به گزارش کردپرس، مشاهده دست دادن دولت باغچه لی، رهبر حزب جنبش ملی‌گرای ترکیه ی (MHP)، با سیاستمداران حزب کردگرای دم پارتی در صحن پارلمان ترکیهt در اول اکتبر صحنه‌ای غیرمنتظره بود.
رهبر MHP و متحد نزدیک رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، مخالف سرسخت خواسته‌های کردها برای احقاق حقوق بیشتر بوده است. او سیاستمداران کرد را «تروریست» خوانده و آنها را به داشتن ارتباط با پ.ک.ک، گروه مسلحی که توسط ترکیه و غرب به عنوان «سازمان تروریستی» شناخته می‌شود، متهم کرده است. او پیشتر خواستار ممنوع الفعالیت شدن حزب کردگرای HDP شده بود.
وعده‌ی مذاکرات صلح جدید بین ترکیه و جنگجویان کرد که ۴۰ سال است با دولت ترکیه در جنگ هستند، پس از حمله ماه گذشته به یک کارخانه هوافضای نزدیک آنکارا، پایتخت ترکیه زیر سوال رفت.
باغچه لی بعداً گفت که ژست او «پیامی برای ایجاد اتحاد ملی و برادری» است.
او بعدا احتمال آزادی مشروط عبدالله اوجالان، رهبر پ.ک.ک، را مطرح کرد که از سال ۱۹۹۹ به حبس ابد محکوم شده است. البته مشروط بر این که از خشونت دست بکشد و سازمان خود را منحل کند.
اما حمله ۲۳ اکتبر به شرکت هوافضا و دفاعی TUSAS، که کشته شدن پنج نفر و دو مهاجم را به دنبال داشت، گام های کوچ برداشته شده برای صلح را به خطر انداخت..
از جمله تولیدات شرکت تولید هواپیماهای نظامی و غیرنظامی TUSAS پهپادهایی است که برای مقابله با پ.ک.ک به کار گرفته می شود.
پ.ک.ک دو روز بعد مسئولیت حمله به TUSAS را بر عهده گرفت. در بیانیه‌ی این گروه آمده است که این حمله ارتباطی با «برنامه‌ی سیاسی اخیر» ندارد، بلکه مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بود زیرا سلاح‌های تولیدی « TUSAS هزاران غیرنظامی، از جمله کودکان و زنان، را در کردستان کشته است».
فرصت تاریخی برای ایجاد صلح میان ترکیه و پ.ک.ک
با این حال، ممکن است این حمله ضربه نهایی به سازش بالقوه وارد نکند. به نظر می‌رسد که عناصری در طرفین برای پیشبرد یک راه حل جهت متوقف کردن خشونت موجود تمایل دارند.
حزب کردگرای دم پارتی یا HDP سابق فورا تصریح کرد که با حمله به TUSAS مخالف بوده و آن را محکوم کرده و تاکید کرد که این اتفاق «در زمانی که جامعه ترکیه در مورد راه‌حل ایجاد صلح صحبت می‌کند و احتمال گفتگو در حال فراهم شدن است، معنادار است.»
حتی خود اردوغان هم پس از حمله، تحولات اخیر را "فرصتی بی‌سابقه" توصیف کرد.
رئیس جمهور در سخنرانی ۳۰ اکتبر، ضمن ستایش «اراده باغچه لی برای تمرکز بر مسیر درست»، گفت: «کسانی که فراخوان‌های رئیس MHP را در این زمینه می‌خوانند، فراهم شدن یک فرصت تاریخی را مشاهده می کنند.»
حزب کردی دم پارتی اکنون در حال تلاش برای ایجاد یک ساختار رسمی، در جهت پیشبرد مذاکرات صلح با مشارکت چهره‌های ارشد از همه احزاب سیاسی است.
ابراهیم آکین، نماینده این حزب سخنانباغچه لی در مورد اوجالان را «نشانه‌ای از آغاز دوره ای جدید» و حاکی از رویکرد تازه دولت توصیف کرد.
او گفت: «با این حال، هنوز چیزهای زیادی وجود دارد که نامشخص بوده و باعث ایجاد تردید می‌شوند. ما می‌خواهیم یک روند شفاف انجام شود که در آن تمام طرف‌ها و همه بازیگران سیاسی دخیل باشد».
پس از حمله آنکارا، ترکیه موجی از حملات هوایی علیه پ.ک.ک در عراق و سوریه را آغاز کرد.
این گروه از اواخر دهه ۱۹۹۰ عملیات خود را در ترکیه، از کوه‌های قندیل شمال عراق هدایت کرده است. ارتش ترکیه در سال‌های اخیر با ایجاد ده‌ها پایگاه در داخل مرز عراق و انجام حملات هوایی فرامرزی، فعالیت پ.ک.ک را در داخل ترکیه به شدت محدود کرده است.
در همین حال، ترکیه همچنین در شمال شرقی سوریه نیز به یگان‌های مدافع خلق (YPG) وابسته به پ.ک.ک، که ایالات متحده از سال ۲۰۱۵ در جنگ علیه داعش از آن حمایت کرده و مسلح کرده، حمله کرده است. حمایت آمریکا از این گروه مسلح کرد در سوریه، روابط ترکیه با آمریکا را تیره کرد.
با این که که ترکیه هیچ تفاوتی بین پ.ک.ک و YPG قائل نیست اما اکثر کشورهای غربی از اعلام کردن نیروهای کرد سوریه عنوان یک گروه «تروریستی» خودداری کرده‌اند.
اردوغان پس از حمله به TUSAS گفت که دو مهاجم پ.ک.ک از سوریه وارد ترکیه شده‌اند و YPG را در این حمله دخیل دانست.
برخی از مفسران منطق پشت تلاش اخیر برای مذاکرات را تمایل اردوغان برای اصلاح قانون اساسی کنونی ترکیه می‌دانند که به او اجازه نمی‌دهد – جز در حالت برگزاری انتخابات زودرس- دوباره برای ریاست جمهوری نامزد شود.
حمایت دم پارتی به عنوان سومین حزب بزرگ در پارلمان ترکیه از این روند ارزشمند است.
برک اسن، استاد علوم سیاسی سیاسی دانشگاه سابانچی استانبول در خصوص این تحولات گفت: «ائتلاف حاکم احتمالاً تلاش خواهد کرد قانون اساسی را اصلاح کند تا محدودیت‌های زمانی برای نامزد شدن اردوغان را حذف کند. آنها احتمالاً می‌خواهند ائتلاف مخالفان را دچار تفرقه کنند و اگر این مسئله تحقق نیافت، حداقل برخی از رأی‌دهندگان کرد، به ویژه رأی‌دهندگان کرد محافظه‌کار در جنوب شرقی آناتولی را جذب کنند».
ایده‌ای که دولت ترکیه تحت رهبری اردوغان و پ.ک.ک با هم توافق کنند، آن طور که در ابتدا به نظر برسد، دور از ذهن نیست.
حزب عدالت و توسعه (AKP) اردوغان در سال‌های اولیه قدرت خود در دهه ۲۰۰۰ تلاش زیادی برای اعطای حقوق بیشتر به کردهای ترکیه انجام داد. روند صلحی که در سال ۲۰۱۳ آغاز شد، گاهی به نظر می‌رسید که به موفقیت نزدیک شده است اما در سال ۲۰۱۵ شکست خورد.
حرکت فعلی همچنین در زمانی اتفاق می‌افتد که خاورمیانه در آشفتگی شدید به سر می برد.
حمایت آمریکا از اسرائیل، ظاهراً گروه‌های کرد، از جمله پ.ک.ک، که دارای روابط تاریخی با گروه‌های مسلح فلسطینی هستند ناراحت کرده است.حزب دم پارتی به شدت منتقد اقدامات اسرائیل در غزه و لبنان است.
در صورت ریاست مجدد دونالد ترامپ بر آمریکا نیز احتمالاً شاهد خروج نیروهای آمریکایی از سوریه خواهیم بود و این مسئله حمایت آمریکا از YPG را پایان می دهد.
برک اسن در یان باره گفت که ترکیه ممکن است برای «پر کردن خلاء سیاسی که در خاورمیانه در حال ظهور است» و نیز «پیشرفت نفوذش در منطقه» اقدام «پیشگیرانه‌ای» بردارد.
اوزگور اونلوهیسارچیکلی، مدیر بنیاد مارشال آلمان نیز گفت: «شرایط مطلوب، از جمله درگیر بودن بازیگران منطقه‌ای در بحران‌های دیگر و وضعیت تضعیف‌شده پ.ک.ک، فرصتی برای پیشرفت را فراهم می کند».
با این حال، او این سوال را مطرح کرد که آیا اوجالان، که در سال‌های اخیر در انزوا نگهداری شده است، نفوذ کافی بر پ.ک.ک برای هدایت این روند را حفظ کرده یا خیر.
اونلوهیسارچیکلی افزود: «علاوه بر این، محدودیت‌هایی پیرامون تحمل افکار عمومی ترکیه درباره مذاکره با پ.ک.ک وجود دارد که البته سخنرانی {احتمالی} اوجالان در پارلمان ترکیه خارج از این محدودیت‌ها است».
نظرسنجی‌ای که توسط موسسه مطالعات اجتماعی در ۲۴ اکتبر انجام شد، نشان داد که تقریباً 75 درصد از پاسخ‌دهندگان با آزادی عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک مخالف هستند.
همچنین توهین هواداران فوتبال به عبدالله اوجالان در یکی از مسابقات فوتبال تیم فنرباغچه در استانبول، پس از حمله به تاسیسات هوا-فضای ترکیه، به شکلی، می تواند نمایانگر واکنش عمومی مردم ترکیه به تحولات اخیر باشد.
منبع: الجزیره
نظر شما