به گزارش کردپرس، چندی پیش استاندار آذربایجان‌غربی با اشاره به آغاز ۱۰ اقدام مهم در راستای احیای دریاچه ارومیه همزمان با سفر اخیر رییس جمهور به استان، از طرح ویژه کاهش مصرف آب در حوزه مهاباد خبر داد و گفت: «در قالب این طرح،‌ ۱۷۵ میلیون متر مکعب مصرف را به ۴۵ میلیون متر مکعب در مهاباد می‌رسانیم که البته برای اجرای آن به ۳۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز داریم که پیگیری شده است».

این در حالی است که آبان ماه ١٤٠٤ میزان آب ذخیره‌شده در سد مهاباد نسبت به سال گذشته ۱۳ میلیون مترمکعب کاهش یافت و تنها یک نوبت آب برای کشت پاییزه رهاسازی شد و به دلیل کاهش بارندگی ها تنش آبی در میزان ذخیره آب سد، اعلام شد که خبری از تامین آب برای کشت بهاره مهاباد هم نیست و این میزان باقی مانده آب سد تنها پاسخگوی تأمین آب شرب شهری خواهد بود. حال در این وضعیت، کاهش مصرف آب حوزه این شهرستان به ۴۵ میلیون متر مکعب، تهدیدی جدی برای حوزه کشاورزی و باغداری محسوب می شود و می تواند تبعات گسترده معیشتی و اجتماعی به دنبال داشته باشد.

جلال محمودزاده مشاور کمیسیون و وزیر جهادکشاورزی با تاکید بر ضرورت احیای دریاچه ارومیه به خبرنگار کردپرس گفت: دریاچه ارومیه اولین دریاچه شور خاورمیانه و ششمین دریاچه شور جهان به شمار می رود و اهمیت آن در زندگی مردم منطقه غیر قابل انکار است اما با توجه به اینکه میزان بارندگی اخیرا به شدت کاهش پیدا کرده است و تغییرات اقلیمی در کنار سایر عوامل انسانی موجب خشک شدن دریاچه ارومیه شده؛ لذا حفظ و احیای دریاچه از اهمیت بالایی برخوردار است، اما اگر این موضوع با معیشت مردم تداخل داشته باشد نیاز به بازنگری دارد؛ برای مثال اخیراً موضوع کاهش مصرف آب در پایاب سد مهاباد از ۱۷۵ میلیون متر مکعب به ۴۵ میلیون متر مکعب از سوی استاندار آذربایجان غربی مطرح شده که البته این میزان نه ۱۷۵ بلکه ۱۴۵ میلیون متر مکعب بوده و این کاهش مصرف می‌تواند تبعات فراوانی داشته باشد.

او ادامه داد: بر اساس قراین موجود علاوه بر تغییرات اقلیمی، دلایلی که موجب خشک شدن دریاچه ارومیه شده شامل عوامل انسانی است که  حدود ۷۰ درصد در خشکی دریاچه تاثیرگذار بوده است. در واقع ساخت ۱۸ سد بعد از انقلاب در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، همچنین احداث جاده میانگذر شهید کلانتری داخل دریاچه ارومیه و توسعه ۲۷۰ هزار هکتار باغات اراضی کشاورزی در ٣ استان آذربایجان غربی، شرقی و کردستان در این خصوص تاثیرگذار بوده است. اما اکنون سوال اینجاست مسئولانی که اقدام به کاهش مصرف آب حوزه مهاباد می‌کنند چرا در خصوص سایر عوامل انسانی دخیل در خشکی دریاچه ارومیه اقدامی انجام نمی‌دهند؟ در واقع قبل از انقلاب ۵ سد آبی در این سه استان وجود داشت که بعد از انقلاب این میزان به ۱۸ سد افزایش یافته و این وضعیت ورودی به دریاچه ارومیه را به صفر رسانده است.

به گفته محمودزاده؛ این امکان وجود ندارد که آب مصرف حوزه کشاورزی شهرستانی همچون مهاباد را از ۱۴۵ میلیون متر مکعب به ۴۵ میلیون متر مکعب برسانیم و فکر کنیم که با این اقدام حقابه ای را به دریاچه ارومیه تحویل داده‌ایم این اقدام می‌تواند تبعات فراوانی از لحاظ معیشتی و اجتماعی در پی داشته باشد. چرا که شهرستان مهاباد دارای ۸۰۰۰ هکتار باغات است و در صورت کاهش آب کشاورزی این باغات با خشکی شدن روبرو خواهند شد و معیشت مردم در منطقه دچار بحران می‌شود. در این وضعیت چه کسی جوابگوی خسارت باغداران خواهد بود؟

١٢ هزار هکتار از دشت مهاباد همچنان منتظر اجرای آبیاری تحت فشار!

نماینده ٣ دوره مجلس شورای اسلامی در شهرستان مهاباد تصریح کرد: ستاد احیای دریاچه ارومیه که در سال ۱۳۹۰ تشکیل شد دارای چندین بخشنامه است که در آن به وضوح اشاره می‌کند به شرطی سهمیه آب کشاورزی کاهش پیدا می‌کند که آبیاری تحت فشار در منطقه اجرایی شده باشد و پس از آن سهمیه آب کشاورزی به تدریج باید کاهش یابد و در نهایت میزان آب باقیمانده به عنوان حقابه به دریاچه ارومیه رهاسازی شود، اما متاسفانه در ۱۴ سال اخیر در ۱۳ هزار هکتار اراضی کشاورزی دشت مهاباد تنها و تنها در هزار هکتار آبیاری تحت فشار اجرا شده است و ۱۲ هزار هکتار باقیمانده همچنان به صورت سنتی آبیاری می‌شو.د متاسفانه دولت کمتر به این زمینه پرداخته و اعتبارات چندانی هم از سوی جهاد کشاورزی برای این بخش در نظر گرفته نمی‌شود.

محمودزاده اضافه کرد:  از دیگر سو در تمام این سال‌ها اعتباراتی که ستاد احیای دریاچه ارومیه از محل اعتبارات داخلی و کمک‌های خارجی دریافت کرده بود در جاهای دیگری غیر از دریاچه ارومیه صرف شد، در حالی که ستاد احیا می‌توانست از محل همان اعتبارات اراضی حوزه آبریز دریاچه ارومیه را به آبیاری تحت فشار تجهیز کند و در مصرف مقدار زیادی از آب صرفه‌جویی نماید ولی متاسفانه در پی سیاست‌ها و مدیریت نادرست ستاد احیای دریاچه ارومیه این مهم حاصل نشد و اکنون آبیاری تحت فشار در حوزه آبریز دریاچه ناقص باقی مانده است.

او ادامه داد: برای مثال اگر تنها در دشت مهاباد آبیاری تحت فشار به طور کامل اجرایی شود، امکان رهاسازی بیش از ۸۰ میلیون متر مکعب آب مازاد به دریاچه ارومیه فراهم خواهد شد. این مسئله دقیقاً در خصوص دشت‌های بوکان، میاندوآب و نقده هم صحت دارد، ولی متاسفانه تاکنون این مسئله مورد توجه دولت قرار نگرفته است. در واقع این چهار دشت مهم در جنوب استان آذربایجان غربی به اعتباری حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان نیاز دارند تا به آبیاری تحت فشار مجهز شوند همان میزان اعتباری که اکنون استاندار برای کاهش مصرف پایاب مهاباد مطرح کرده است!

ستاد احیای دریاچه ارومیه ٧ هزار میلیارد تومان را چکار کرد؟/چرا آبیاری مدرن اجرایی نشد؟

مشاور کمیسیون و وزیر جهادکشاورزی اظهار کرد: با اجرای این طرح مصرف آب حوزه کشاورزی در این چهار دشت مهم به ۴۰ درصد خواهد رسید که این موضوع نقش مهمی در تهیه حقابه دریاچه ارومیه خواهد داشت در این صورت هم معیشت کشاورزان تهدید نمی‌شود و همین که حقابه دریاچه ارومیه هم تامین خواهد شد هرچند که این میزان حقابه تاثیر مستقیمی در احیای دریاچه ارومیه نخواهد داشت به دلایلی که در بالاتر ذکر شد و عواملی که در خشکسالی دریاچه تاثیر گذاشته‌اند، اما در هر صورت می‌توانند تا حدودی از تبعات خشکی دریاچه ارومیه جلوگیری کنند چرا که دریاچه برای رسیدن به تراز اکولوژیکی و احیا شدن به ۳۲ میلیارد متر مکعب آب احتیاج دارد ولی در هر صورت این میزان هم می توانست جلوی نابودی کامل دریاچه را بگیرد.

محمودزاده با اشاره به اینکه ستاد احیای دریاچه ارومیه علاوه بر کمک‌های خارجی در این سال‌ها ٧ هزار میلیارد تومان اعتبار دریافت کرده است، گفت: متاسفانه این پول‌ها آنچنان که باید در مسیر احیای دریاچه ارومیه صرف نشده‌اند و اقدامی برای پروژه آبیاری تحت فشار در استان انجام نگرفته است. از سوی دیگر پروژه انتقال آب سد کانی سیو پیرانشهر جهت انتقال به دریاچه ارومیه هم ناقص اجرایی شده و علیرغم صرف اعتبارات گزاف و مراحل انتقال آب به گونه‌ای طراحی و اجرا شده است که توانایی انتقال آب به دریاچه را در حد مطلوب ندارد و نهایتاً آب انتقالی به سد حسنلو ریخته و صرف پروژه‌های کشاورزی می‌شود و عملاً آبی به دریاچه ارومیه نمی‌رسد! و دریاچه امسال در در بدترین وضعیت خود قرار دارد.

انتقال ٣٠٠ میلیون مترمکعب آب به آذربایجان شرقی/ مگر توسعه باغات در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ممنوع نبود!

مشاور وزیر جهادکشاورزی گفت: به دولت توصیه می شود که اعتباری ویژه برای پروژه‌های آبیاری تحت فشار در استان‌های حوزه آبریز دریاچه ارومیه اختصاص دهد و پس از آن تلاش شود تا میزان آب صرفه‌جویی شده به دریاچه ارومیه انتقال یابد. از سوی دیگر در راستای احیای دریاچه هر ٣ استان آذربایجان شرقی، غربی و کردستان که حوزه آبریز دریاچه محسوب می‌شوند باید به صورت یکسان در زمینه احیای دریاچه ارومیه در نظر گرفته شوند نه اینکه یک استان به تنهایی باج احیای دریاچه ارومیه را بپردازد در حالی که هم اکنون ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب زرینه رود و سد بوکان راهی استان آذربایجان شرقی می‌شود و در آن استان به منظور شرب، صنعت و به ویژه کشاورزی مصرف می‌شود و در سال‌های اخیر بر میزان وسعت اراضی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی بسیار افزوده شده و کشاورزان در آن استان از طریق حقابه دریاچه ارومیه به کشاورزی مشغول هستند؛ در حالی که طبق بخشنامه ستاد احیای دریاچه ارومیه توسعه اراضی کشاورزی در حوزه آبریز دریاچه ممنوع شده بود ولی این مورد در استان آذربایجان شرقی متاسفانه لحاظ نشده و برعکس بر تعداد این اراضی هم افزوده شده است.

محمودزاده تاکید کرد: باید مشخص شود چه کسانی تصمیم گرفته‌اند که که ۳۰۰ میلیون متر مکعب حقابه دریاچه ارومیه صرف کشاورزی در آذربایجان شرقی شود؟ از سوی دیگر طبق مصوبه دولت مقرر شده مقداری آب از رودخانه ارس به عنوان حقابه به دریاچه ارومیه واریز شود، اما متاسفانه از زمان دولت احمدی‌نژاد تاکنون، دولت‌ها در این خصوص کم کاری کرده‌اند و اقدامی در خور توجه انجام ندادند. تا اینکه دولت ترکیه بر روی رودخانه ارس سدسازی کرد سدی که حدود ۴ برابر سد کرخه در ایران (بزرگترین سد ایران) است و پس از آبگیری آن حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد از میزان آب رودخانه ارس کاهش پیدا کرده است. متاسفانه وزارت امور خارجه ایران در این زمینه کم کاری کرده و باید جلوی این قبیل سدسازی‌ها در ترکیه گرفته می‌شد تا حجم رودخانه ارس به عنوان بخشی از حقابه دریاچه ارومیه کاسته نشود.

او اضافه کرد: مسئله دیگری که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا دریاچه وان که به صورت زمینی حدود ۲ ساعت با دریاچه ارومیه فاصله دارد اکنون در بهترین وضعیت خود قرار دارد ولی دریاچه ارومیه خشک شده است؟ همین مورد نشان از عدم مدیریت عده ای از مسئولان است که اکنون ما با دریاچه خشک شده ارومیه روبرو هستیم.

دولت با کاهش سهمیه آب کشاورزی چگونه جوابگوی کشاورزان و باغداران خواهند بود؟  

نماینده ادوار سابق مهاباد در مجلس با طرح این سوال که چرا علیرغم تنش آبی در سدهای بوکان و مهاباد در سال جاری، مهاباد به عنوان پایلوت کاهش مصرف آب انتخاب شده است، ادامه داد: مهاباد شهری است که ۸ هزار هکتار باغات دارد و آبیاری مدرن نیز در این شهر اجرایی نشده است اکنون با کاهش مصرف آب مسئولان چگونه جوابگوی کشاورزان و باغداران خواهند بود؟  

او در پایان تاکید کرد: دولت هم اکنون نیز می‌تواند با صرفه‌جویی در مصرف آب از طریق اجرای طرح‌های آبیاری مدرن و و انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه تا حدودی نسبت به تامین حقابه دریاچه اقدام کند. از سوی دیگر حدود ۸ تا ۱۰ درصد آب شیرین در ٣ استان حوزه آبریز دریاچه ارومیه صرف بخش صنعت می‌شود که این موضوع نیز می‌تواند شامل راهکارهای جایگزین شود و در حوزه صنعت به باز چرخانی آب اقدام کنند تا آب در این بخش هم صرفه‌جویی شود. در بخش آب شرب نیز با توجه به فرسودگی لوله‌های انتقال میزان بالای هدر رفت وجود دارد در مجموع با اصلاح این موارد دولت می‌تواند حقابه‌ای برای دریاچه ارومیه تامین کند تا اینکه به کاهش مصرف آب یک یا دو شهرستان اقدام کند و با تبعات اجتماعی و معیشتی آن روبرو شود.

گفت و گو/ تانیا شعفی