به گزارش کردپرس، توافق 10 مارس 2025 میان رهبر موقت سوریه و فرمانده نیروهای کرد این کشور، باعث تقویت موقعیت احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، پس از سرکوب خونین بقایای حکومت اسد شد. این نیروها در روزهای اخیر حملات متعددی علیه نیروهای دولت جدید انجام داده بودند. این خشونت‌ها در عرض چند روز، بین ۸۰۰ تا ۱۵۰۰ کشته بر جای گذاشت، که اغلب از اقلیت علوی و شامل بسیاری از غیرنظامیان بودند. این مسئله تعهد الشرع مبنی بر جلوگیری از انتقام‌گیری‌های فرقه‌ای را خدشه‌دار کرد.
ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه که مورد حمایت آمریکا هستند، در ارتش سوریه پیامی مهم در مورد انسجام ملی ارسال می‌کند. این اقدام در شرایطی صورت می‌گیرد که نگرانی‌های مربوط به حقوق اقلیت‌ها در سوریه همچنان ادامه دارد و قانون اساسی موقت سوریه نیز نتوانسته این نگرانی‌ها را برطرف کند.
توافق سوریه و کردها در شرایط جدید منطقه‌ای
توافق میان SDF و دولت الشرع که در ۱۰ مارس امضا شد، در حالی امضا شد که ژنرال مظلوم عبدی، فرمانده SDF، شرایط جدیدی را ارزیابی می‌کند. او نگران کاهش حمایت‌های آمریکا و کاهش حضور نظامی این کشور در سوریه است زیرا دونالد ترامپ ظاهراً قصد دارد حمایت‌های آمریکا را محدود کرده و حضور ۲۰۰۰ سرباز آمریکایی در سوریه را کاهش دهد.
SDF کنترل بخش‌های شمال شرق سوریه، از جمله میدان‌های غنی نفت و گاز و اردوگاه‌هایی را در اختیار دارد که بیش از ۹۰۰۰ جنگجوی داعش و خانواده‌هایشان را در خود جای داده است.
نیروهای دموکراتیک سوریه بر اساس توافق با دولت الشرع، موافقت کرده که تمامی نهادهای نظامی و غیرنظامی خود را تا پایان سال جاری تحت یک پرچم واحد با دولت جدید سوریه ادغام کند. این توافق با جشن‌هایی در دمشق و مناطق تحت کنترل کردها همراه شد که شامل برافراشتن پرچم سوریه و شلیک هوایی بود.
عدم تضمین حقوق کردها در قانون اساسی جدید
با این حال، قانون اساسی موقت سوریه که الشرع روز پنجشنبه آن را تصویب کرد، تنها به صورت کلی حقوق اقلیت‌ها را ذکر کرده است. این قانون همچنان زبان عربی را تنها زبان رسمی کشور اعلام می‌کند و نام کشور را «جمهوری عربی سوریه»که درذ حکومت قبلی نیز وجود داشت، حفظ کرده است. این در حالی است که در توافق SDF تنها از عنوان «دولت سوریه» استفاده شده و در امضای الشرع همچنان نام «جمهوری عربی سوریه» پای این توافق نگاشته انجام شده است.
این موضوع کردها را که ۱۰ درصد از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند و بزرگ‌ترین اقلیت غیرعرب این کشور هستند، ناامید کرده است. شورای دموکراتیک سوریه، شاخه سیاسی SDF، در واکنش به تصویب این قانون اساسی، آن را به شدت رد کرد و در بیانیه‌ای اعلام کرد که این قانون «اقتدارگرایی را در قالبی جدید بازتولید می‌کند» و آزادی فعالیت سیاسی را محدود می‌سازد. رسانه‌های کردی نیز تصاویری از تظاهرات خیابانی علیه این قانون اساسی پخش کردند.
چالش‌های ادغام نیروهای SDF در ارتش سوریه
الشرع خواهان انحلال تمامی گروه‌های مسلح در سوریه، از جمله نیروهای اسلام‌گرای هیات تحریر الشام است که در ماه دسامبر رهبری سرنگونی حکومت اسد را بر عهده داشت. اما سؤالات کلیدی در مورد نحوه ادغام SDF در ارتش سوریه همچنان بدون پاسخ باقی مانده است.
ابراهیم حمیدی، روزنامه‌نگار باسابقه سوری و سردبیر مجله المجلة مستقر در لندن، می‌گوید: «این توافق نمادین و تاریخی است اما در عین حال باید آن را در بستر شرایط کلی مورد قرار دهیم. هر دو طرف به این توافق نیاز داشتند و می‌خواستند زمان بخرند... این یک بازی برد-برد است. اما آیا این توافق شکاف میان اعراب و کردها را پر کرده است؟ خیر.»
تغییر موازنه قدرت در سوریه
پیش از سقوط بشار اسد، هیات تحریر الشام دارای ۱۷ هزار نیرو بود، در حالی که SDF با حمایت و آموزش ارتش آمریکا حدود ۷۰ هزار نیرو در اختیار داشت و در نبرد با داعش نقش کلیدی ایفا کرد. اما از دسامبر گذشته، قدرت نیروهای تحت فرمان الشرع افزایش یافته و اکنون ۵۰ هزار سرباز دارد و ۵۰ هزار نیروی ذخیره متحد نیز در اختیار دارد.
هنوز مشخص نیست که دولت ترامپ چگونه با SDF برخورد خواهد کرد. در سال گذشته، آمریکا ۱۸۶ میلیون دلار بودجه به این نیروها اختصاص داد و وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) در سال ۲۰۲۵ درخواست بودجه ۱۴۸ میلیون دلاری برای این نیروها کرده است. اما گزارش‌ها حاکی از آن است که پنتاگون در حال بررسی برنامه‌هایی برای خروج نیروها طی ۳۰، ۶۰ یا ۹۰ روز آینده است.
ابراهیم حمیدی که اخیراً به سوریه سفر کرده و با مقامات کلیدی و همچنین ژنرال مظلوم عبدی مصاحبه کرده است، می‌گوید: «دولت سوریه برنامه‌ای گسترده برای ایجاد یک ارتش جدید و ساختار جدید دارد و همه نیروها باید در این چارچوب قرار بگیرند. هدف آن‌ها این است که گروه‌های مسلح را در ارتش ادغام کنند.» او توضیح می‌دهد که انتظار دولت سوریه این است که نیروهای SDF به عنوان افراد مستقل و نه به عنوان یک گروه خاص به ارتش بپیوندند و در مناطق بومی خود خدمت نکنند.
این شرایط برای SDF غیرقابل قبول است زیرا آن‌ها خود را تنها نیروی محافظ کردها در سوریه می‌دانند.
با این حال، قانون اساسی موقت جدید سوریه تأکید کرده است که دولت «تنوع فرهنگی جامعه سوریه» و «حقوق زبانی و فرهنگی تمامی شهروندان سوریه» را تضمین می‌کند اما در عین حال هرگونه نیروی شبه‌نظامی خارج از ارتش را ممنوع کرده است.
عامل ترکیه
یکی دیگر از چالش‌های توافق میان SDF و دولت سوریه این است که هرچند عملیات سرنگونی حکومت اسد توسط الشرع و با حمایت قوی ترکیه همراه بود اما آنکارا SDF را شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان یا پ.ک.ک می‌داند، گروهی که از نظر ترکیه سازمانی تروریستی محسوب می‌شود.
عبدالله اوجالان، رهبر پ.ک.ک، در اواخر فوریه، از زندانی در ترکیه، از نیروهایش خواست که «سلاح‌های خود را زمین بگذارند و پس از چهار دهه مبارزه، این گروه را منحل کنند».
محمد درکی، مهندس عمران کرد ساکن دمشق، به نقش آمریکا در این توافق اشاره دارد و می‌گوید: «دولت سوریه نقش تضمین‌کننده را بین ترکیه و SDF بازی خواهد کرد. این دولت به حل اختلافات میان آن‌ها کمک می‌کند.» او ادامه داد: «وقتی در موقعیت قدرت هستید، می‌توانید حرف بزنید. کردها به لطف اتحاد با آمریکا قدرت خود را پیدا کردند... قطعاً فشار آمریکا برای تحقق این توافق وجود داشته است. بدون این فشار، چنین توافقی غیرممکن بود.»
صلاح سورکجی، یک کرد دیگر ساکن دمشق که شش سال را در زندان گذرانده است و در جریان جنگ داخلی سوریه برادر و شش عضو دیگر خانواده‌اش را از دست داده است، دیدگاه متفاوتی دارد. او می‌گوید که خانواده‌اش یکی از ۱۵۰۰ شهید کرد دمشق هستند که جان خود را در این جنگ از دست داده‌اند. او تأکید می‌کند که این فداکاری‌ها نه فقط برای آرمان کردها، بلکه برای آزادی کل ملت سوریه بوده است.
سورکجی معتقد است که SDF فقط نماینده ۱۵ درصد از کردهای سوریه است. او می‌گوید: «ما در مورد حقوق کردها با SDF هم‌نظر هستیم؛ اما درباره اصول آن، به‌ویژه فدرالیسم، توافق نداریم. کشور ما باید یکپارچه بماند.»
زمین گذاشتن سلاح
هدف اعلام‌شده توافق میان SDF و دمشق نیز همین است. هرچند که توافق در جزئیات مبهم است، اما «قطعاً یک نقطه عطف برای کردهای سوریه محسوب می‌شود.»
با این حال، محمد صالح، پژوهشگر ارشد در مؤسسه پژوهشی سیاست خارجی در فیلادلفیا و کارشناس امور کردها، هشدار می‌دهد که ادغام SDF در ارتش ملی سوریه چالش‌های بزرگی در پی خواهد داشت، به‌ویژه به دلیل خشونت‌های اخیر.
او می‌گوید: «یکی از درس‌هایی که گروه‌های اقلیت در سوریه گرفته‌اند این است که نباید سلاح‌های خود را زمین بگذارند. حتی اگر احمد الشرع همه حرف‌هایش درست باشد زیرا عناصر سرکش زیادی در ارتش تازه‌تأسیس او وجود دارند – از جهادی‌ها گرفته تا نیروهای مورد حمایت ترکیه – که نقش اصلی را در قتل‌عام علوی‌ها ایفا کرده‌اند.»
صالح افزود که هر دو گروه مذکور «دشمنی عمیقی» با کردها و SDF دارند. بنابراین، «بسیار غیرواقع‌بینانه خواهد بود که کردها فقط به قول‌های الشرع اعتماد کنند و توانایی‌های نظامی خود را کنار بگذارند.»
او هشدار می‌دهد که « با توجه به خشونت‌های جاری در مناطق ساحلی و اقدامات متناقض الشرع در مورد حقوق کردها، حتی اگر SDF تا حدی هم منحل شود، می‌تواند برای کردها در شرایط فعلی یک سناریوی فاجعه‌بار باشد. »
منبع: کریستین ساینس مانیتور
نظر شما