به نظر می رسد توافقی بر سر منبج که باعث ایجاد فراز و نشیب در روابط میان ترکیه و آمریکا شده بود میان این دو حاصل شده است. این شهر از سوی نیروهای دموکراتیک سوریه که هدایت آن نیز در دست نیروهای کرد سوریه موسوم به ypg است، اداره می شود. اما همچنان که ترکیه بسیاری از نیروهای و گروه های کرد را تروریست می داند، درباره ypg نیز چنین نظری دارد. بنابر این جای تعجب ندارد که توافقنامه بر خروج ypg از منبج یا دست کم آن طور که آنکارا می گوید بر خروج این نیروی کردی از منبج تاکید می کند.

مسئله این طور به نظر می رسید که آمریکا و ترکیه قبلا بر سر شرایطی در منبج به توافق رسیده اند و پس از آن، دولت آنکارا آن را رسما اعلام می کند تا ببیند که آیا دولت واشنگتن آن را انکار می کند. اما این بار مانند گذشته آمریکا آن را انکار نکرد. نیویورک تایمز گزارش داده که دو مقام آمریکایی نه تنها شایعات را مبنی بر توافق تایید کرده اند بلکه خود وزارت خارجه آمریکا نیز با انتشار بیانیه ای امضای دو طرف را بر نقشه راه در مورد منبج تایید کرده است.

هر چند جزئیات زیادی درباره توافق بیرون نیامده است اما اینجا منطقی استراتژیک در مورد توافق وجود دارد که همه طرفین چیزی را که می خواهند به دست خواهند آورد و شواهد میدانی نشان می دهد که توافق در حال اجراست. رسانه های کردی و طرفدار دولت ترکیه گزارش می دهند که آمریکا 150 نیروی نظامی را به منطقه شنگال در عراق اعزام کرده است. در همین حال نیروهای دموکراتیک سوریه حمله جدیدی را علیه داعش در شمال شرق سوریه آغاز کرده و بر اساس اخباری که در شبکه های اجتماعی منتشر شده نیروهای ویژه آمریکا، فرانسه و ایتالیا در کنار کردها در این حمله مشارکت دارند. بر اساس گزارش رسانه های ترکیه، ارتش ترکیه در عراق به سمت مقرهای پ.ک.ک در قندیل که هدف از آن بیرون راندن این گروه است پیشروی می کنند.

ترکیه چه چیزی به دست می آورد

توفق بر سر منبج در خدمت اهداف مور نظر ترکیه است که می خواهد نیروهای شبه نظامی کرد را که تهدیدی برای کشور می داند از مرزهای جنوبی خود دور نگاه دارد. ترکیه با عقب نشینی کردها از منبج که البته کمتر از خواسته ترکیه مبنی بر از بین رفتن منطقه خودمختار کردی که کردها برای خودشان جدا کرده اند- چیزی که آمریکا نیز اجازه آن را نخواهد داد- رضایت خواهد داد. منبج آخرین شهر عمده در غرب رود فرات است که ypg آن را کنترل می کند بنابر این اگر ترکیه کنترل آن را در دست بگیرد، ارتش این کشور خواهد توانست یک خط دفاعی در برابر هر تهدیدی از سمت شرق رود فرات ایجاد کند.

این توافق همچنین به ترکیه اجازه می دهد با همکاری آمریکا و با قدرت بیشتری به قندیل که محل استقرار اصلی پ.ک.ک است، به طور موثرتری حمله کند. تصرف قندیل در دو جنبه به ترکیه کمک می کند؛ اولا، پ.ک.ک را از یکی از محل های استقرار اصلی آن در عراق بیرون خواهد راند و یا حداقل یکی از شاهراه های تامین نیاز این نیرو را قطع خواهد کرد. جاده ریزان-شانه در- اربیل یکی از محدود گذرگاه هایی در شمال عراق است که از بخشی از کوهستان زاگرس گذشته و در نهایت به جنوب ترکیه و منطقه تحت کنترل کردها در شمال سوریه ختم می شود. این جاده همچنین در امتداد رودخانه زاب بزرگ است که دره ای را در طول کوهستان ایجاد کرده و یک موضع طبیعی دفاعی در برابر حملات جسته و گریخته محسوب می شود همچنین در طی این مسیر جاده هایی از این گرگاه منشعب می شود که در صورت لزوم می توانند به عنوان مفر از دره مورد استفاده قرار گیرند. ( استقرار آمریکا در شنگال اینجا به کار خواهد آمد زیرا ypg بدون حضور آمریکا قادر به پشتیبانی از پ.ک.ک نخواهد بود.)

ثانیا، ترکیه به فضای حائل بیشتری میان خود و ایران دست خواهد یافت و کنترل بیشتری بر مرزهای خود در منطقه مذکور خواهد داشت.

دستاورد آمریکا

توافق منبج چند مشکل را برای آمریکا حل می کند. اولا، این توافق مقابل هم ایستادن آمریکا و ترکیه را بر سر منبج حل می کند و به تهدیدهای ترکیه مبنی بر اخراج آمریکا از پایگاه استراتژیک اینجرلیک پایان می دهد.

ثانیا این که با استقرار آمریکا در شنگال، راه فرار نیروهای داعش را که از مقابل نیروهای سوریه دموکراتیک می گریزند سد می کند. نیروهای داعش مجبور خواهند شد که به سمت جنوب و جاده مشهور به بزرگراه 47 فرار کنند که انجا نیز به طور کامل در محاصره نیروهای کرد-عرب سوریه موسوم به نیروهای دموکراتیک سوریه است. بنابر این، نیروهای دموکراتیک سوریه در این منطقه داعش را مورد حمله قرار داده و در گوشه ای محبوس خواهد کرد.

ثالثا، استقرار آمریکا در شنگال مانع عبور نیروهای حشد شعبی از مرز و ورود آنها به سورریه خواهد شد. در دو هفته گذشته گزارش هایی در مورد حمله های راکتی نیروهای حشد شعبی به مواضع داعش در استان حسکه سوریه منتشر شده است. به صورت خلاصه، حضور آمریکا در شنگال می تواند در راستای تلاش های این کشور برای محدود کردن نفوذ برخی کشورها باشد.

(بویژه این که این شبه نظامیان به حمله به مواضع داعش در شهرک شدادی دست زده اند که از طریق همان جاده ای می توان به این شهر رسید که از موصل گذشته وارد شنگال شده و به منطقه تحت کنترل داعش در شمال شرق ختم می شود.) نیروهای ناسیونالیست عراقی داخل حشد شعبی از آن جایی که تمرکز آنها بر امنیت داخلی عراق است از این راکت پراکنی چیزی گیرشان نخواهد آمد.

دستاورد توافق منبج برای ypg

کسی که بیشترین ضرر را از توافق منبج می کند ypg است اما دست خالی نیز بیرون نخواهد رفت. آمریکا احتمالا در مقابل بیرون رفتن ypg از منبج و شرکت آن در عملیات تهاجمی جدید علیه داعش درشمال شرق سوریه، به این گروه مسلح کردی در سوریه تضمین خواهد داد که حضور گسترده تر ترکیه در عراق به معنای تهدید مناطق تحت کنترل ypg در شرق سوریه نخواهد بود. حضور نیروهای آمریکا در شنگال، که مانعی بر هر گونه عملیات ترکیه در طول بزرگ راه 47 به سمت سوریه است در همین راستا می تواند باشد.

اما همچنان ypg در موضع ضعف باقی خواهد ماند. اگر آمریکا تصمیم بگیرد به همه حمایت های خود از این نیروی کردی خاتمه بدهد، ypg با چند متحد معدود می ماند در حالی که از همه طرف مورد تهدید واقع خواهد شد. فارغ از این که منافع ypg در این توافق معدود است و اعتبار آمریکا به عنوان حامی کردها زیر سوال می رود، این گروه شبه نظامی کردی باید توافق منبج را بپذیرد. با این حال، آمریکا به ypg قول داد که از منبج محافظت کند و اکنون آن را رها می کند.

منبع: ژئوپلتیکال فیوچرز

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101