به گزارش کردپرس، پس از نزدیک به نیم قرن درگیری، حزب کارگران کردستان ترکیه یا (پ.ک.ک) امروز با اعلام خروج کامل نیروهایش از خاک ترکیه، فصل تازهای را در تاریخ خود گشود. این اقدام که در پی فراخوان صلح عبدالله اوجالان و مصوبات دوازدهمین کنگره حزب صورت گرفت، پایان رسمی یکی از طولانیترین منازعات مسلحانه خاورمیانه را رقم میزند.
تأسیس در سایه نارضایتی قومی (۱۹۷۸)
پ.ک.ک در ۲۶ تا ۲۷ نوامبر ۱۹۷۸، در روستای فیس از توابع شهرستان لیجه در استان دیاربکر با حضور ۲۲ نماینده به رهبری عبدالله اوجالان تأسیس شد. هدف نخستین این حزب، تحقق «حق تعیین سرنوشت کردها در ترکیه» بود. در فضای سیاسی پرتنش دهه ۷۰ میلادی، این حزب خود را نماینده جنبش ملیگرای چپگرای کردها معرفی کرد.
دوره تبعید و آموزش نظامی (۱۹۸۰–۱۹۸۲)
با وقوع کودتای نظامی سپتامبر ۱۹۸۰ در ترکیه، بسیاری از گروههای سیاسی تحت تعقیب قرار گرفتند. اعضای پ.ک.ک به لبنان عقبنشینی کردند و حدود ۳۰۰ نفر از آنان در اردوگاههای چریکی فلسطینی مستقر در دره بقاع آموزش نظامی دیدند. در همین دوران، طرح آغاز مبارزه مسلحانه علیه دولت ترکیه تدوین شد.
آغاز مبارزه مسلحانه (۱۹۸۴)
در ۱۵ اوت ۱۹۸۴، نیروهای پ.ک.ک به پاسگاههای ژاندارمری در شهرهای «اِروه» و «شمدینلی» حمله کردند. این عملیات بهعنوان نقطه شروع رسمی جنگ مسلحانه پ.ک.ک علیه دولت ترکیه شناخته میشود؛ جنگی که دههها ادامه یافت و جان دهها هزار نفر را گرفت.
تشکیل شاخه نظامی و گسترش درگیریها (۱۹۸۶)
در سومین کنگره پ.ک.ک که در لبنان برگزار شد، این حزب با تشکیل «ارتش آزادیبخش خلق کردستان» (ARGK) شاخه نظامی خود را رسمیت بخشید. از اواخر دهه ۱۹۸۰، درگیریها در جنوب شرق ترکیه گسترش یافت و هزاران روستا خالی از سکنه شد.
نخستین تلاشها برای صلح (۱۹۸۸–۱۹۹۳)
عبدالله اوجالان از اواخر دهه ۱۹۸۰ نخستین بار ایده آتشبس را مطرح کرد. در ۲۰ مارس ۱۹۹۳، پ.ک.ک آتشبس یکجانبهای اعلام نمود که با وجود استقبال محدود، به توافقی پایدار منجر نشد. آتشبسهای مشابه در سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۸ نیز نتیجهای دربر نداشتند.
دستگیری اوجالان و نخستین عقبنشینی (۱۹۹۹)
بازداشت عبدالله اوجالان در فوریه ۱۹۹۹ در کنیا نقطه عطفی در تاریخ پ.ک.ک بود. پس از دستگیری او، این حزب تمامی عملیات نظامی خود را متوقف و نیروهایش را به (اقلیم کردستان عراق) منتقل کرد. فعالیت نظامی حزب تا سال ۲۰۰۴ عملاً متوقف ماند.
تغییر ایدئولوژیک و مفهوم «جمهوری دموکراتیک» (۲۰۰۰)
در هفتمین کنگره پ.ک.ک در سال ۲۰۰۰، اندیشههای جدید عبدالله اوجالان مبنی بر «دموکراسی مستقیم، خودمدیریتی محلی و جمهوری دموکراتیک» مورد پذیرش قرار گرفت. در همین چارچوب، ارتش آزادیبخش (ARGK) منحل و مفهوم «دفاع مشروع» جایگزین آن شد.
بازگشت به درگیریها و دوره گشایش کردی (۲۰۰۴–۲۰۰۹)
پ.ک.ک در ۱ ژوئن ۲۰۰۴ پایان آتشبس را اعلام و بار دیگر درگیریها را از سر گرفت. با آغاز طرح «گشایش کردی» دولت ترکیه در سال ۲۰۰۹، بارقهای از امید برای گفتوگو پدید آمد، اما فرایند سیاسی ناپایدار بود و درگیریها بار دیگر از سر گرفته شد.
فراخوان نوروز و دومین عقبنشینی (۲۰۱۳)
در نوروز ۲۰۱۳، عبدالله اوجالان در پیامی از زندان امرالی، خواستار «وداع با سلاح» و آغاز روندی صلحآمیز شد. پ.ک.ک در پی این فراخوان آتشبس اعلام کرد و روند خروج نیروهای خود از ترکیه را آغاز نمود. این دوره دو سال ادامه داشت تا اینکه با تشدید بحران سوریه و تنشهای داخلی، فرایند صلح فروپاشید.
فراخوان ۲۰۲۵ و پایان رسمی جنگ
در ۲۷ فوریه ۲۰۲۵، عبدالله اوجالان از درون زندان با پیامی تاریخی، خواستار برگزاری کنگرهای برای پایان کامل مبارزه مسلحانه شد. دو ماه بعد، در مه ۲۰۲۵، پ.ک.ک در دوازدهمین کنگره خود اعلام کرد که از «مبارزه مسلحانه» به «مبارزه دموکراتیک و صلحآمیز» گذر میکند.
ژوئیه ۲۰۲۵: نماد پایان سلاح
در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۵، سی نفر از اعضای پ.ک.ک به رهبری «بسه هوزات»، همرئیس شورای رهبری کنفدرالیسم جوامع کردستان (KCK)، در حرکتی نمادین سلاحهای خود را در برابر دوربینها سوزاندند و بر تعهد خود به صلح تأکید کردند.
۲۶ اکتبر ۲۰۲۵: خروج نهایی از ترکیه
امروز، پ.ک.ک اعلام کرد تمامی نیروهای خود را از خاک ترکیه خارج کرده و به «مناطق دفاعی مدیا» در کوههای قندیل در اقلیم کردستان عراق بازمیگرداند. این اقدام بهمنزله سومین و کاملترین عقبنشینی این گروه از ترکیه و آغاز مرحلهای تازه از حیات سیاسی آن بهشمار میرود.
با گذشت ۴۷ سال از تأسیس پ.ک.ک در روستای فیس، این جنبش که روزی نماد مقاومت مسلحانه کردها بود، اکنون با شعار «صلح، دموکراسی و همزیستی» وارد مرحلهای سیاسیتر شده است. سرنوشت روند جدید، به چگونگی واکنش دولت ترکیه، احزاب کرد و جامعه بینالمللی بستگی خواهد داشت.
نشریه آمارگی
نظر شما