همانطور که انسان در سایر بخش‌های زندگی روزمره به وفور از تکنولوژی استفاده می‌کند در نتیجه استفاده از آن در موزه‌ها نیز گریزناپذیر است، لذا امروزه از فناوری‌های نوین (High technology) در بیشتر موزه‌های جهان جهت جذب و آموزش مخاطبان موزه استفاده می‌شود.

موزه‌های باستان‌شناسی از جمله موزه‌هایی هستند که اکثرا از الگوی یکسانی در نمایش اشیا خود استفاده کرده و اشیا باستانی را درون ویترین‌های نمایش چیده و تنها اطلاعاتی که از این آثار دریافت می‌شود، نوشته‌های روی زیرنویس اشیا و یا توضیحات راهنمای موزه است، که این امر فضای موزه را تبدیل به فضایی خسته کننده، بدون تحرک و راکد می‌کند.

با وجود اینکه این نوع موزه برای برخی از افراد کفایت می‌کند اما حس خوب و تجربه مفیدی که ما از بازدید از یک موزه باستان‌شناسی انتظار داریم را گاهی اوقات برآورده نکرده و احتیاج به اطلاعات بیشتری است که به وسیله تکنولوژی‌های جدید، می‌توان راه‌های مفیدی برای نمایش اشیا در موزه‌ها به دست آورد، زیرا شناخت موانع موجود در موزه جهت برقراری ارتباط با بازدیدکنندگان و تعامل او با فضای موزه می‌تواند موزه‌های باستان‌شناسی را تبدیل به فضایی شاداب و پویا کند، جهت درک صحیح آثار موجود در این موزه‌ها و داشتن تجربه بازدید ایده‌آل، استفاده از فناوری‌های جدید در این موزه‌ها ضروری است.

از این رو تجهیز موزه‌ها با تکنولوژی روز دنیا به عنوان راهکار اصلی برای برنامه‌ریزی و طراحی فضاهایی با کارکرد آموزشی در موزه و افزایش توانایی‌های علمی-کاربردی مخاطبین موزه، کسب تجربه‌های زنده و عملی، خاطره‌سازی برای مخاطبان و داشتن تجربه‌ای متفاوت در هر بازدید انتخاب شده است.

این موضوع نه تنها به عنوان اهرمی جهت سهولت برقراری ارتباط عمل می‌کند و تجربه بازدید را ارتقا می‌بخشد، همچنین موجبات افزایش مخاطبین موزه، ایجاد پویایی، افزایش درآمد، صرفه‌جویی در وقت و هزینه، کمک به مرمت و مستندنگاری، قابل استفاده کردن موزه برای معلولین را نیز فراهم می‌آورد.

انواع اپلیکیشن‌های مربوط به تلفن همراه، واقعیت مجازی، سیستم‌های راهنمای صوتی، سیستم هولوگرام،کیوسک‌های اطلاع‌رسانی و نمایشگرهای دیجیتال، مدل‌سازهای سه بعدی و... نمونه‌هایی از روش‌های جدید و تکنولوژی‌های نوینی است که در موزه‌های مطرح دنیا برای ایجاد فضایی پویا در موزه‌ها به کار گرفته می‌شود.

بی‌شک استفاده مناسب از این ابزار، می‌تواند تجربه‌ای جدید از بازدید را برای مخاطبین موزه‌های باستان‌شناسی در کشورمان به وجود آورد.

کارشناس امور موزه‌های آذربایجان‌غربی*