به گزارش کردپرس، در چارچوب روند صلح و جامعه دموکراتیک که در ادامه تصمیمات کنگره دوازدهم حزب کارگران کردستان (PKK) در ماه می آغاز شده بود، گامی تازه در ۲۶ اکتبر برداشته شد. بر اساس تصمیم این کنگره، نیروهای مدافع خلق (HPG) و YJA-Star به ترتیب شاخه های نظامی و رزمندگان زن PKK، روند عقب‌نشینی از مناطق تحت درگیری را آغاز کردند. در بیانیه‌ای که از سوی سران قندیل منتشر شد، ۲۵ گریلا از جمله ۸ زن در مراسم شرکت کردند.

آن وقت ها تنها جایی که می‌شد تحقق اراده‌مان را ببینیم، PKK بود!

در میان این افراد، چکو آیهان یکی از چهره‌های شاخص و از فرماندهان ارشد HPG بود که با دستی بانداژشده در نشست حاضر شد. او که در سال ۲۰۱۱ از کردستان ایران به صفوف PKK پیوسته و در سال ۲۰۲۰ در منطقه گیلیداغ در آگری زخمی شده بود، در گفت‌وگویی با خبرنگار مزوپوتامیا گفت: «من زمانی به PKK پیوستم که موجودیت کردها در خاورمیانه انکار می‌شد. نه می‌توانستیم به زبان مادری درس بخوانیم و نه هویت خود را آزادانه بیان کنیم. تنها جایی که می‌شد تحقق اراده‌مان را ببینیم، PKK بود!»

اگر فرمان اوجالان نبود، هرگز دست به عقب‌نشینی نمی‌زدیم

آیهان تأکید کرد: «اگر دعوت و فرمان صریح عبدالله اوجالان مطرح نشده بود، هرگز دست به عقب‌نشینی نمی‌زدیم؛ این عقب‌نشینی دقیقاً به‌خاطر اراده و خواست اوجالان انجام شد. هدف ما مبارزه برای جنگ نیست، بلکه مبارزه برای دستیابی به آزادی و حق حیات سیاسی است. اما تا زمانی که برخی خواسته‌های کلیدی تحقق نیابد، این مسیر قابل پایداری نیست: نخست آزادی جسمانی و رفع حصر عبدالله اوجالان؛ و دوم به‌رسمیت‌شناخته شدن موجودیت، زبان و حقوق ملیّت کُرد در قانون و ساختارهای حکومتی. این مطالبات برای ما صرفاً امیال سیاسی نیستند؛ آنها پیش‌شرط‌های ضروری برای تضمین امنیت، حق مشارکت سیاسی و خاتمه دادن به چرخه خشونت‌اند.»

نیروهای PKK با وجود خطر درگیری و احتمال شکست، ریسک کرده و عقب نشستند

آیهان با اشاره به مخاطرات و پیچیدگی‌های فرایند عقب‌نشینی توضیح داد که عملیات نظامی در برخی مناطق همچنان جریان داشته و امکان شعله‌ور شدن مجدد درگیری‌ها بسیار بالا بوده است. او گفت با وجود تهدیدهای لحظه‌ای، گروه تصمیم گرفت به‌منظور حفظ شتاب و شانس موفقیت روند صلح، عمداً همهٔ خطرات محتمل را بپذیرد: «عملیات ادامه داشت و خطر درگیری زیاد بود، اما ما برای جلوگیری از این‌که کل فرایند به شکست منتهی شود، ریسک کردیم و عقب‌نشینی را اجرا کردیم.»

او افزود که در جریان این عقب‌نشینی، بازیگرانِ ذینفعِ تداوم خشونت—گروه‌ها و حلقه‌هایی که از ادامهٔ جنگ نفع می‌برند—سعی کردند با ایجاد درگیری یا تحریک شرایط، این فرایند را خراب کنند. آیهان صریحاً گفت این تلاش‌ها قابل پیش‌بینی بوده و برای مقابله با آن‌ها، نیروها با برنامه‌ریزی و احتیاط حرکت کردند؛ آنها می‌دانستند که کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند مأموریت صلح را به نابودی بکشد، بنابراین عقب‌نشینی را با احتیاط و هوشیاری بیشتر به پیش بردند.

اوجالان پیام روشن داده‌ که اکنون هدف PKK صلح و سیاست ورزی است است، نه استمرار جنگ

به‌گفتهٔ آیهان، آنچه این عقب‌نشینی را از تجربه‌های پیشین متمایز می‌کند، سطح اراده، قاطعیت و مواضع عبدالله اوجالان، همچنین همسو بودن بدنهٔ جنبش PKK با این استراتژی است. او تأکید کرد: «این بار دیگر سخن از عقب‌نشینی صرفاً تاکتیکی نیست؛ اراده‌ای جدی و برنامه‌ریزی شده پشت آن است. اوجالان و رهبری حرکت، پیام روشن داده‌اند که هدف اکنون صلح و سیاست ورزی است است، نه استمرار جنگ.»

PKK دیگر نمی‌خواهد خون کُرد و تُرک بر زمین ریخته شود

او تصریح کرد که این تغییر رویکرد پیامی روشن به همهٔ طرف‌ها دارد: «در حالی که در منطقهٔ ما بسیاریِ بازیگران خود را مسلح می‌کنند و مناسبات به سمت تقابل میل می‌کند، ما اعلام کرده‌ایم که دیگر نمی‌خواهیم خون کرد و ترک بر زمین ریخته شود. اگر زمینه‌های قانونی و حقوقی فراهم شود، ما حاضر به گذاشتن اسلحه و ورود به عرصهٔ سیاست و زندگی مدنی هستیم.» او این تحول را نقطهٔ عطفی خواند که می‌تواند مسیر رابطهٔ میان کردها و دولت‌ها را وارد فاز تازه‌ای از مذاکرات سیاسی و حقوقی کند.

PKK از میدان نبرد به عرصه سیاست ورزی و قانون گذاری تغییر جهت داده است

آیهان با تأکید بر این‌که جنبش آزادی‌خواهی کردها اکنون مسیر خود را از میدان نبرد به عرصهٔ سیاست ورزی و قانون گذاری روشن کرده است، گفت: «ما در گذشته موجودیت خود را با تکیه بر سلاح تثبیت کردیم، زیرا انتخاب دیگری پیش رو نداشتیم؛ اما از این پس مسیر ما باید بر پایهٔ قانون و چارچوب‌های حقوقی باشد.» او افزود که این تحولِ راهبردی نشان‌دهندهٔ ارادهٔ کلی جنبش برای ورود به فرایندهای دموکراتیک و قضایی است.

این که امروز کردها در چشم جهان شناخته شده‌اند، خودش معجزه است

او با قدرشناسی نسبت به دیده‌شدن کردها در سطح بین‌المللی ادامه داد: «امروز کردها در چشم جهان شناخته شده‌اند؛ این خود نوعی معجزه است.» آیهان به یادآوری سال‌هایی پرداخت که دولت‌ها وجود کردها را انکار می‌کردند و گفت اکنون زبان، فرهنگ و هویت کردی دیگر انکارپذیر نیست و این دستاورد بزرگی برای مبارزهٔ مردم است.

این فرمانده HPG تأکید کرد که شناخت بین‌المللی باید به تغییرات عملی و حقوقی در داخل کشورها بیانجامد: «اکنون نوبت قانون و قانون اساسی است — آنچه در عمل پذیرفته شده باید در متون قانونی و نهادهای حکومتی جای گیرد تا حقوق فرهنگی، زبانی و سیاسی کردها تضمین شود.» او گفت تنها با تضمین حقوق قانونی است که انتقال از مبارزهٔ نظامی به سیاستی صادقانه و پایدار تحقق خواهد یافت.

تا زمانی که قوانین ترکیه تغییر نکند نیروهای PKK که به کشور باز می گردند، بازداشت می شوند

آیهان خواستار انجام اصلاحات بنیادین در ساختار حقوقی و قانونی ترکیه شد تا امکان مشارکت نیروهای مسلح سابق در ساختار PKK، حالا در عرصه‌ی سیاست دموکراتیک نیز فراهم شود. او گفت تا زمانی که چارچوبی روشن و تضمین‌شده برای این گذار وجود نداشته باشد، هر گریلایی که از کوه بازگردد، در همان لحظه بازداشت خواهد شد. به گفته‌ی او، این مسئله نشان می‌دهد که بدون پشتوانه‌ی قانونی و تغییرات واقعی در قانون اساسی، هیچ روند سیاسی پایداری ممکن نخواهد بود.

آزادی اوجالان پیش شرط تداوم روند صلح و تحقق دموکراسی است

او با تأکید بر ضرورت اصلاحات عمیق در قانون اساسی ترکیه، این تغییرات را شرط تحقق صلح دانست و گفت که چنین اصلاحاتی باید از سطح نمادین فراتر رود و به تضمین عملی حقوق مدنی، فرهنگی و سیاسی کردها بینجامد. آیهان افزود که پایان‌دادن به حبس و حصر عبدالله اوجالان در مرکز این اصلاحات قرار دارد، زیرا تا زمانی که او آزاد نباشد، هیچ جامعه‌ای در خاورمیانه به معنای واقعی آزاد نخواهد شد. به گفته‌ی او، آزادی اوجالان نه فقط مطالبه‌ای شخصی، بلکه پیش‌شرطی برای بازسازی اعتماد عمومی و تحقق دموکراسی در میان کردها و دیگر مردم منطقه است.

فرمانده ارشد HPG، گفت بر این باور است که آزادی اوجالان راه را برای آزادی زنان، جوانان و تمام اقشار جامعه باز می‌کند و بدون آن، روند صلح ناقص و شکننده خواهد ماند. آیهان همچنین از مردم خواست تا مسئولیت تاریخی خود را در این مرحله بر عهده بگیرند. او تأکید کرد که زنان و جوانان باید در میدان‌های عمومی حضور یابند، خواست صلح را با صدای بلند فریاد بزنند و از دولت بخواهند به وعده‌هایش عمل کند. از نظر او، کسانی که به صلح، برابری و دموکراسی باور دارند، باید از چارچوب تماشاچی‌بودن بیرون بیایند و با فشار مدنی، حکومت را به اقدام عملی وادار کنند.

ما عاشق جنگ نیستیم، تنها از خودمان دفاع می‌کنیم

آیهان در ادامه سخنانش یادآور شد که جنبش آزادی‌خواهی کردی هرگز جنگ‌طلب نبوده و از آغاز پیدایش خود، سلاح را نه از روی میل، بلکه به‌عنوان آخرین ابزار برای دفاع از موجودیت و کرامت مردمش به دست گرفته است. او گفت که جنگ برای آنان هیچ‌گاه هدف نبوده، بلکه واکنشی ناگزیر در برابر انکار، سرکوب و حذف تاریخی بوده است. با این حال، به گفته‌ی آیهان، اکنون شرایط منطقه و تحولات سیاسی، دوران تازه‌ای را رقم زده است: «اکنون دیگر زمان جنگ نیست؛ زمان سیاست ورزی کردها، گفت‌وگو و زندگی آزاد فرا رسیده است.»

او با تأکید بر این‌که مسیر آینده باید بر پایه‌ی مشارکت دموکراتیک و برابری واقعی استوار شود، افزود: «ما می‌خواهیم در فضایی آزاد و دموکراتیک سیاست ورزی کنیم؛ در کنار مردم‌مان بمانیم، صدای رنج و خواسته‌های آنان را به گوش جهانیان برسانیم و در ساختن آینده‌ای صلح‌آمیز سهیم باشیم.» آیهان ادامه داد که آزادیِ واقعی تنها زمانی معنا پیدا می‌کند که همه بتوانند در چارچوب قانونی، شفاف و عادلانه فعالیت کنند، بدون آن‌که به‌خاطر اندیشه، هویت یا زبان‌شان مجازات شوند.

فرمانده ارشد HPG، در پایان تصریح کرد که آرمان جنبش آزادی‌خواهی کردها، نه تداوم درگیری، بلکه دستیابی به زیستی انسانی و برابر است. به باور او، آزادی تنها در جایی معنا دارد که عدالت، امنیت و امکان سخن گفتن برای همه فراهم باشد. آیهان گفت: «ما برای آینده‌ای بدون جنگ، بدون تبعیض و بدون زندان می‌کوشیم — آینده‌ای که در آن هر انسان بتواند در سرزمین خود آزادانه نفس بکشد و با سربلندی بگوید من زاده‌ی این خاکم.»