به گزارش کردپرس، رهبران برجسته کرد سوریه، با این امید که هیئتی سیاسی واحد برای مذاکره با دولت انتقالی در دمشق درباره حقوق، خواسته‌ها و آینده کردها در سوریه پس از بشار اسد تشکیل دهند، در تاریخ ۲۳ دسامبر در شمال شرق سوریه دیدار کردند. با این حال، پس از پایان این نشست در شهر حسکه که با حضور اعضای ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده برگزار شد، طرفین مخالف حتی به توافقی هم نزدیک نشدند.
پس از این نشست، که بین مظلوم عبدی، فرمانده کل نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) و هیئت رئیسه شورای میهنی کردستان (KNC) برگزار شد، نیروهای SDF تنها بیانیه‌ای مختصر منتشر کردند. در این بیانیه، بدون اینکه به نقاط اختلاف اشاره شود، آمده بود که «حاضران بر اهمیت ادامه سریع نشست‌ها برای حل مسائل مورد اختلاف توافق کردند».
فصله یوسف، یکی از اعضای هیئت رئیسه شورای میهنی کردستان (KNC) به سیریا دیرکت گفت: «هیئت واحد کرد نمی‌تواند در یک جلسه تشکیل شود، زیرا ابتدا باید زمینه مشترکی ایجاد و بر سر بسیاری از مسائل توافق حاصل شود.» وی بدون ارائه جزئیات بیشتر، افزود که در نشست ۲۳ دسامبر «نکات مهمی» مورد بحث قرار گرفت.
پروین یوسف، رئیس مشترک حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) نیز در این باره گفت: «جامعه کرد در سوریه دارای ویژگی منحصربه‌فردی در سازماندهی سیاسی و اجتماعی خود است؛ این جامعه شامل ده‌ها حزب و جنبش سیاسی است. اگرچه این «تکثرگرایی نشان‌دهنده پویایی جامعه است اما چالش‌هایی را برای دستیابی به یک دیدگاه واحد ایجاد می‌کند.»
فراخوان برای اتحاد
با سقوط حکومت بشار اسد در ۸ دسامبر، صداهایی در شمال شرق سوریه برای ازسرگیری گفت‌وگوهای سیاسی داخلی، غلبه بر اختلافات میان احزاب مختلف و تشکیل هیئتی واحد برای نمایندگی از کردهای سوریه بلند شد.
کمال نجم، نویسنده و شاعر ساکن رمیلان، شهری در شرق قامشلو، گفت ایجاد موضع سیاسی واحد همواره «خواسته‌ای مردمی در میان کردها» بوده است. با این حال تاکید کرد که «انگیزه‌های تحقق آن به طور چشمگیری افزایش یافته است و این خواسته را از یک مطالبه مردمی به تصمیمی سرنوشت‌ساز که آینده کردها در سوریه به آن بستگی دارد، تبدیل کرده است.» وی ابراز نگرانی کرد که اگر نهادهای سیاسی رقیب متحد نشوند، کردها ممکن است از به رسمیت شناخته شدن قانونی حضور خود و حقوق ملی، سیاسی و فرهنگی‌شان محروم شوند.
نجم افزود: «تمامی نهادهای سیاسی کرد، بدون استثنا، باید مواضع، وابستگی‌ها و وفاداری‌های خود را مورد بازبینی قرار داده و تمام امتیازات ممکن را برای ایجاد موضعی مشترک و تدوین دیدگاهی روشن و مشترک از آینده و خواسته‌ها و حقوق کردها در سوریه جدید ارائه دهند.»
اختلافات دیرینه
گفت‌وگوی کردها در سوریه بین دو بلوک اصلی انجام می‌شود. از یک سو، احزاب اتحاد میهنی کرد شامل ۲۵ حزب سیاسی از جمله حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) - شاخه مدنی نیروهای دموکراتیک سوریه(SDF)- است که اداره خودگردان شمال و شرق سوریه یا (AANES) را بنیان‌گذاری کرده‌اند. در سوی دیگر، شورای میهنی کردستان (KNC) با ۱۲ حزب و سازمان سیاسی قرار دارد.
اختلافات میان این دو بلوک به سال‌ها قبل بازمی‌گردد. آنها در بسیاری از مسائل، به‌ویژه در مورد گرایش‌های سیاسی و ایدئولوژیک هر بلوک، تسلط حزب PYD بر صحنه سیاسی و نظامی شمال شرق سوریه و اتهامات KNC مبنی بر اینکه حزب PYD سایر احزاب کردی را با حمله به دفاترشان و زندانی کردن حامیانشان به حاشیه رانده است، مواضع متفاوتی دارند.
هر طرف دیگری را به وفاداری به قدرت‌های خارجی و عدم توانایی در اتخاذ تصمیمات مستقل متهم می‌کند. در مورد PYD ارتباطات خارجی آن، به روابط این حزب با حزب کارگران کردستان (PKK) در ترکیه اشاره دارد. در مورد KNC یا شورای میهنی کرد، این مسئله به حضور آن در ائتلاف ملی سوریه و نیروهای مخالف سوریه مستقر در استانبول مربوط است که به تبعیت از ترکیه متهم شده است.
با وجود تلاش‌های مکرر بین‌المللی برای نزدیک کردن دو طرف، گفت‌وگوی مستقیم میان دو طیف سیاسی کرد سوریه از سال ۲۰۲۰که نشستی با حمایت ایالات متحده در یک پایگاه نظامی نزدیک به شهر حسکه برگزار شد، متوقف شده است.
ایالات متحده و فرانسه پس از سقوط حکومت بشار اسد، تلاش‌هایی را برای ازسرگیری گفت‌وگوها تحت نظارت ائتلاف بین‌المللی و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) آغاز کردند. چندین نشست میان احزاب اتحاد میهنی کرد به رهبری حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) و شورای میهنی کرد (KNC) برای شکل‌دهی به دیدگاه و خواسته‌های مشترک برگزار شده است.
اخیراً در تاریخ ۲۴ دسامبر، هیئتی فرانسوی با احزاب تحت رهبری PYD در قامشلو دیدار کرد تا روند گفت‌وگو با شورای میهنی کرد یا KNC را تسریع کند. با این حال، این تلاش‌ها تاکنون پیشرفت چشمگیری در نزدیک کردن احزاب کرد سوریه یا دیدگاه‌های آنها نداشته است.
شورش درویش، نویسنده و پژوهشگر سیاسی کرد مقیم آلمان، در این مورد به سیریا دیرکت گفت: « عدم دستیابی به توافق تاکنون نگرانی کردهای سوریه را برانگیخته است. کردها به دنبال ایجاد یک چارچوب سیاسی گسترده هستند که به‌ویژه در سایه افزایش تهدیدات ترکیه و وجود یک دولت جدید بالفعل در دمشق که جهت‌گیری کلی آن نسبت به کردها هنوز ناشناخته است، نماینده همه کردها باشد.
حکمرانی نظامی مخالفان دولت سوریه،در طول حمله خود که به سرنگونی دولت مرکزی سوریه منجر شد، تلاش کرد به کردها و اقلیت‌های مذهبی اطمینان خاطر دهد. با این حال، بسیاری نگران تکرار فجایع عفرین هستند؛ این منطقه در استان حلب در شمال غربی سوریه، در سال ۲۰۱۸ توسط گروه‌های وابسته به ترکیه به تصرف در آمد و آنها مرتکب نقض حقوق بشر جمعیت اکثراً کرد عفرین شدند.
بسام احمد، مدیر اجرایی سازمان «سوری‌ها برای حقیقت و عدالت»- سازمانی که تخلفات در سوریه را مستند می‌کند- از «تأخیر در ازسرگیری گفت‌وگوی کردی-کردی» ابراز تأسف کرد. وی گفت: «تأخیر در رسیدن به توافق به نفع کردها یا همه سوری‌ها نیست.|»
احمد افزود که گفت‌وگوی داخلی میان کردها هرچند حیاتی است، اما کافی نیست. او اضافه کرد: «گفت‌وگوهای گسترده تری شامل گفت‌وگوی عرب-عرب در شمال شرق سوریه و گفت‌وگوی سوری-سوری باید انجام شوند؛ گفت‌وگوی کردی بدون گفت‌وگوی فراگیر سوری ارزشی ندارد.»
ریشه‌های اختلاف
بروین یوسف از حزب PYD اظهار داشت که « KNC فاقد اراده سیاسی مستقل است زیرا تصمیمات آن تابع دستورات ترکیه و ائتلاف ملی است، ضعیتی که برداشتن هر گام جدی برای اتحاد صفوف کردها را مختل می‌کند.»
او KNC را متهم به «وابستگی به منافع و برنامه‌های خارجی، به‌ویژه ترکیه» متهم کرد که تحقق اجماع واقعی را دشوار می‌سازد. وی افزود: «عدم اراده سیاسی مشترک و ضعف استقلال در تصمیم‌گیری یکی از موانع اصلی است.»
در مقابل، فصله یوسف از KNC به روابط میان PYD و PKK اشاره کرد و گفت: «بدون خروج PKK از سوریه امکان رسیدن به توافق و تشکیل یک هیئت مشترک کردی وجود ندارد. پایان هرگونه حضور PKK به کاهش تهدیدات ترکیه و باطل کردن استدلال مورد استفاده گروه‌های مخالف تحت حمایت ترکیه از جمله ارتش ملی سوریه (SNA)] برای حمله به شمال شرق سوریه کمک می‌کند.»
در پاسخ، بروین یوسف از PYD گفت: «اعضای PKK در سال ۲۰۱۴ در پاسخ به ندای انسانی، در نبرد برای آزادسازی کوبانی از تروریسم داعش شرکت کردند.» امروز «تصمیمات ترکیه مانع بازگشت آنها به خانه‌هایشان می‌شود» و لازم است «برای حل این مسئله با دولت ترکیه مذاکره شود»، موضوعی که به KNC ارتباطی ندارد.
فصله یوسف روابط میان کردهای سوریه و PKK را که از سوی ترکیه و ایالات متحده به‌عنوان سازمان تروریستی شناخته می‌شود، «رابطه‌ای طبیعی» دانست که بر «بُعد میهنی مشترک» استوار است.
شورش درویش، نویسنده و تحلیلگر مقیم آلمان، ناتوانی نهادهای سیاسی کرد سوریه در دستیابی به توافق را به «برداشت‌های متضاد از وضعیت و تمرکز بر جزئیات، بدون یافتن فرمولی برای کسب امتیازات متقابل» نسبت داد که شاید ناشی از «ضعف استقلال» باشد.
درویش افزود: «عوامل داخلی احزاب و قطبی شدن آنها مانع از دستیابی به درک و برنامه اقدام جدی متناسب با تحولات بزرگ پس از سقوط حکومت بشار اسد می‌شود.
او گفت: «تمام نهادهای سیاسی کرد اهمیت لحظه ای تحولات را اشتباه تفسیر می کنند و ترجیح می‌دهند به‌جای گام برداشتن به‌سوی تشکیل چتری سیاسی فراگیر، منتظر بمانند.»
مذاکرات مستقل
فصله یوسف گفت: « در حالی که اجماع داخلی کردها همچنان دست‌نیافتنی است، برخی از چهره‌های KNC جلساتی را با سایر اجزای سیاسی سوریه برگزار کرده و تلاش می‌کنند روابطی برقرار کنند و دیدگاه KNC را به شخصیت‌های دیپلماتیک و سیاسی در دمشق منتقل کنند».
از سوی دیگر، بروین یوسف گفت: «PYD برای برگزاری یک کنفرانس ملی فراگیر کردی با شرکت تمام بازیگران سیاسی برنامه ریزی کرده تا چهارچوب یکپارچه‌سازی چشم‌انداز کردها را ایجاد کند و از آن یک هیئت مشترک برای نمایندگی کردها در مذاکرات با دمشق بیرون بیاید»، با این حال، منابع هر دو طرف گفتند که اگر تشکیل یک هیئت واحد ممکن نباشد، نه PYD و نه KNC احتمال مذاکره انفرادی با دمشق را رد نمی‌کنند.
درویش در مورد این گزینه هشدار داد. او گفت: «هر حزب ادعا خواهد کرد که نماینده کردها است و وارد چرخه‌ای از رقابت و رد دستاوردهای سیاسی در دمشق خواهیم شد.» در این سناریو، کشورهای منطقه می‌توانند «از این شکاف در فرآیند سیاسی کردها سوءاستفاده کرده و با توجه به منافع خود از یک طرف، علیه طرف دیگر حمایت کنند.»
او تأکید کرد که در مرحله فعلی، تمرکز باید بر «وضعیت سیاسی امروز باشد، تا احزاب [کرد] را مجبور می‌کند بدنه‌ای سیاسی تحت هر نامی تشکیل داده، مسئله اداره [شمال شرق سوریه] را کنار بگذارند و دلایل شکست اقدامات پیشین اتحاد سیاسی را که بر اساس تقسیم قدرت بودند، در بحثا وارد نکنند.»
درویش افزود، اولویت این است که «به دمشق برویم و با نیروهای میهنی و دموکراتیک سوریه ائتلاف کنیم. همچنین، نیروهای کردی خارج از سوریه باید برای ایجاد یک نهاد سیاسی واحد فشار بیاورند که «منافع کردهای سوریه را در اولویت قرار داده و با نیاز کشور به تغییر و گذار دموکراتیک هماهنگ باشد.»
درویش با اشاره به این که اختلاف نظر طبیعی است اما در شرایط کنونی غیرقابل‌تحمل است، گفت: «هیچ مشکلی با وجود اختلاف نظر وجود ندارد، مشروط بر اینکه مسئله کردهای سوریه تضمین شده و حقوق میهنی و اساسی آنها در روند سیاسی و قانون اساسی آینده تأمین شود.»
او هشدار داد که عدم ایجاد اتحاد یا رسیدن دیرهنگام به دمشق، خطر «حذف خواسته‌های کردها در سوریه» را به همراه دارد و حقوق «حدود دو میلیون سوری» را به خطر می‌اندازد.
منبع: سیریا دیرکت
نظر شما