آغاز می‌کند، این فعالیت‌ها را آغاز کرده است. در حالی که استخراج گاز و نفت توسط شل در مناطق آمِد و تراکیا به طور مداوم ادامه دارد، مناطق زیر حفاری نیز گسترش می‌یابند. در آمِد، شرکت‌های شل  و ترنس‌آتلانتیک پترولیوم عمدتاً در منطقه فرقین (سیلوان) به حفاری‌های نفت و گاز شل مشغول هستند، و معافیت‌های اعطاشده به این شرکت‌ها توسط دولت باعث تعجب بسیاری شده است. از سوی دیگر، شرکت ترنس‌آتلانتیک پترولیوم و زیرمجموعه کانادایی آن، واله‌ورا انرژی،[2] از طریق شرکت ترنس باسین ناتورال گس،[3] در تراکیا، با حدود 350 چاه حفاری گاز شل، به این فعالیت‌ها ادامه می‌دهند. همچنین، همچنین، شرکت نفت ملی چین (CNPC) با زیرمجموعه خود گریتوُل دریلینگ،[4] و همکاری با شرکت‌های اخلاص هولدینگ،[5] و شرکت ملی نفت ترکیه (TPAO) در آمِد مشغول حفاری‌های گسترده هستند.

افزایش شمار حفاری‌ها

انتظار می‌رود با دعوت از سوی دولت ترکیه و ارائه تسهیلات به این شرکت ها، ترنس‌آتلانتیک پترولیوم که در این کشور مشغول به فعالیت شده، در آینده‌ای نزدیک حفاری‌های گاز و نفت شل را بیشتر گسترش دهد. ترنس‌آتلانتیک پترولیوم در اطلاعیه‌ای که در ماه مارس گذشته منتشر کرد، از طریق شرکت محلی خود در ترکیه، یعنی شرکت ترانس‌اتلانتیک پترولیوم اکتشاف و تولید نفت خام و گاز طبیعی،[6] اعلام کرد که قصد دارد در مناطق سور در آمِد، فعالیت‌های جستجو و استخراج نفت خام و ذخیره‌سازی خود را آغاز کند. بعد از مناطق ینی او -7 و اوف کوی -1 اکنون حفاری‌ها به مناطق ینی او-12 و ینی او-13 نیز گسترش یافته‌اند. همچنین در این اطلاعیه آمده است که در طی حفاری‌ها، برای تولید برق از طریق ژنراتورهای احتراقی استفاده خواهد شد، و گاز مازاد به دستگاه‌های شعله‌ور منتقل و سوزانده خواهد شد.

یکسانی فعالیت در چهار محل مختلف

در اطلاعیه منتشر شده در ماه می، برنامه‌ریزی شده بود که در نتیجه کارهای لرزه‌نگاری انجام شده در مناطق ینی او -7 و اوف کوی -1، چاه‌های حفاری جدیدی برای ارزیابی ذخایر نفتی و ویژگی‌های آن حفر شوند و اطلاعاتی برای بهره‌برداری به دست آید. پس از فعالیت‌های جستجو، تولید و ذخیره‌سازی نیز آغاز خواهد شد. طبق این اطلاعیه، در صورت آغاز تولید، حدود 80 تن نفت خام در روز استخراج و ذخیره خواهد شد و 6 مخزن با ظرفیت سالانه هر یک 500 متر مکعب برای ذخیره‌سازی قرار داده خواهد شد. در اطلاعیه اخیر نیز همان اطلاعات برای مناطق مناطق ینی او-12 و ینی او-13 ارائه شده بود، اما با این تفاوت که تعداد مخازن به 10 عدد افزایش یافته است.

معافیت‌ها برای ترنس‌آتلانتیک پترولیوم

شرکت چندملیتی ترنس‌آتلانتیک پترولیوم که مقر اصلی آن در تگزاس آمریکا قرار دارد، با خرید عملیات شرکت استرالیایی اکتشاف نفت مدیترانه بین‌المللی،[7] وارد ترکیه شد. این شرکت بعداً نام خود را به ترانس‌اتلانتیک اکتشاف مدیترانه بین‌المللی[8] تغییر داد و مجوزها و عملیات شرکت[9] EOT را نیز به دست آورد. علاوه بر این، بین TPAO و ترنس‌آتلانتیک برای فعالیت‌های مشترک در آمِد و تراکیا، یک تفاهم‌نامه امضا شد. در وب‌سایت ترنس‌آتلانتیک آمده است که این شرکت مصمم است با استفاده از فناوری آمریکای شمالی (فرکینگ هیدرولیک)، پتانسیل منابع را شناسایی و توسعه دهد و برای سهام‌داران خود رشد ایجاد کند. همچنین، این شرکت اعلام کرده است که در ترکیه تنها 12.5 درصد حق امتیاز پرداخت می‌شود و هیچ مالیات تولیدی وجود ندارد، و از معافیت مالیات بر ارزش افزوده در مجوزهای جستجو و بازپرداخت در اجاره‌های تولید بهره‌مند هستند.

فاجعه زیست‌محیطی در دیاربکر و مناطق دیگر

در مناطق تراکیا و بین‌النهرین، کشاورزی از دیرباز رواج داشته است. هر دو منطقه به خاطر فرآیندهای تولید و انباشت سرمایه‌داری قربانی می‌شوند. از سال 2009 به این سو، اتفاقاتی که در مناطق آمِد و تراکیا رخ داده است، نشان می‌دهد که همه چیز برنامه‌ریزی‌شده و با دقت ادامه دارد. در تراکیا، بیش از 300 چاه گاز شل حفاری شده است، اما در آمِد به تعداد دقیق چاه‌ها دست نیافته‌ایم. حفاری‌های نفت در سراسر مناطق کردستان، خارج از آمِد نیز ادامه دارد و چاه‌های گاز و نفت شل جدید در انتظار حفاری هستند. حفاری‌های مربوط به گاز و نفت شل که گفته می‌شود در سال 2024 توسط دولت تشدید خواهد شد، تقریباً در همه جا ظاهر خواهند شد.

آلودگی گسترده منابع آب رو به اتمام

در فرآیند استخراج گاز و نفت شل، برای هر چاه حفاری به یک‌باره حدود 600 نوع ماده شیمیایی سمی به همراه شن و نزدیک به 18.000 متر مکعب آب با کیفیت به داخل چاه پمپاژ می‌شود. این فرآیند برای هر چاه 15 تا 20 بار تکرار می‌شود و در مجموع حجم آب استفاده‌شده برای هر چاه به حدود 300.000 متر مکعب می‌رسد. به دلیل وجود مواد شیمیایی و فلزات سنگینی که به همراه نفت و گاز استخراج‌شده به سطح می‌آیند، آب‌ها به هیچ وجه قابل بازگردانی نیستند. با افزایش تعداد چاه‌های حفاری، منابع آب زیرزمینی و سطحی آلوده و تخلیه خواهند شد، مخازن آب زیرزمینی نابود می‌شوند، سدها و جویبارهای اطراف خشک خواهند شد و کشاورزی دیگر امکان‌پذیر نخواهد بود، و در نهایت تمام انسان‌ها و حیوانات مجبور به ترک این مناطق خواهند شد.

636 میلیون متر مکعب آب آلوده شده است!

در روز 31 اکتبر 2023، در روزنامه تگزارس تریبون [10]گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد که شرکت‌های نفت و گاز، در عملیات استخراج گاز و نفت شل خود در حوزه پرمیان آمریکا، سالانه 168 میلیارد گالن آب را آلوده می‌کنند. در این گزارش ذکر شده است که آلودگی در منطقه به دلیل تخلیه مستقیم فاضلاب به رودخانه‌ها، نهرها و دریاچه‌ها به وجود آمده است. در مجموع، 636 میلیارد لیتر، یعنی 636 میلیون متر مکعب آب به خاطر تولید انرژی به‌طور غیرقابل‌بازگشتی آلوده شده است و منابع آب زیرزمینی نیز تخلیه شده‌اند. از سوی دیگر، آب تمیز زیرزمینی جای خود را به مایعات سمی و آلوده داده است.