کرد پرس- احمد کایا خواننده ترانه سرا و آهنگساز کُرد اهل ترکیه 28اکتبر سال 1957از پدری کُرد ومادری ترک در شهر عمدتا علوی نشین ملاطیه بدنیا آمد
او در یک خانواده فقیر و کارگر متولد شد. پدرش کارگر کارخانه نساجی و مادرش خانه دار بود او که کوچکترین عضو خانواده بود در شرایط بسیار دشوار و سخت گذران زندگی میکرد در همان کودکی با موسیقی آشنا شد زیرا پدرش برای او یک ساز بغلما خرید .او در دوران نوجوانی علاقه زیادی به موسیقی نشان داد و در همان سن 6سالگی نواختن بغلما را آموخت او با ترانه های محلی و سنتی بزرگ شد که تاثیر زیادی بر سبک موسیقی اش داشت. احمد کایا در درس موفق نبود و سال ۱۹۷۲، همزمان با مهاجرت خانواده‌اش به شهر استانبول و منطقه کوجا مصطفی پاشا، درسش را رها کرد و آغاز به کار در مغازه نوار فروشی، فروشندگی و شاگردی در حرفه های گوناگون کرد.احمد کایا در سال ۱۹۷۸ به خدمت سربازی رفت و بعد از آن، با خانم امینه کایا ازدواج کرد. در سال ۱۹۸۲ نخستین فرزندش، کیگدم به دنیا آمد.این خواننده توانا بعد از کوشش های زیاد و گذشتن از مشکلات در سال ۱۹۸۴، نخستین آلبوم موسیقی خود به نام گریه نکن فرزندم را منتشر کرد.
احمد که به علت مشکلات زیاد اقتصادی از همسر اولش جدا شده بود، بعد از انتشار آلبوم دومش با گلتن ازدواج کرد. احمد و گلتن در سال ۱۹۸۷ هم دارای فرزند دختری شدند که اسم او را ملیس گذاشتند.
جوانی کایا برابر شد با کودتای کنان اورن و خفقان شدیدی که بر فضای سیاسی جامعه ترکیه تحمیل گردید. او که به شدت مخالف وضع موجود بود در سال ۱۹۸۵ به کمک دوستان خود آلبومی از ترانه‌هایش را منتشر کرد که به گفته‌اش هیچ امیدی به استقبال آن از طرف مردم نداشت و تنها در پی آن بود که به‌وسیلهٔٔ ترانه‌هایش اعتراض خود را را به شرایط حاکم اعلام دارد. چند روز پس از عرضه آلبوم مأموران قضایی ترکیه کاست او را به دلیل وجود چند ترانهٔ سیاسی جمع‌آوری نمودند. پس از اعتراض فراوان، در نهایت فروش کاست او آزاد اعلام شد. همین فعل و انفعالات سبب شهرت نام کایا گشت و کاست او با استقبال نسبتاً خوبی مواجه شد. آلبوم دوم او ترانهٔ شفق نام داشت. وجود شعری به همین نام از اولکو تامر که به دلیل داشتن افکار سیاسی در انتظار اعدام بود، موجب آوازهٔ هر چه بیشتر کایا شد.
احمد کایا در طول زندگی حرفه ای خود آثار بسیاری خلق کرد که تاثیر زیادی بر موسیقی ترکیه و کردستان داشت. او بخاطر ترانه های سیاسی و اعتراضی اش شناخته می شود ودر بسیاری از آثارش به موضوعات اجتماعی،حقوق بشرومسایل کُردها می پردازد. موسیقی او ترکیبی از فولکلور کُردی و ترکی با عناصر مدرن بود و اشعارش اغلب به مسائل اجتماعی ،عدالت،عشق و آزادی می پرداخت کایا در تمام سال های خوانندگی با شعرای بزرگ ترکیه همکاری کرد.لقب کایا «دموکرات خسته» بود که برگرفته از آلبومی به همین نام از او بود. حضور او در هر مکانی مشکلاتی را به‌وجود می‌آورد چرا که با سخنانش مخالفان آزادی در ترکیه را آزار می داد اوج محبوبیت احمد کایا در اواخر دهه 1980و اوایل دهه 1990میلادی بود او در این دوره با آثارش که غالبا ترکیبی از موسیقی فولکلوریک و پاپ بودند توانست طرفداران زیادی را جذب کند و به یکی از محبوب ترین و تاثیرگذارترین هنرمندان ترکیه تبدیل شود. محبوببت او به ویژه در میان نسل جوان و طبقات کارگر بیشتر بود چرا که اشعارش به مشکلات اجتماعی و نابرابری های موجود پرداخته و صدای اعتراض مردم به شمار می رفت.
او به دلیل حمایت از حقوق اقلیت های قومی از جمله کُردها و مخالفت با سیاست های سرکوبگرانه بارها با دولت ترکیه درگیر شد. او بنیانگذار سبک اعتراض خوانی در کشور ترکیه است و در ایران طرفداران بسیار زیادی دارد. کایا در سال ۱۹۹۹ در مراسم اهدای جایزهٔ سال به برترین های ترکیه اعلام کرد که در آلبوم جدید خود ترانه‌ای کُردی اجرا خواهد کرد و سپس کانال‌های رسانه‌ای ترکیه را مخاطب قرار داد و گفت: من مطمئن هستم که ترکیه کانال‌هایی پر دل و جرئت دارد که بتواند این ویدیوی مرا پخش کند.
همین مسئله موجب گردید که مخالفان کُردهای ترکیه که همان ملی گرایان افراطی آن کشور بودند، اعتراض وسیعی به او نمایند. به دلیل وقوع درگیری‌هایی در آن مراسم، روز بعد دادگاه امنیتی ترکیه کایا را احضار نموده و بازداشت کرد.
ساعاتی بعد، پس از اعتراض وکلای کایا، او را به قرار وثیقه آزاد کردند متهم بود که سال‌ها قبل در چند کشور اروپایی از جمله بلژیک و آلمان کنسرت‌هایی به حمایت از حزب پ.ک.ک برگزار کرده‌است. چند ماه بعد از این ماجرا، کایا به قصد برگزاری کنسرت راهی فرانسه شد و به دلیل جو نامناسب ترکیه بر اثر غوغای رسانه‌های گروهی علیهش، تصمیم به اقامت در آن کشور گرفت او به کمک همسر فرانسوا میتران رئیس‌جمهور فقید فرانسه، توانست اقامتی یکساله دریافت کند.
در همین حال کایا در دادگاه ترکیه به ده سال حبس به صورت غیابی محکوم گردید. چند ماه پس از این وقایع، در صبحگاه ۱۶ نوامبر ۲۰۰۰ در سن ۴۳ سالگی به سبب حمله قلبی در شهر پاریس درگذشت. البته به گفتهٔ دولتمردان ترکیه و روزنامه‌های آن کشور این مرگ، یک مرگ طبیعی بود، اما عدهٔ زیادی بر این عقیده بوده و هستند که احمد کایا را از طریق مسمومیت ترور کرده‌اند، البته تا به امروز طرفداران تلویزیونی و روزنامه‌ای احمد کایا پیگیر این مسئله بوده و هر از چند گاهی مطالبی در این مورد پخش و چاپ می‌کنند.
پیکر او را در گورستان پرلاشز در قطعه شماره ۷۱ به خاک سپرده شده‌است.همسر او گولتن کایا با بازگرداندن جنازه‌اش به ترکیه مخالفت نمود و اعلام کرد که «ترکیه کنونی شایستگی آن را ندارد که مرد بزرگی چون او در خاک آن دفن گردد و تا زمانی‌که ترکیه به یک کشور آزاد و دموکراتیک تبدیل نگردیده، اجازۀ بازگرداندن جنازه‌اش به ترکیه را نخواهد داد.»
نظر شما