به گزارش کردپرس،  سفر اخیر مسعود بارزانی به استان کردنشین شرناخ در ظاهر یک رویداد عادی بود، اما مجموعه‌ای از عوامل سیاسی و زمانی باعث شد این حضور به بحرانی پرتنش میان اقلیم کردستان و آنکارا ــ و حتی درون ائتلاف حاکم ترکیه ــ تبدیل شود. این واقعه دقیقاً در دوره‌ای رخ داد که ترکیه در حال بازتعریف رویکرد خود به مسئله کردها از مسیر مذاکره مستقیم با عبدالله اوجالان بود و هرگونه نماد رقیب یا روایت بدیل کردی در این فضا، حساسیت‌آفرین‌تر از همیشه تلقی می‌شد.

بارزانی به شرناخ رفت در حالی که محافظانش یونیفورم نیروهای ضدترور وابسته به حزب دموکرات کردستان عراق را بر تن داشتند و پرچم اقلیم کردستان روی شانه آنان دیده می‌شد. جمعیت نیز با شعار «ژِیان بێ پێشمەرگه نابێ» به استقبال او آمد. این تصاویر به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی ترکیه دست‌به‌دست شد و موجی از اعتراض ملی‌گرایان را برانگیخت. از نگاه افکار عمومی نزدیک به حزب حرکت ملی ترکیه، حضور نیروهای مسلح با نمادهای یک نیروی کردی در خاک ترکیه چیزی فراتر از یک سوءتفاهم پروتکلی و مصداقی از نقض نمادین حاکمیت بود. آنچه این واکنش‌ها را تشدید کرد، سخنان دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی، بود که این صحنه را «ننگ‌آور» و ناقض استقلال ترکیه توصیف کرد.

اما بحران از زمانی عمیق‌تر شد که دفتر بارزانی پاسخی تند، شخصی و بی‌سابقه منتشر کرد؛ پاسخی که باغچلی را به ناسیونالیسم افراطی و «پنهان کردن گرگ خاکستری در لباس میش» متهم می‌کرد. این لحن در سنت محتاطانه حزب دموکرات کردستان نسبت به دولت ترکیه کاملاً غیرمعمول بود و تنش را وارد مرحله‌ای علنی‌تر کرد. در واکنش، دولت ترکیه یکپارچه پشت باغچلی ایستاد. وزارت خارجه، سخنگوی حزب عدالت و توسعه و سپس شخص رجب طیب اردوغان بیانیه دفتر بارزانی را «نامناسب و غیرقابل قبول» خواندند. این موضع‌گیری‌ها نشان داد که برای آنکارا، حفظ انسجام ائتلاف حاکم و حفظ باغچلی به‌عنوان ستون روند گفت‌وگو با اوجالان، مهم‌تر از روابط دیرینه با بارزانی است.

این اختلاف تنها یک دعوای لفظی نبود؛ نشانه‌ای بود از تغییرات عمیق‌تر در سیاست کردی ترکیه. برای سال‌ها، حزب دموکرات کردستان شریک اصلی آنکارا در مسائل کردها محسوب می‌شد. ترکیه می‌توانست با اربیل قراردادهای نفتی و امنیتی منعقد کند بدون آنکه ناگزیر به گفت‌وگو با اوجالان یا حزب کارگران کردستان شود. اکنون اما با آغاز گفت‌وگوی مستقیم با اوجالان و مشروعیت‌بخشی رسمی به او از طریق بازدید پارلمانی از امرالی، نقش و وزن حزب دموکرات کردستان به‌طور محسوسی کاهش یافته است. در چنین شرایطی، حضور بارزانی با نمادهای دولت‌—ملت کردی ــ از پرچم اقلیم گرفته تا یونیفورم پێشمەرگه ــ با روایتی که آنکارا تلاش دارد برای جامعه کردی داخل ترکیه بسازد، همخوان نیست. ترکیه در این مرحله می‌خواهد راه‌حلی مبتنی بر «ادغام» و «یکپارچگی» ارائه دهد؛ تصاویری از «نیروی مسلح کردی دیگر» در خاک ترکیه می‌تواند این تلاش را تضعیف کند.

از این منظر، سفر بارزانی نه تنها در زمان نامناسبی انجام شد، بلکه به لحاظ ساختاری نیز با مقطع سیاسی کنونی ترکیه ناسازگار بود. واکنش تند دفتر بارزانی نیز بیش از آنکه صرفاً ناشی از رنجش باشد، احتمالاً نشانه‌ای از درک این واقعیت است که نقشهٔ سیاسی منطقه در حال تغییر است و نقش سنتی حزب دموکرات کردستان در معادلات ترکیه رو به کاهش می‌رود. به این ترتیب، یک سوءتفاهم پروتکلی کوچک به آزمونی برای میزان شکنندگی روند جدید ترکیه با اوجالان تبدیل شد و نمادی شد از جابه‌جایی آرام اما عمیق در توازن نیروهای کردی در منطقه.

نشنال کانتکست