به گزارش کردپرس، وقتی احمد الشرع در عراق در کنار القاعده علیه نیروهای آمریکایی می‌جنگید و دونالد ترامپ مجری برنامه The Apprentice بود، هیچ‌یک تصور نمی‌کردند که روزی در مقام رؤسای جمهور سوریه و آمریکا دست بدهند. اما این دیدار در ماه مه امسال اتفاق افتاد و محور اصلی گفت‌وگوها نه تروریسم یا امنیت، بلکه اقتصاد بود.
الشرع که ریاست دولت انتقالی سوریه را بر عهده دارد، برای تثبیت قدرت خود نیازمند بازسازی اقتصادی است؛ درحالی‌که ترامپ و اطرافیانش این فرصت را می‌بینند تا هم سوریه را از اردوگاه روسیه جدا کنند و هم شبکه منافع اقتصادی خود را در خاورمیانه گسترش دهند.

تحریم‌های چند دهه گذشته، که از سال ۱۹۷۹ آغاز و پس از آغاز جنگ داخلی در ۲۰۱۱ تشدید شد، به فروپاشی ساختار دولتی سوریه و ویرانی زندگی میلیون‌ها شهروند انجامید؛ وضعیتی که حالا سال‌ها زمان نیاز دارد تا جبران شود.
ترامپ در ماه مه بیشتر محدودیت‌هایی را که در اختیار دولت بود، لغو کرد. بااین‌حال، بخشی از تحریم‌ها بر پایه «قانون سزار برای حمایت از غیرنظامیان سوریه» (مصوب ۲۰۱۹) اعمال شده و لغو آن در اختیار کنگره است. این قانون رئیس‌جمهور را فقط مجاز می‌کند که برای ۱۸۰ روز تحریم‌ها را تعلیق کند، اقدامی که ترامپ در ماه مه انجام داد.

اکنون قانون‌گذاران آمریکایی بر سر لغو دائم قانون سزار اختلاف دارند؛ جدالی که بازتابی از چالش‌های دولت انتقالی سوریه در مسیر تحکیم روابط با آمریکا و نیز تردیدها نسبت به کارآمدی تحریم‌ها به‌عنوان ابزار سیاست خارجی است.

لغو بی‌قید و شرط تحریم‌ها

در ماه ژوئن، جو ویلسون، نماینده جمهوری‌خواه کارولینای جنوبی، لایحه H.B.3941 را برای لغو کامل قانون سزار به مجلس نمایندگان ارائه کرد. ویلسون که روابط نزدیکی با ترکیه و جامعه سوری‌ـ‌آمریکایی دارد و از مخالفان سرسخت بشار اسد است، توانست حمایت ۱۶ نماینده دیگر را جلب کند (۱۱ دموکرات و ۵ جمهوری‌خواه).
ابراهیم حماده، نماینده جمهوری‌خواه آریزونا با ریشه‌های دروزی و کردی، ابتدا از لایحه حمایت کرد اما پس از خشونت‌ها در سویدا از آن کنار کشید. لایحه در حال حاضر به کمیته‌های امور خارجه، قضایی و خدمات مالی مجلس ارجاع شده ولی هنوز به مرحله استماع نرسیده است.

چند روز بعد، دو سناتور – جین شاهین (دموکرات از نیوهمپشایر) و رند پال (جمهوری‌خواه از کنتاکی) – طرح مشابهی را در سنا ارائه کردند. این طرح فعلاً هیچ حامی دیگری ندارد. شاهین، که عضو ارشد کمیته روابط خارجی سناست، پیش‌تر از حامیان سرسخت تحریم‌ها علیه اسد بود، درحالی‌که پال همواره منتقد مداخلات نظامی آمریکا در سوریه بوده است.

حامیان لغو کامل تحریم‌ها از نظر سیاسی و فکری بسیار متنوع‌اند. هر دو طرح سنا و مجلس در بیانیه‌های مطبوعاتی خود از «تام باراک» – سفیر آمریکا در ترکیه و فرستاده ویژه واشنگتن در امور سوریه – تمجید کرده‌اند؛ اقدامی که نشانه‌ای از حمایت دوحزبی از سیاست دولت ترامپ به شمار می‌آید. ویلسون نیز در بیانیه خود تأکید کرده است که لغو تحریم‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری در سوریه ضروری است.

در کنار انگیزه‌های اقتصادی، شماری از قانون‌گذاران برای نخستین بار به پیامدهای انسانی تحریم‌ها اذعان کرده‌اند. شاهین و پال هر دو در بیانیه مشترک خود به رنج غیرنظامیان سوری در نتیجه این تحریم‌ها اشاره کردند؛ موضوعی که در دوران حکومت اسد تا حد زیادی نادیده گرفته می‌شد.

هم دولت انتقالی سوریه و هم نهادهای جامعه سوری‌ـ‌آمریکایی، لغو تحریم‌ها را در اولویت قرار داده‌اند. در سپتامبر، شاهین همراه با جمعی از سناتورهای دوحزبی – از جمله راجر ویکر، رئیس کمیته نیروهای مسلح – با «اسعد الشیبانی» وزیر خارجه سوریه دیدار کرد. آنان در بیانیه پس از دیدار تصریح کردند که «تحریم‌ها مانع از سرمایه‌گذاری فوری مورد نیاز در اقتصاد سوریه شده است.»

لغو مشروط: شرط‌هایی برای دمشق

در ماه ژوئیه، مایک لاولر، نماینده جمهوری‌خواه نیویورک، لایحه‌ای ارائه کرد که لغو تحریم‌های قانون سزار را منوط به تحقق مجموعه‌ای از شروط می‌کند؛ از جمله توقف حملات علیه غیرنظامیان، حفاظت از اقلیت‌های دینی و قومی، و تضمین دسترسی آزادانه کمک‌های بشردوستانه.

این طرح در کمیته خدمات مالی بررسی و با رأی ۲۳ مخالف در برابر ۳۱ موافق تصویب شد. حمایت از لغو مشروط نیز دوحزبی است. بر اساس گزارش سمافور، دو نماینده دموکرات میانه‌رو (برد شرمن و جاش گات‌هایمر) با جمهوری‌خواهان همراهی کردند تا طرح لاولر پیش برود، در حالی‌که «بایرون دونالدز» از جمهوری‌خواهان نزدیک به ترامپ به آن رأی منفی داد.

در سنا نیز لیندزی گراهام (جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی) و کریس ون‌هالن (دموکرات از مریلند) متممی ارائه کرده‌اند که شروط سخت‌گیرانه‌تری نسبت به طرح لاولر برای لغو تحریم‌ها تعیین می‌کند.

هواداران لغو مشروط، نگرانی‌هایی درباره رفتار دولت انتقالی با اقلیت‌های قومی و دینی و نیز میزان هم‌سویی آن با اولویت‌های منطقه‌ای آمریکا – از جمله مبارزه با داعش و حفظ ثبات خاورمیانه – دارند.

نبرد در کنگره: قانون دفاع ملی (NDAA)

هر دو اردوگاه تلاش دارند از طریق قانون سالانه بودجه دفاعی آمریکا (NDAA) دیدگاه خود را به کرسی بنشانند. متمم مربوط به لغو بی‌قید و شرط تحریم‌ها در نسخه سنا گنجانده شده، اما نسخه مشابه در مجلس نمایندگان (ارائه‌شده توسط جو ویلسون) تصویب نشد.
پیش از اجرایی‌شدن قانون، لازم است دو نسخه مجلس و سنا در متن واحدی ادغام و دوباره در هر دو نهاد تصویب شوند. هنوز مشخص نیست بند مربوط به لغو تحریم‌ها در نسخه نهایی باقی خواهد ماند یا خیر. در این میان، نهادهای سوری‌ـ‌آمریکایی حامی دولت انتقالی وعده داده‌اند برای تصویب آن در کنگره لابی کنند.

چشم‌انداز پیش‌رو

با توجه به تعطیلی دولت فدرال در پی اختلافات حزبی بر سر بودجه، بعید است کنگره در کوتاه‌مدت به هرگونه لایحه سیاست خارجی بپردازد. اولویت فوری، توافق بر سر بازگشایی دولت است.

با این حال، دولت ترامپ همچنان بر لغو بی‌قید و شرط تحریم‌ها تأکید دارد و انتظار می‌رود در صورت ازسرگیری مباحث مربوط به NDAA، در حمایت از این بند در مجلس فعال شود.

در سوریه، هم‌زمان تنش‌ها میان دولت انتقالی و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) در آستانه مهلت پایان سال برای ادغام این نیروها افزایش یافته است. در محله شیخ مقصود حلب، درگیری‌هایی رخ داد پس از آنکه نیروهای دولت انتقالی تمامی مسیرهای ورودی و خروجی منطقه را مسدود کردند.
سرکوب اعتراضات دروزیان در تابستان گذشته نیز حمایت واشنگتن از دمشق را کاهش داد. در این شرایط، واشنگتن ممکن است از چشم‌انداز لغو تحریم‌ها به‌عنوان ابزاری برای جلوگیری از درگیری بیشتر در شمال‌شرق سوریه استفاده کند.

برخی قانون‌گذاران آمریکایی نیز معتقدند پیشرفت در مسیر توافق صلح سوریه و اسرائیل می‌تواند راه را برای لغو کامل تحریم‌ها هموار کند.

نویسنده: مگان بودت، رئیس موسسه صلح کردی در آمریکا