کردپرس - در فرهنگ اسلامی، انفاق نه فقط بخشش مالی، بلکه تجلی ایمان و پیوند با حقیقت الهی است. قرآن کریم بارها انفاق را در کنار نماز و ایمان آورده و آن را از نشانه‌های بندگان صالح دانسته است: «لن تنالوا البرّ حتی تنفقوا مما تحبّون» (آل‌عمران/۹۲) به این معنا که: تا از آنچه دوست دارید انفاق نکنید، به نیکی نخواهید رسید.

در عرفان اسلامی نیز، انفاق نوعی رهایی از خود و پیوند با خیر جمعی است. امام علی (ع) می‌فرماید: «خوشا به حال کسی که مال اضافه بر نیاز خود را انفاق کند» و امام سجاد (ع) شبانه غذا بر دوش می‌گذاشت و بی‌نام و نشان به فقرا می‌رساند، زیرا در آموزه‌های این طریقت روشن، انفاق پنهانی، خشم خدا را خاموش می‌کند.

در این نگاه، انفاق نه فقط کمک به نیازمند، بلکه ساختن عدالت است؛ نه فقط بخشش، بلکه ایجاد فرصت برابر برای رشد، آموزش و کرامت انسانی.

در بیست و هفتمین جشنواره خیرین مدرسه ساز استان ایلام، آمارها از ساخت و نوسازی ۱۲۴ مدرسه در قالب نهضت عدالت آموزشی دولت پزشکیان حکایت داشت. اما فراتر از ارقام، سخنرانان از یک تحول معنایی استقبال کردند و آن اینکه معتقد بودند که «انفاق باید ریز شود».

یعنی هر فرد، با هر توان، می‌تواند در ساخت مدرسه سهیم باشد. این مشارکت، نه در قالب وقف‌های میلیاردی، بلکه در شکل‌های ساده، مردمی و عملی تعریف می‌شود: استاد گچ‌کاری که یک روز داوطلبانه کار می‌کند، فروشنده مصالحی که دو کیسه سیمان هدیه می‌دهد، دانش‌آموزی که قلک خود را برای خرید نیمکت می‌شکند، مادر خانه‌داری که برای کارگران مدرسه غذا می‌پزد و طراح گرافیکی که تابلو مدرسه را رایگان طراحی می‌کند، این‌ها همه انفاق‌های ریزی هستند که در کنار هم، بنای بلند  و وسیع عدالت آموزشی را می‌سازند.

یکی از خیرین بزرگ مدرسه‌ساز ایلام در جشنواره، با صدایی پر از خاطره، از روزی گفت که کودکی در روستایی دورافتاده، تنها بیست ریال داشت و آن را با تمام وجود در قلک انداخت تا سهمی در ساخت مدرسه داشته باشد. آن کودک، ۲۲ سال پیش، با همان بیست ریال، انفاقی کرد که هنوز هم در ذهن خیرین مانده است. انفاقی ریز، اما خالص؛ کوچک در عدد اما بزرگ در معنا. به گفته راوی این خاطره دور، همین انفاق ریز، الهام‌بخش بذل مال و مکنت‌های بزرگ در کشور شد؛ چون نشان داد که مشارکت، از دل صداقت و ایمان می‌جوشد، نه از میزان دارایی.

مردمان زاگرس نشین، سابقه انفاقشان به درازنای تاریخ است؛ از نذرهای محلی تا وقف‌های فرهنگی. اما امروز، نیازمند واژه و فرهنگ تازه‌ای هستیم: «انفاق ریز»؛ واژه‌ای که نشان می‌دهد هر کمک کوچک، اگر با نیت خیر باشد، هم‌وزن یک مدرسه کامل است.

این فرهنگ، باید در رسانه، آموزش، و گفت‌وگوی عمومی جا بیفتد. باید به مردم بگوییم: عدالت آموزشی، نه با یک گام بلند، بلکه با هزار گام کوچک مردمی محقق می‌شود. و هر انفاق ریز، تکه‌ای از بنای آینده است و همه می‌توانند برای ساختن این آینده، یک سنگریزه بیاورند که هم‌وزن دنیا باشد.

نویسنده: یاسر بابایی