به گزارش کردپرس، عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب کارگران کردستان (پ‌.ک.‌ک)، پس از ۲۶ سال حبس، به چهره‌ای محوری در تلاش‌های ترکیه برای پایان دادن به یک شورش چهاردهه‌ای تبدیل شده است. در اقدامی بی‌سابقه، سه قانون‌گذار ترکیه‌ای از اوجالان در زندان امرالی واقع در دریای مرمره دیدار کردند تا درباره اعلام خلع سلاح و انحلال پ‌ک‌ک گفت‌وگو کنند. این دیدار پس از سوزاندن نمادین سلاح‌ها توسط پ‌ک‌ک در ماه ژوئیه و خروج نیروهای این گروه از ترکیه انجام شد؛ اقدامی که حملات پ‌ک‌ک را متوقف کرد. نفوذ پایدار اوجالان بر گروهش، نقش حیاتی او در روند صلح را با وجود حبس از سال ۱۹۹۹ به اتهام خیانت و جدایی‌طلبی، برجسته می‌کند.

یک عمل متوازن ظریف

روند صلح نیازمند هماهنگی دقیق میان چند بازیگر است: دولت ترکیه، خود اوجالان، رهبری فعال پ‌ک‌ک در شمال عراق و نیروهای همسو با اوجالان در شمال سوریه. اردوغان عمدتاً در پس‌زمینه باقی مانده، اما دیدارهای پارلمانی را تأیید کرده و آن را تسریع «از بین بردن تروریسم» توصیف می‌کند. تحلیلگران معتقدند که اردوغان ممکن است انگیزه‌های سیاسی، از جمله جذب حمایت کردها پیش از احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام یا اصلاحات قانون اساسی نیز داشته باشد.

بررسی تماس ویدیویی اوجالان با مقامات پ‌ک‌ک در ماه مه نشان‌دهنده نفوذ اوست. اوجالان خود تماس را آغاز کرد، پ‌.ک‌.ک را به انحلال ترغیب کرد و بر لزوم ایجاد زیرساخت‌های قانونی و سیاسی برای بازگرداندن اعضای گروه به جامعه ترکیه تأکید کرد. این مسئله همچنین نشان می‌دهد که رهبران پ‌ک‌ک به دولت ترکیه بدبین هستند اما وفاداری خود به اوجالان را حفظ می‌کنند، که هم اقتدار او و هم اعتماد محتاطانه به وعده‌های آنکارا را نشان می‌دهد.

چالش‌های سیاسی و اجتماعی

با وجود پیشرفت‌ها، تحقق صلح پایدار همچنان پیچیده است. منتقدان کرد اردوغان و بسیاری از کردهای عادی نسبت به اراده او برای اجرای اصلاحات حقوقی و ارتقای حقوق کردها، به ویژه پس از سال‌ها سرکوب قانونی سیاستمداران طرفدار کردها بدبین هستند.  اگرچه سرکوب در طول مذاکرات صلح متوقف شده است اما هزاران کرد زندانی شده و ده‌ها شهردار و نماینده پارلمان نیز از کار برکنار شده‌اند. مشارکت متحدان ناسیونالیست افراطی مانند دولت باغچلی، که نقش مرکزی اوجالان را تأیید کرده، نشان‌دهنده توازن ظریف سیاسی است که اردوغان باید برای راضی نگه داشتن گروه‌های مختلف دنبال کند.

نفوذ و شرایط اوجالان

گزارش‌ها حاکی است که شرایط زندان اوجالان بهبود یافته و او توانسته با زندانیان مرتبط با پ‌ک‌ک ارتباط برقرار کند، به کتاب و تلویزیون دسترسی داشته باشد و از وکلای خود دیدار بگیرد. تیم حقوقی او می‌گوید عزم شخصی او برای حل دموکراتیک مسئله کردها تغییر نکرده است. این پایداری، همراه با اقتدار نمادین و عملی او بر پ‌ک‌ک، او را به ستون فقرات هر فرآیند صلح معتبر تبدیل می‌کند.

اجرای برنامه صلح به اقدامات عملی ، مانند ایجاد چارچوب‌های قانونی برای بازگشت اعضای پ‌ک‌ک از شمال عراق و ادغام آن‌ها در زندگی مدنی ترکیه نیاز دارد. دولت اردوغان ممکن است مجبور شود سیاستمداران طرفدار کردها را آزاد کرده و محدودیت‌ها بر فعالیت سیاسی کردها را کاهش دهد تا حمایت عمومی گسترده‌تری به دست آورد. موفقیت روند صلح به توانایی آنکارا در توازن میان احساسات ملی‌گرایانه، اقتدار اوجالان و اعتماد جامعه کردها که از خیانت‌های گذشته آسیب دیده‌اند، بستگی دارد.

بازگشت اوجالان به صحنه مذاکرات، پارادوکسی در سیاست ترکیه را نشان می‌دهد زیرا کسی که زمانی به عنوان «تروریست» شناخته می‌شد، اکنون حضور او برای دستیابی به «ترکیه بدون تروریسم» ضروری است. این روند نشان می‌دهد که حل و فصل مناقشات ریشه‌دار اغلب مستلزم تعامل با بازیگرانی است که پیش‌تر کنار گذاشته شده‌اند، حتی اگر بسیار جنجالی باشند. تسهیل محتاطانه اردوغان نشان‌دهنده رویکردی عمل‌گرایانه است، اما انگیزه‌های سیاسی او، به‌ویژه احتمال کسب حمایت کردها، می‌تواند هم روند مذاکرات را تسریع و هم تهدید کند. روند صلح احتمالاً شکننده باقی خواهد ماند و موفقیت بلندمدت آن به اصلاحات قانونی، تبعیت پ‌ک‌ک و احساس عدالت و امنیت در میان کردها بستگی دارد. اقتدار شخصی و توانمندی‌های راهبردی اوجالان تعیین‌کننده است، اما موفقیت نهایی این فرآیند به توانایی آنکارا در تبدیل گفت‌وگو به تغییرات سیاسی و اجتماعی پایدار بستگی دارد.

منبع: مدرن دیپلماسی