به گزارش خبرنگار کردپرس، رشته کوه های زاگرس با پنج میلیون هکتار جنگل، تقریباً وسعتی معادل ٤٠ درصد از کل جنگل های ایران را به خود اختصاص داده و چندین استان غربی ایران را در بر گرفته است و در آذربایجان غربی بخش عمده ایی از این جنگل ها در دو شهرستان سردشت و پیرانشهر قرار دارد.
این جنگل ها دارای گونه های متعدد گیاهی و جانوری هستند که در کنار هم اکوسیستم زاگرس را شکل داده اند و از آن جمله می توان به حیواناتی مثل سنجاب ایرانی اشاره کرد که به "سنجاب زاگرس" شهرت دارد و نقش بارزی در حفظ اكوسیستم این منطقه دارد.
هر چند خرید و فروش سنجاب غیرقانونی اعلام شده است و جرائم نقدی نیز به همراه دارد، اما متخلفان برای زنده گیری این سنجاب، درختان چند صد ساله بلوط را به آتش می کشند و زیستگاه گونه های جانوری مختلف زاگرس را در معرض تهدید جدی قرار می دهند.
پیشتر خرید و فروش حیوانات حیات وحش در بازارهای محلی انجام می شد، اما امروزه این بازار به فضای مجازی انتقال پیدا کرده، جایی که شاید کنترل و پیگیری آن، به نسبت برپایی یک مکان فیزیکی، برای داد و ستد حیوانات زبان بسته، کمتر باشد.
ممنوعیت تبلیغ خرید و فروش گونه های حیات وحش در سایت‌های اینترنتی
به همین منظور سازمان حفاظت از محیط زیست کشور به سایت‌های خرید و فروش اینترنتی همچون (دیوار، شیپور و...) اعلام کرده؛ «به هیچ عنوان نمی‌توانند آگهی خرید و فروش حیوانات حیات وحش را منتشر کنند و به محض انتشار آگهی با چنین محتوایی باید سریعا نسبت به حذف آن اقدام کنند ضمن اینکه فرد آگهی دهنده نیز تحت جرم خرید و فروش غیرمجاز گونه‌های حیات وحش باید به مراجع قضایی معرفی و مجازات شود».
متاسفانه این روزها تجارت حیوانات غیرمجاز به یک کسب و کار تبدیل شده و با ممنوعیت نشر تبلیغ در سایت های خرید و فروش، اینبار پای داد و ستد جانوران حیات وحش به اپلیکشن های تلگرام، اینستاگرام و ... باز شده است.
عناوین تبلیغاتی فروش در فضای مجازی مهاباد چندین اند؛ «سنجاب ٤٥ روزه دست آموز»، «سنجاب سرحال و سالم و دست آموز»، «یک جفت نوزاد سنجاب و ...». قیمت ها هم بین ٨٠٠ هزار تا یک میلیون تومان است! اماباید بدانید که در این بین هم فروشنده و هم مدیران سایت، کانال و پیج های مجازی خرید و فروش، شریک جرم هستند؛ یکی برای فروش و دیگری به جرم تبلیغ فروش جانور حیات وحش.
علیرغم همه هشدارها، اما باز هم هستند کسانی که جانوران وحشی را از حیات وحش دور کرده و با نام حیوان دست آموز به فروش می رسانند و در این بین با لطمه زدن به حیات وحش سود کلانی به جیب می زنند.
جای سنجاب زاگروس در قفس نیست!
با یکی از شماره های فروش تماس می گیرم. فروشنده می گوید: «نوزاد سنجاب را هدیه گرفته و الان می خواهد آن را بفروشد». او اضافه می کند: «سنجاب سالم و سرحال است و در قفس نگهداری می شود و هر وقت مایل باشید با آن بازی کنید می توانید از قفس خارجش کنید و آب و غذا بدهید و کاملا دست آموز است».
دیگری هم سنجابش را تزیین کرده، رشته ایی سنگ به گردن جانور بخت برگشته گره زده و از سر کرمش به او گردو می دهد. حالا هم عکسش را گذاشته برای فروش. او هم بهانه های خود را برای فروش سنجاب دارد و می گوید: «مراقبت و تغذیه سنجاب زمان می خواهد و هزینه بر است، در حال حاضر امکان نگهداری اش را ندارم و می خواهم و آن را بفروشم، ٨٠٠ هزار تومان هم قیمت گذاشته ام که زودتر به فروش برود».
سنجابی که الان باید لابه لای شاخه های سبز بلوط در جنگل های زاگروس بالا و پایین بپرد، اکنون اسیر و در قفس است تا دستمایه بازی و سرگرمی انسان های خودخواه باشد.
قاچاق سنجاب تهدید جدی برای جنگل های زاگروس
در سال های اخیر، حیات وحش زاگروس با شکار بی رویه سنجاب ها تهدید می شود. حیواناتی که نقش موثری در رشد و توسعه درختان بومی جنگلی دارند، آنها به دلیل رفتار تغذیه ای خاص، به تکثیر درختان جنگل کمک زیادی می کند.
این سنجاب در مناطقی از رشته کوههای زاگرس زندگی می کند که هنوز در آنها درختان بزرگ بلوط باقی مانده است، زیرا میوه بلوط، غذای اصلی این پستاندار است. آنها میوه های بلوط را جمع آوری کرده و در شکاف صخره ها، درون تنه پوک درخت ها و به خصوص زیر خاک مخفی می کنند به این ترتیب دانه هایی که پنهان مانده اند در بهار جوانه زده و درختان جدیدی شکل می گیرند، اما متاسفانه این گونه ارزشمند امروزه به عنوان کادو بین مردم دست به دست می شوند و یا مثل یک کالا خرید و فروش می شوند و مشخص نیست عاقبت حیات آنها در فضای شهری چه می شود!
طبیعی است که سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مجری قوانین مربوط به ممنوعیت خرید و فروش حیوانات وحشی نقش خود را ایفا می‌کند و اما نظارت بر بازار آنلاین، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد که بدون همکاری عمومی در این زمینه امکان‌پذیر نیست.
در همین خصوص با اداره حفاظت محیط زیست مهاباد تماس می گیرم تا چند و چون این کار را جویا شوم. فاروق سخنور، رییس اداره با بیان اینکه گزارش این موارد به دستشان رسیده است، قول پیگیری می دهد و تاکید می کند: «خرید و فروش جانوران حیات وحش تحت هر عنوانی غیر قانونی است و قطعا با این موارد برخورد خواهد شد».
او اضافه می کند: «خاستگاه این گونه جانوری در منطقه، جنگل های بلوط سردشت و پیرانشهر است و متاسفانه عده ایی در اقدامی کاملا غیر قانونی به قصد فروش و درآمدزایی این حیوانات را شکار کرده و به فروش می رسانند».
قانون درباره خرید و فروش حیوانات حیات وحش چه می گوید؟
اما قانون در این باره چه می گوید؛ مهم‌ترین قوانین در این خصوص در کشور، قانون‌های «شکار و صید» (مصوب ۱۳۴۶)، «حفاظت و بهسازی محیط زیست» (مصوب ۱۳۵۴) و همچنین ماده‌ی ۶۸۰ قانون مجازات اسلامی هستند. بخش عمده‌ی مواد قانونی در این حوزه، ناظر بر شکار و صید و محدودیت‌های قانونی آن است.
همچنین دولت در آئین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید در سال ۱۳۹۸ ممنوعیت خرید و فروش حیوانات وحشی را اعلام کرده است. بر این اساس جانوران وحشی که منشأ طبیعی داشته و ذاتاً به صورت وحشی در طبیعت زندگی و تولیدمثل میکنند، اعم از پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان، بیمهرگان و آبزیان مشمول این آیین نامه هستند. بنابراین، حتی خریدن لاک‌پشت‌های تزئینی که دست‌فروش‌ها گوشه‌ی خیابان‌ها بساط میکنند هم بر اساس این آئین‌نامه ممنوع است. به این ترتیب بدیهی است خرید و فروش سنجاب و میمون و خزنده‌هایی مثل ایگوانا نیز در زمره همین محدودیت‌ها قرار دارد.
جرایم مبارزه با متخلفان حیات وحش بازدارنده نیستند!
در همین راستا ماده ۱۰ قانون شکار و صید، خرید و فروش، حمل و تکثیر حیوانات وحشی را ممنوع اعلام می‌کند. در واقع این موارد در دو جنبه مورد مجازات قرار می‌گیرند؛ یکی جنبه خصوصی جرم که سازمان محیط زیست و ادارات تابعه از فرد شکایت می کند و متخلف باید ضرر و زیان و خسارت حیوانی که از حیات وحش گرفته و از طبیعت خارج کرده را بپردازد و دیگر جنبه عمومی جرم که قاضی خودش مبلغی را به عنوان جریمه تعیین می‌کند.
متاسفانه جرایم چندان بازدارنده نیستند. برای مثال مجازات کسی که به خرید و فروش سنجاب اقدام کند یک میلیون و ٢٠٠ هزار تومان است و قطعا قانون باید سخت‌گیری بیشتری برای ممانعت از خرید و فروش حیوانات حیات وحش داشته باشد.
تدوام شکار سنجاب ها و تهدید انقراض
برای کسب اطلاعات بیشتر به سراغ رییس اداره حفاظت محیط زیست سردشت می روم، شهر سرسبز جنگل های بلوط و زیستگاه سنجاب های زاگروس.
خالد بایزیدی در این باره به کردپرس می گوید: گونه سنجاب زاگروس به دلیل زاد و ولد زیاد به نسبت جمعیت شان در سردشت جزو گونه های در معرض انقراض محسوب نمی شوند اما خود این گونه در رسته گونه های مهم و نادر قرار دارد و اگر روال شکار و خرید و فروش غیر قانونی آنها بدین نحو ادامه داشته باشد احتمال قرار گیری آن در گونه های در خطر وجود دارد.
او تاکید می کند: رجه بندی اهمیت حیات وحش ممکن نیست و همه گونه های جانوری در این زمره، مهم و حائز اهمیت هستند و حفظ و نگهداری آنها از خطرات احتمالی وظیفه اداره حفاظت محیط زیست است.
بایزیدی با اشاره به اهمیت گونه سنجاب زاگروس در پاسداری از جنگل های منطقه ادامه می دهد: خرید و فروش سنجاب غیر قانونی است و فروشندگان تا یک میلیون و ٢٠٠ هزار تومان جریمه خواهند شد. در همین راستا اداره محیط زیست به رصد فضای مجازی پرداخته و با موارد این چنین برخورد خواهد کرد تا دوباره جانور به حیات وحش بازگرداننده شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست سردشت همچنین از شناسایی و دستگیری سر دسته باند خرید و فروش سنجاب ایرانی در سردشت طی ایام عید نوروز خبر داده و می گوید: یگان حفاظت محیط زیست شهرستان سردشت با همکاری پلیس آگاهی این شهرستان و یگان حفاظت محیط زیست استان کردستان یک باند خرید و فروش سنجاب ایرانی را شناسایی و یکی از متخلفین را دستگیر کردند.
او می دهد: اعضای این باند با زنده گیری گونه مهم و با ارزش سنجاب ایرانی در جنگل های سردشت، قصد فروش و انتقال آن را به سایر نقاط کشور داشتند در این ماموریت یک نفر دستگیر و ۳۲ بطانه سنجاب به همراه یک دستگاه خودرو کشف و پرونده جهت رسیدگی به مراجع قضایی ارجاع شد.
سنجاب نخرید؛ تخلفات را گزارش دهید
به گزارش کردپرس، خوشبختانه با افزایش آگاهی مردم میزان خرید و فروش حیوانات حیات وحش کاهش قابل توجهی داشته است و مردم می‌دانند درصورت خرید اینگونه حیوانات، هم خودشان و هم فروشنده مجرم هستند .
بازارهای آنلاین بر خلاف بازارهای محلی، امکان دورزدن مقررات را ندارند و یک گزارش مردمی می تواند معامله های بی رحمانه داد و ستد حیوانات حیات وحش را برهم بزند.
گزارش/ تانیا شعفی
نظر شما