به گزارش کردپرس، توافق‌نامه هشت ماده‌ای احمد شرع و مظلوم کوبانی شرایطی را برای کردها به‌عنوان شهروندان برابر در سوریه جدید مشخص می‌کند، سوری‌ها می‌توانند با خیالی آسوده نفس بکشند که حداقل در کوتاه‌مدت، یک منبع اصلی خطر برای جنگ داخلی دیگر از بین رفته است.
سوریه در دو راهی قرار دارد. پس از 13 سال جنگ داخلی که این کشور در نتیجه آن از هم پاشید، دولت جدید این کشور به رهبری احمد شرع به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت، امیدهایی برای بازگرداندن حس وحدت ایجاد کرده اما پس از خوش‌بینی اولیه، ابعاد چالش‌ها مشخص می‌شود.
هفته گذشته، انتقام‌جویی خشونت‌آمیز علیه علویان -جامعه‌ای که خانواده اسد از آن برخاسته است- به اوج خود رسید، هنگامی که گزارش‌هایی از قتل‌ها و اعدام‌های جمعی در امتداد خط ساحلی سوریه منتشر شد، بار دیگر خطر درگیری‌های فرقه‌ای بر سر مردم سوریه سایه افکند.
اوضاع همچنان وخیم و مبهم است، اما پس از آنکه شرع توافق تاریخی‌ای با مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای کرد یگان‌های مدافع خلق (YPG) یا همان نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) امضا کرد، نور امیدی ظاهر شد. پس از ماه‌ها بن‌بست، عبدی سرانجام موافقت کرد که نیروهایش را در ارتش سوریه ادغام کند—چیزی که پیش از سرنگون شدن رژیم اسد به شدت مخالف آن بود.
این توافق‌نامه هشت ماده‌ای در 10 مارس امضا شد و شرایطی را برای کردها به‌عنوان شهروندان برابر در سوریه جدید مشخص می‌کند. سوری‌ها می‌توانند با خیالی آسوده نفس بکشند که حداقل در کوتاه‌مدت، یک منبع اصلی خطر برای جنگ داخلی دیگر از بین رفته است.
واکنش ترکیه به این توافق با توجه به دشمنی آن با YPG که آن را شاخه‌ای از PKK می‌داند، می‌تواند نگرش وسیع‌تر آن کشور در سوریه را تعیین کند.
یک روز بعد از توافق رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، به سرعت از توافق استقبال کرد و گفت: «هر تلاشی برای پاکسازی سوریه از تروریسم را گامی در جهت درست می‌دانیم. اجرای همه توافق‌نامه‌ها به امنیت و صلح سوریه کمک خواهد کرد و برندگان آن برادران و خواهران سوری ما خواهند بود.»
با وجودی که این توافق نشانه مثبتی است، هنوز آماده برای اجرا نیست. در حال حاضر بیشتر یک چارچوب و مجموعه‌ای از اصول کلی است تا یک برنامه گام‌به‌گام. جزئیات در ماه‌های آینده مشخص خواهد شد و توافق نهایی باید تا پایان سال اجرا شود.
نکته‌های مهم
عبدی در مصاحبه‌ای اختصاصی با المجلّه اظهارنظرهای مهمی در مورد آنچه توافق شده و آنچه نشده داشته است.
او در این مصاحبه می‌گوید: «وحدت سرزمینی سوریه، تشکیل ارتش متحد، چارچوب نهادی واحد، یک پایتخت و یک پرچم مسائل اساسی و حاکمیتی هستند. بااین‌حال، بسیاری از جزئیات، به‌ویژه در مورد مکانیسم‌های اجرا، زمان‌بندی‌ها و ملاحظات لجستیکی. تفاوت‌ها در جزئیات و دیدگاه‌های ما هنوز حل نشده باقی‌مانده است.»
عبدی بر این باور است که باید از طریق مذاکرات بیشتر بر جزئیات مربوط به اصول کلی توافق شود که نشان می‌دهد فاصله بین دو طرف در برخی از موارد هنوز می‌تواند بسیار زیاد باشد.
عبدی همچنین به جنگجویان خارجی که برای جنگ در کنار YPG آمده‌اند به‌عنوان «برادران کردی که برای دفاع از این منطقه و مردممان در طول جنگ آمده‌اند» اشاره می‌کند. او می‌گوید این جنگجویان آماده هستند که به محل‌های اصلی خود بازگردند و زمانی که یک آتش‌بس رسمی برقرار شود این کار را انجام خواهند داد. در اینجا، عبدی یکی از مهم‌ترین خواسته‌های ترکیه را که «خروج فوری جنگجویان خارجی» است رد می‌کند.
وقتی می‌گوید: «توزیع منابع طبیعی باید عادلانه باشد و همه مناطق سوریه باید سهم عادلانه خود را دریافت کنند»، به نظرم واقعاً می‌خواهد بگوید که نفت در مناطق کردی متعلق به ما است، همان‌طور که در عراق است.
توزیع قدرت
وقتی می‌گوید: «ما نمی‌خواهیم تجربه حزب بعث در مورد تمرکز قدرت در پایتخت را دوباره داشته باشیم و برخی از این قدرت‌ها باید به مناطق توزیع شود»، به نظرم او واقعاً می‌خواهد بگوید که باید سیستم‌های اداری مانند مدل‌های دولت منطقه‌ای ایجاد شوند.
وقتی می‌گوید: «کردها از حقوق اساسی خود، از جمله استفاده از زبان مادری و آموزش به زبان خود محروم شده‌اند. حقوق سیاسی و فرهنگی کردها، زبان و مسائل حکمرانی منطقه‌ای باید در قانون اساسی گنجانده شود»، به نظرم او می‌خواهد این موارد در قانون اساسی جدید سوریه جاودانه شود.
وقتی می‌گوید: «اکنون در آستانه یک پیشرفت در روابط کردها و ترکیه هستیم»، به نظرم او می‌خواهد بگوید که تحولات در هر یک از چهار کشوری که کردها در آن زندگی می‌کنند باید به‌عنوان بخشی از یک کل در نظر گرفته شود.
یکی از بخش‌های جالب این مصاحبه، آنچه عبدی در مورد نقش ایالات متحده فاش می‌کند، است. او می‌گوید: «ایالات متحده نه‌تنها ما را تشویق می‌کند که با دولت شرع مذاکره کنیم، بلکه به طور فعال میانجیگری می‌کند و طرفین را تشویق می‌کند که با هم بنشینند و صحبت کنند».
او سپس جزئیات توصیه‌های امریکایی‌ها برای جلوگیری از انحراف مذاکرات را شرح می‌دهد. به نظر من، این توافق عمدتاً از پایان دسامبر سال گذشته آماده بوده است، اما به دلایلی ایالات متحده این زمان را برای امضای آن ترجیح داده است.
یک روز پس از اعلام توافق، فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) در شبکه اجتماعی X که با تصاویری از نیروهای SDF/YPG در حال تمرین همراه بود نوشت: «نیروهای هم‌پیمان سوری ما همیشه آماده اقدام هستند و بر هنر هماهنگی و قدرت آتش در تمرینات زنده تسلط دارند.»
این موضوع باعث شد که به این فکر کنم آیا ایالات متحده می‌خواهد کردهای سوریه بخشی از سیستم جدید سوریه باشند یا مکانی جداگانه برای آنها در «خاورمیانه جدید» که به نظر می‌رسد در حال شکل‌گیری است، آماده می‌شود؟ صرف‌نظر از اینکه امریکا چه مسیری مدنظر دارد، هر دو سناریو پیامدهای بزرگی برای منطقه و به‌ویژه ترکیه در پی خواهد داشت.
نتایج دیگر
از این توافق می‌توان نتایج ذیل را گرفت:
1. دولت جدید سوریه اکنون YPG و عبدی را به‌عنوان نماینده رسمی و مشروع تمام کردهای سوریه به رسمیت شناخته است.
2. YPG تحت حمایت سیاسی ایالات متحده و متحدانش قرار دارد که سال‌ها آنها را آموزش داده و تجهیز کرده است. ایالات متحده قصد دارد YPG را نه فقط برای مبارزه با داعش، بلکه شاید علیه ایران و گروه‌های دیگر، مسلح نگه دارد.
3. عبدی روشن کرده است که مشارکت او در سوریه جدید مشروط به ایجاد یک اداره منطقه‌ای، حفظ یگان‌های YPG به‌عنوان یک نیروی جنگی، درج حقوق کردها در قانون اساسی و حفظ سهم مناسب کردها از منابع طبیعی مناطقشان است.
4. اگرچه توافق باید تا پایان سال نهایی و اجرا شود، اما بدون توافق بر سر قانون اساسی سوریه نمی‌توان آن را نهایی کرد؛ امری که بعید است تا پایان سال تکمیل شود.
5. در این مدت، YPG می‌تواند ادعا کند که هر عملیاتی علیه آنها ممکن است «تلاش‌های صلح» را مختل کند.
6. یک فرایند موازی در ترکیه و سوریه در جریان است؛ هر دو کشور در حال تدوین قانون اساسی جدید هستند. نحوه گنجاندن شهروندان کرد در این قوانین نشان‌دهنده رویکرد آنها خواهد بود و احتمالاً نوعی هماهنگی بین دو کشور در این زمینه وجود خواهد داشت.
7. آنچه در سوریه اتفاق می‌افتد احتمالاً به‌نوعی بر ترکیه نیز تأثیر خواهد گذاشت.
منبع: عمر اونهون - میدل ایست نیوز
نظر شما