کردپرس
متن کامل گفتگوی مسعود بارزانی با سکای نیوز اماراتی:
اسکای نیوز: در ابتدا، مایلیم پیروزی انتخابات اقلیم کردستان را به شما تبریک بگوییم؛ انتخاباتی که با مشارکت گسترده مردم همراه بود و ۷۰ درصد واجدین شرایط در آن شرکت کردند. پرسش مهم این است که وضعیت آینده چگونه خواهد بود؟ و ماهیت دولت جدید اقلیم کردستان چگونه باید باشد؟
مسعود بارزانی: بسیاری تصور می‌کردند که انتخابات اصلاً برگزار نخواهد شد یا در صورت برگزاری با مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهد بود. خوشبختانه، این انتخابات در فضایی آرام و بدون هیچ مشکلی برگزار شد. میزان مشارکت نیز به ۷۲ درصد رسید که این یک دستاورد بزرگ است. واقعاً مردم کردستان دستاورد بزرگی را رقم زدند.
اسکای نیوز: جایگاه شما همواره رفیع بوده است. اما سؤالی که مطرح می‌شود، این است که روابط میان حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان همواره ترکیبی از تنش و همکاری بوده است. آیا این اختلافات میان دو طرف ادامه خواهد داشت؟
مسعود بارزانی: ما منتظر بودیم که کمیسیون انتخابات نتایج را اعلام کند. دیروز این تصمیم گرفته شد. از امروز، ما یک هیئت ویژه برای تعامل و گفتگو با تمامی طرف‌ها داریم، از جمله اتحادیه میهنی کردستان، برای برنامه‌ریزی گام‌های آینده. گام نخست، تشکیل جلسه پارلمان است. بعد از آن، سایر مراحل طی خواهند شد.
از امروز، ده روز برای برگزاری اولین نشست پارلمان فرصت داریم. این هیئت ویژه، دیدارهایی را با تمام طرف‌ها، از جمله اتحادیه میهنی، انجام خواهد داد. ما در حال رایزنی با همگان هستیم و هیچ وتویی بر روی هیچ طرفی نداریم. اما نکته بسیار مهم این است که انتخابات برگزار شد و نتایج آن شفاف است و ما به اصل شایستگی در انتخابات پایبند هستیم.
اسکای نیوز: در چارچوب دیدار هیئت حزب دمکرات کردستان با اتحادیه میهنی، برخی مطرح کرده‌اند که اتحادیه میهنی شرط‌هایی را تعیین کرده است، از جمله اینکه حزب دمکرات نباید برای پست‌های ریاستی اصرار کند. نظر شما چیست؟
مسعود بارزانی: این امر به شایستگی انتخابات مرتبط است. ما نمی‌پذیریم که کسی شرایطی بر ما تحمیل کند و همچنین شرایطی بر کسی تحمیل نمی‌کنیم. ما تنها خواهان شفافیت هستیم و می‌خواهیم که یک اقلیم، یک پارلمان، یک دولت، و یک نیروی متحد پیشمرگه وجود داشته باشد.
اسکای نیوز: درباره یک اقلیم، یک پارلمان، یک دولت، و یک نیروی پیشمرگه سخن گفتید. اکنون وضعیت اتحاد نیروهای پیشمرگه به کجا رسیده است؟ آیا توافقی میان دو حزب اصلی در این خصوص وجود دارد؟
مسعود بارزانی: این مسئله به توافق مرتبط نیست، بلکه یک برنامه مستمر است. وزارت پیشمرگه مسئول اجرای این برنامه است و این کار با هماهنگی مشاوران بین‌المللی انجام می‌شود. این فرآیند ادامه دارد و تا به امروز بخش بزرگی از نیروهای پیشمرگه متحد شده‌اند.
اسکای نیوز: با توجه به اختلافات میان حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی، آیا این اختلافات ممکن است باعث شود که اقلیم کردستان امتیازات خود را از دست بدهد؟
مسعود بارزانی: هیچ اختلافی به نتیجه‌ای که به ضرر منافع کشور و اقلیم باشد ختم نمی‌شود. با این حال، ما در حال تلاش برای جلوگیری از تمام این اختلافات و حل و فصل کامل آنها هستیم. انتخابات برگزار شده و نتایج آن نیز روشن است. باید به نتایج انتخابات پایبند باشیم.
اسکای نیوز: مهم‌ترین پرسش درباره تدوین قانون اساسی کردستان است. چه زمانی قانون اساسی کردستان نوشته خواهد شد؟
مسعود بارزانی: پیش‌نویس تقریباً آماده است و تنها چند بخش کوچک باقی مانده. به نظر من، ان‌شاءالله در مدت زمان کوتاهی می‌توانیم به تدوین نهایی قانون اساسی برسیم. سال‌هاست که به‌طور جدی روی تدوین قانون اساسی کار شده است.
اسکای نیوز: برای رسیدن به تدوین نهایی قانون اساسی، آیا لازم است میان جناح‌های اصلی داخلی کردستان توافق صورت گیرد؟
مسعود بارزانی: اگر این اقدام به نفع اقلیم باشد، چرا که نه؟ چنین توافقی امکان‌پذیر است.
اسکای نیوز: حزب دمکرات کردستان نوعی محافظەکاری نسبت به سرشماری اخیر جمعیت در عراق نشان داد. آیا می‌توانیم در مورد کرکوک و مناطق مورد مناقشه نیز پرسش کنیم؟
مسعود بارزانی: تضمین قطعی داده شده که این سرشماری ارتباطی به مناطق مورد مناقشه و مناطق کردنشین خارج از اداره اقلیم کردستان ندارد. این سرشماری تنها برای هدف سرشماری انجام شده و من هیچ مشکلی در این باره نمی‌بینم. پیشتر نقاط ابهامی وجود داشت، اما پس از گفتگو و بررسی با برادران ما در بغداد، هیچ ابهامی باقی نمانده است.
اسکای نیوز: در چارچوب بحث درباره وضعیت داخلی اقلیم و اختلافات با اتحادیه میهنی، آیا مسعود مسعود بارزانی احساس می‌کند که پس از درگذشت مسعود فقید جلال طالبانی، جایگاه سیاسی او تأثیر گذاشته است؟
مسعود بارزانی: بله، روشن است که درگذشت مرحوم جلال طالبانی، جای خالی بزرگی در اتحادیه میهنی به جا گذاشته است.
اسکای نیوز: از وضعیت داخلی اقلیم کردستان به روابط با دولت فدرال بپردازیم. در ژوئیه ۲۰۲۴، پس از نزدیک به شش سال بایکوت، به بغداد سفر کردید. نتیجه این سفر چه بود؟
مسعود بارزانی: همانطور که گفتید، این سفر پس از شش سال انجام شد. این سفر موانع موجود را شکست و توافقاتی برای یک نقشه‌راه جهت حل مشکلات صورت گرفت. البته، این کمیته همچنان در حال کار است. این سفر در زمانی انجام شد که فضای مناسبی میان بغداد و اربیل شکل گرفته بود. اکنون روابط میان بغداد و اربیل بهبود یافته است و رابطه خوبی بین نخست‌وزیران اقلیم و دولت فدرال وجود دارد. اما باید بپذیریم که هنوز مشکلاتی وجود دارد که نیاز به حل‌وفصل دارند. پیشرفت حاصل شده، اما مسائل همچنان باقی است.
اسکای نیوز: آیا حزب دمکرات کردستان معتقد است که این مشکلات قابل حل هستند؟ آیا آن نقشه‌راه به سمت حل اختلافات هدایت می‌شود؟
مسعود بارزانی: بله، هیچ اختلافی وجود ندارد که قابل حل نباشد. اگر نیت و اراده باشد، بدون شک می‌توانیم این مشکلات را با سهولت حل کنیم. به نظر من، آن نیت وجود دارد.
اسکای نیوز: برخی جناح‌ها در بغداد تلاش می‌کنند اختیارات اقلیم کردستان را محدود کنند و کنترل بیشتری بر برخی از اختیارات قانونی داشته باشند. چگونه با این جناح‌ها برخورد می‌کنید؟
مسعود بارزانی: درست است، ما از این رویکردها و نیت‌ها آسیب دیده‌ایم. قانون اساسی داریم. قانون اساسی فدرال ۲۰۰۵، مبنای اصلی است. هر تصمیمی که برخلاف قانون اساسی فدرال باشد، آن را رد می‌کنیم. حتی در قانون اساسی بندی وجود دارد که می‌گوید اگر تصمیمات فدرال با تصمیمات اقلیم در زمینه‌های مرتبط با اقلیم مغایرت داشته باشد، تصمیمات اقلیم اولویت دارد.
اسکای نیوز: نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع سودانی، تأکید کرده است که قانون نفت و گاز فدرال باید بر تولید نفت و گاز در عراق و اقلیم کردستان اعمال شود، چراکه این قانون یکی از ارکان اساسی اتحاد عراق است. بغداد و اربیل درباره قانون نفت و گاز به کجا رسیده‌اند؟
مسعود بارزانی: در هنگام تدوین قانون اساسی در سال ۲۰۰۵، دو ماده، ماده ۱۱۰ و ماده ۱۱۱، وجود داشت که تأکید می‌کرد نفت و گاز متعلق به همه مردم عراق است و این منابع باید به شکلی عادلانه بین تمام ساکنان عراق توزیع شوند. هیچ اختلافی در این باره وجود ندارد. ماده ۱۱۲ نیز تصریح می‌کند که میادین نفتی‌ای که پیشتر استخراج می‌شده‌اند، باید تحت مدیریت مشترک دولت فدرال و دولت اقلیم باشند. اما میادین نفتی جدید، تحت مدیریت دولت اقلیم و با هماهنگی دولت فدرال اداره خواهند شد.
اسکای نیوز: چه چیزی باعث می‌شود که این موضوع پیچیده‌تر شده و مانع رسیدن به تفاهم بین دو دولت شود؟
مسعود بارزانی: برای روشن کردن موضوع، در بغداد برخی از افراد معتقد به این مواد قانونی نبودند و می‌خواستند اختیارات اقلیم را محدود کنند؛ این عامل اصلی بود. اکنون پیشرفت‌هایی در گفت‌وگوها حاصل شده و به نظر من پارلمان برای حل این مسئله بحث خواهد کرد. امیدواریم این موضوع به سرانجام برسد.
اسکای نیوز: با توجه به قوانین بودجه که از پارلمان تصویب شده است، سهم اقلیم کردستان ۱۲.۶ درصد تعیین شده است. آیا بغداد به این قوانین پایبند است و آیا سرشماری جدید جمعیت می‌تواند سهم اقلیم را تغییر دهد؟
مسعود بارزانی: ضروری است که سرشماری جدید انجام شود. واقعیت این است که سهم ۱۲ درصدی ناعادلانه و غیرمنصفانه است. با این حال، اقلیم کردستان این سهم را پذیرفت. اما حتی همین مقدار هم مطابق آنچه در قانون نوشته شده است، به اقلیم داده نشده است.
اسکای نیوز: اقلیم کردستان چگونه تلاش می‌کند این پایبندی‌ها را که طبق قانون وضع شده، به دست آورد؟
مسعود بارزانی: واقعیت این است که این مسئله یکی از مشکلاتی است که میان بغداد و اربیل همچنان ادامه خواهد داشت. پایبندی دقیق به توافقات و قانون وجود ندارد.
اسکای نیوز: شما همواره نقش مهمی در همبستگی میان گروه‌های سنی داشته‌اید. نقش حزب دمکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی در انتخاب رئیس مجلس نمایندگان چه بود؟
مسعود بارزانی: روابط ما، چه با برادران سنی و چه با برادران شیعه، خوب است. برادران سنی پس از سقوط رژیم در سال ۲۰۰۳، با وضعیت جدیدی روبرو شدند که برایشان قابل‌پذیرش نبود. من تلاش‌های زیادی در این زمینه داشتم. اکنون متوجه شده‌اند که اگر در آن زمان پیشنهاداتی را که به آنها دادم، می‌پذیرفتند، وضعیت امروز متفاوت بود.
در دیدارم با بغداد، با همه برادران اهل سنت دیدار کردم و از آنها خواستم، حتی از برادران شیعه نیز خواستم که برای رسیدن به یک نامزد واحد برای ریاست مجلس نمایندگان اهل سنت تلاش کنند. متأسفانه، نتوانستند به توافق برسند. در نهایت، به این نتیجه رسیدند که این منصب برای مدتی خالی بماند که به نفع عراق و اهل سنت نیست. بنابراین، توافق شد که آقای دکتر محمود مشهدانی برای یک سال به این سمت انتخاب شود.
اسکای نیوز: در چارچوب توافق ائتلاف ادارۀ دولت، درباره برگزاری انتخابات زودهنگام در بغداد نیز صحبت شده است. این مسئله در برنامه دولت محمد شیاع سودانی ذکر شده است. آیا انتخابات زودهنگام برگزار خواهد شد؟
مسعود بارزانی: این را بعید می‌دانم. تاریخ آن برای اکتبر سال ۲۰۲۵ تعیین شده است.
اسکای نیوز: اگر محمد شیاع سودانی به برنامه دولت خود متعهد نباشد، این چه معنایی دارد؟ آیا این باعث می‌شود فرصتی برای انتخاب دوباره خود به دست آورد؟
مسعود بارزانی: در واقع، او حق دارد که برای بار دیگر خود را نامزد کند. برنامه دولت از سوی گروه‌های ائتلاف ادارۀ دولت تنظیم شده بود و تنها متعلق به خود او نبود. دولت برنامه‌ها را اجرا می‌کند. نیازی به انتخابات زودهنگام نیست. کمتر از یک سال گذشته است، حدود ۱۱ ماه. چرا باید انتخابات زودهنگام برگزار شود؟
اسکای نیوز: در عراق، شاهد این هستیم که صحنه سیاسی غیاب جناب صدر را تجربه می‌کند. آیا امکان دارد که شما ابتکاری برای بازگرداندن جناب صدر به صحنه سیاسی آغاز کنید؟
مسعود بارزانی: من قبلاً هم گفته‌ام که آرزو نمی‌کنم جناب صدر از فرآیند سیاسی کناره‌گیری کند. همچنان امیدوارم ایشان به صحنه بازگردند، چراکه بدون شک تأثیر مثبتی خواهند داشت.
اسکای نیوز: آیا این ابتکار ممکن است از سوی شما آغاز شود؟
مسعود بارزانی: اگر مطمئن باشم این ابتکار نتیجه می‌دهد، قطعاً اقدام خواهم کرد.
اسکای نیوز: نظرتان درباره انتخابات پارلمان عراق چیست که در هر دوره قانون انتخاباتی تغییر می‌کند و این باعث تضعیف استقلال و احزاب کوچک می‌شود؟
مسعود بارزانی: متأسفانه این مسئله به یک موضوع ملال‌آور تبدیل شده است. هر انتخابات قانون جدیدی دارد و حتی مردم هم خسته شده‌اند. بهتر است روی یک قانون توافق کنیم. ما از این بازی‌ها خسته شده‌ایم.
اسکای نیوز: درباره روابط خارجی اقلیم کردستان، برخی ناظران می‌گویند بغداد برای پایان دادن به مسئله مخالفان ایرانی در اقلیم کردستان جدی عمل می‌کند، تا جایی که حتی آنها را از مرزها دور کرده است. اما درباره مسئله مخالفان ترکیه، بغداد اقدامی نمی‌کند. چرا؟
مسعود بارزانی: تفاوت بزرگی وجود دارد. میان مخالفان کُرد ایرانی و گروه‌هایی مانند پ.ک.ک تفاوت زیادی هست. مخالفان کُرد ایرانی حدود ۵۰ سال پیش به عراق آمدند، از زمان جنگ ایران و عراق، که به چهل تا پنجاه سال قبل بازمی‌گردد. این گروهها هیچ دخالتی در امور داخلی اقلیم نداشته‌اند و به قوانین اقلیم احترام گذاشته‌اند. در گذشته، چند پایگاه ساده در نزدیکی مرز داشتند و ایران این موضوع را تهدیدی برای امنیت خود می‌دانست. توافق سه‌جانبه‌ای بین اقلیم، بغداد و ایران انجام شد تا این گروهها از مرزها دور شوند و مشکل خاتمه یابد. با کوملە و دمکرات و دیگر گروهها صحبت کردیم این گروهها با مسئولیت‌پذیری کامل عمل کردند و حتی از مرزها فاصله گرفتند.
اما مسئله ترکیه و پ.ک.ک کاملاً متفاوت است. پ.ک.ک خود را حاکم مناطق می‌داند، به اقلیم احترام نمی‌گذارد، و حتی از اقلیم اجازه نمی‌گیرد. اگر پ.ک.ک مانند مخالفان ایرانی رفتار می‌کرد، در کمتر از ۲۴ ساعت مشکل با ترکیه نیز حل می‌شد.
اسکای نیوز: درباره روابط اقلیم با ایران و ترکیه، وضعیت فعلی را چگونه ارزیابی می‌کنید و آینده این روابط چگونه خواهد بود؟
مسعود بارزانی: هر دو کشور همسایه اقلیم هستند. ما حدود ۳۰۰ کیلومتر مرز با ترکیه و ۵۰۰ کیلومتر مرز با ایران داریم. ایران و ترکیه هر دو کشورهایی مهم در منطقه هستند. ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم روابطمان با آنها دچار تنش شود یا غیرعادی باشد. در حال حاضر روابطمان با هر دو کشور در مسیر مثبتی پیش می‌رود. می‌توانم بگویم که اکنون روابط ما با هر دو کشور پایدار و عادی است.
اسکای نیوز: همیشە چنی گفتە شدە که ارتباط حزب دمکرات کردستان با طرف ترکیه بسیار خوب است، اما اکنون صحبت از نزدیک شدن بە طرف ایران مطرح است، به این منظور که اربیل در آینده نقش میانجی‌گر و فعال‌تری با طرف آمریکا در دوران مدیریت دونالد ترامپ ایفا کند؟
مسعود بارزانی: واقعیت این است که هیچ‌گاه در برنامه و نیاتمان رابطه‌ای نداشته‌ایم که در هیچ روزی با ایران یا ترکیه تنش داشته باشیم، اما اصولی ثابت داریم که در هیچ زمانی به کسی اجازه نمی‌دهیم در تجارت و تصمیم‌گیری‌های ما دخالت کند.
اسکای نیوز : نظام مدیریتی آمریکا تا چه اندازه با تیم دولتی دونالد ترامپ همکاری خواهد داشت؟
مسعود بارزانی: هیچ‌گونه ارتباط مستقیم و ویژه‌ای با دولت رئیس‌جمهور منتخب نداریم، اما پیش‌بینی می‌کنیم که تغییراتی در وضعیت به‌طور کلی در خاورمیانه و جهان ایجاد شود. بنابراین باید منتظر باشیم تا مقامات جدید در این راستا فعالیت‌های خود را آغاز کنند.
اسکای نیوز: اظهارات دونالد ترامپ، به ویژه در تعیین مقامات اجرایی، ممکن است نشان‌دهنده چه روندی باشد؟
مسعود بارزانی: این درست است، من پیش‌بینی می‌کنم که در ابتدا باید به راه‌حل‌های صلح‌آمیز روی آورد و سپس پس از حل مسئله صلح، به دیگر مسائل رسیدگی کرد. اگر موفق شویم، در ادامه می‌توانیم به اهداف خود برسیم، اما اگر شکست بخوریم، باید آماده اقدامات تندتری باشیم.
اسکای نیوز: اما اکنون منطقه خاورمیانه شاهد نوعی جنگ است که احتمالاً نقشه منطقه را تغییر خواهد داد. مسعود بارزانی چگونه وضعیت این منطقه را می‌بیند و چه مسیری را پیش‌بینی می‌کند؟
مسعود بارزانی: قطعاً وضعیت منطقه پیچیده است و جنگ و بحران‌ها در حال ادامه است. امیدواریم این بحران‌ها پایان یابد و همه طرف‌ها به گفتگو بپردازند و به راه‌حل‌های صلح‌آمیز برسند. جنگ نتیجه‌ای نخواهد داشت، اگر جنگ در چارچوب صلح باشد، قابل تحمل است، اما جنگ واقعی، کشتار به کشتار و خشونت بی‌پایان نتیجه‌ای ندارد.
اسکای نیوز: برخی تلاش‌ها در داخل عراق وجود دارد که قصد دارند عراق را وارد جنگ‌های منطقه‌ای کنند، چه کسی از این شرایط سود می‌برد؟ و عراق تا چه اندازه توانسته خود را از این سناریوها محافظت کند؟
مسعود بارزانی: عقلای بغداد و حکیمان نیز در این زمینه نقش دارند و رئیس جمهور و مقامات نیز در تلاش هستند. ما هم طبق توان خود همکاری کرده‌ایم. هیچ‌گونه تمایلی نداریم که عراق وارد این جنگ‌ها شود. نمی‌دانم چه کسی سود می‌برد، اما در هر صورت ضرر اولیه به عراق وارد خواهد شد. به نظر می‌رسد که سود جویان زیادی باشند، اما ضرر اصلی متوجه عراق است.
اسکای نیوز: برخی گروهها در داخل عراق از خاک عراق برای مقاصد خود استفاده می‌کنند، این گروهها چه سودی دارند؟
مسعود بارزانی: هیچ سودی برای عراق ندارد جز آسیب‌های فراوان، هیچ دستاوردی در پشت این اقدامات نیست.
اسکای نیوز: درباره احتمال خروج نیروهای آمریکایی و احتمال بازگشت داعش در سال ۲۰۲۶ چه نظری دارید؟ آیا کردستان و کردها نگرانی از این بابت دارند؟
مسعود بارزانی: این حقیقت است که نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی داشت، داعش تا به امروز به صورت تهدیدی جدی باقی مانده است و در صورت عقب‌نشینی نیروهای ائتلاف، ممکن است داعش همانطور که در سال ۲۰۱۴ ظهور کرد، باز هم بازگردد. داعش پایان نیافته است و هنوز تهدید بزرگی است. بدون حمایت نیروهای ائتلاف، ما قادر به مقابله با داعش نخواهیم بود.
اسکای نیوز: در این مدت چه اقداماتی برای تقویت نیروهای امنیتی عراق، نیروهای نظامی عراق و پیشمرگه‌ها انجام شده است؟ آیا آماده‌اید تا در این شرایط از عراق و کردستان محافظت کنید؟
مسعود بارزانی: آمادگی و تجهیزات نیاز به توان و ابزار دارند. عراق به‌ویژه در سیستم دفاع هوایی خود ضعیف است و حتی اگر نیروهایی برای دفاع باشند، چگونه می‌توانند هواپیما یا موشک را مهار کنند؟ بنابراین توانایی واقعی بسیار محدود است.
اسکای نیوز: می‌خواهم با این سوال به پرسشهایم پایان دهم، روابط کردستان با کشورهای خلیج فارس و به ویژه امارات چگونه است و آینده آن چگونه خواهد بود؟
مسعود بارزانی: در ابتدا باید از رهبری امارات و کشورهای خلیج فارس به‌طور عمومی تشکر کنم. این روابط بسیار خاص و کمیاب است. از اینجا می‌خواهم از رهبری امارات و دولت کویت و شاه سلمان تشکر کنم که در زمان حملات داعش به ما کمک‌های زیادی ارائه دادند. روابط ما با این کشورها بسیار ویژه است.
نظر شما